چگونه از بخش‌های قرمز قاچاق انجام شد؟
اقتصاد ایرانی: در برنامه گفت و گو ویژه خبری شبکه دو که با حضور غلامرضا تاجگردون، رییس کمیسیون تلفیق بودجه ۹۶، محمدرضا پورابراهیمی داورانی، رییس کمیسیون اقتصادی و داوود محمدی، رییس کمیسیون اصل نود برگزار شد، موضوع مبانی اصلی قاچاق رسمی در کشور موردبررسی قرار گرفت.
به گزارش خبرآنلاین، محمدرضا پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی در این برنامه، با اشاره به اینکه میزان کلیات قاچاق سالانه حدود ۲۰ الی ۲۵ میلیارد دلار است، گفت: «سالانه چه از مبادی رسمی و چه غیررسمی به اندازه ۲۰ الی ۲۵ میلیارد دلار قاچاق وارد کشور می شود که اگر استثناها مانند تعاونی مرزنشین ها را در نظر بگیریم،حدود ۷ میلیارد دلار آن از مبادی رسمی است. بخشی از این قاچاق در مناطق آزاد شکل می گیرد که به دلیل نظارت جامعی که در بخش مناطق آزاد شکل نگرفته برآوردها نشان می دهد ۷۰ درصد از مجموعه آنچه قاچاق محسوب می شود می تواند از این حوزه باشد.»
وی افزود: «آماری که ستاد قاچاق سال گذشته منتشر کرد قاچاق از مبادی رسمی ۱۵ میلیارد دلار بوده است. اگر میزان تفاوت واردات به کشور و صادرات کشورهای دیگر مانند امارات و ترکیه به ایران را بررسی کنیم، اندازه قاچاق بدست می آید. به طور مثال این میزان در سال۹۴ به اندازه ۲۲ میلیارد دلار بوده است. اندازه قاچاق کالا از مبادی رسمی از ۲۵ میلیارد دلار، ۷۰ درصد است.»
در همین خصوص تاجگردون با اشاره به اینکه قاچاق کالا در کشور به اندازه ۱۸ الی ۲۵ میلیارد دلار است، نیز گفت: «با توجه به آمارهایی که اعلام می کنند همان حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد از مبانی رسمی قاچاق انجام می شود؛ مثلا اگر سال های گذشته مرز ایران را نگاه می کردید، میزان ورودی کالاها دیده می شد، یعنی به دوبخش قرمز و سبز تقسیم بندی شده بود و در بخش های قرمز قاچاق صورت می گرفت. بخش های قرمز، بخش هایی بودند که تحت قوانین گمرکی قرار نگرفته بودند. درواقع رسمی بودند ولی گمرک در آن جا حضور نداشتند. در حال حاضر پس از۱۰ الی ۱۲ سال گذشته همان مناطق قرمز تقریبا به حداقل رسیدند.»
انتقال وظایف مناطق آزاد به وزیر اقتصاد
پورابراهیمی در ادامه با اشاره به اینکه مناطق آزاد سهم عمده ای در حوزه مبادی رسمی دارند، اظهارداشت: «باید بین سرزمین اصلی و منطقه آزاد امکان نظارت و کنترل وجود داشته باشد. زمانی که محدوده منطقه آزاد تعریف نمی شود، اگر واردات کالا صورت بگیرد به دلیل عدم تشخیص سرزمین اصلی و نظارت در منطقه آزاد قاچاق صورت می گیرد.»
وی افزود: «در راستای توسعه فعالیت های اقتصادی کشور نیاز داریم که مناطق آزاد را توسعه دهیم و تعریف کنیم. زمانی شرایط اجرا، امکان نظارت و کنترل در مناطق آزاد مانند بقیه کشورها وجود ندارد باعث ایجاد محل ورود قاچاق در کشور می شود. به همین دلیل با اقداماتی که در مجلس صورت گرفت، در ماه های پایانی در برنامه ششم بحث انتقال مناطق ازاد به دلیل مشکلات گمرک، مالیات و سرمایه گذاری خارجی به حوزه وزارت اقتصاد مطرح شد و در همین روزها که برنامه ششم کار خود رسمی را شروع کرده کلیه اختیار، ساختار و وظایف همگی به وزیر اقتصاد منتقل شده است.»
عملکرد دولت در کنترل ورود قاچاق
تاجگردون با بررسی عملکرد دولت در کنترل قاچاق از مبادی رسمی اظهار کرد: «روند کنترل قاچاق در سال های گذشته در کل کشور مثبت بوده است. چه از نظر قوانینی که تنظیم شده و چه از نظر عملکرد. مهمترین مبنای قاچاق تفاوت قیمت است. یکی از دلایل مهم برای این تفاوت قیمت،نرخ تعرفه موثر است. در گذشته نرخ تعرفه به عنوان یک منبع درآمد برای دولت ها بوده در نتیجه دولت ها تمایل نداشتند نرخ تعرفه موثر را به حداقل برسانند. اما این نرخ تعرفه کنترل شد. یکی از مبانی که دولت مثبت عملکرد این بود که به نرخ تعرفه موثر به عنوان منبع درآمدی نگاه نکرد.»
وی افزود: «در فرآیند ورود کالا و عرضه در بازار عدم هماهنگی بین دستگاه های دولتی کاملا مشهود است، وجود برخی از دستگاه نظارتی در برخی مواقع خیلی موضوعیت ندارد. اما اگر بتوانیم با احکامی که در برنامه ششم تصویب کردیم دولت را تقویت کنیم قطعا می توانیم آینده بهتری را داشته باشیم.»
در همین خصوص پورابراهیمی عنوان کرد: «دولت در بخش قاچاق عملکرد ضعیفی داشته است. در حال حاضر برخی از مردم نمی خواهند کالای قاچاق بخرند ولی زمانی که وارد فروشگاه می شوند نمی دانند که محصولی که وارد شده قانونی است یا خیر. به دلیل عدم اجرای آیین نامه ماده ۵ یا ۶ دستگاه ها در کشور نمی دانند چه میزان کالا درکشور ترخیص می شود. این قانون را اگر دولت اهتمام داشته باشد و اراده جدی داشته باشد قطعا می تواند عملکرد خوبی داشته باشد.»
خنده رییس کل گمرک به درخواست روسای کمیسیون برای واردات خودرو
تاجگردون در ادمه افزود: «در گذشته نهادهای امنیتی عامل اصلی قاچاق بودند، اما هم اکنون این موضوع مطرح نیست. امضاهایی طلایی که در گمرکات و گمرک مرکزی داشتیم اصلا قابل مقایسه نیست. اگر کالا در کشور وارد می شد تا سه سال پیش به دلیل نبود جی پی اس نمی فهمیدیم که آیا دوباره خارج شده یا نه.»
وی افزود: «پنجره واحدی که هم اکنون گمرک کار کرده واقعا از نظر ظرافت بسیار در آن کار شده است. در حال حاضر من به عنوان رییس کمیسیون اقتصادی مجلس به رییس کل گمرک بگویم که مجوز دهد یک ماشین وارد کنم، به ما می خندد و می گوید مگر می شود؟ اما چند سال پیش به راحتی انجام می شد.»
وی افزود: «دولت وظیفه دارد که قانون را عمل کند و اگر عمل نکرده محکوم است ولی تعارضات موجود مانع شده است. زمانی که از شما کالایی گرفته می شود نمی دانید که باید به کجا مراجعه کنید، طرف مقابل خود را نمی دانید. این اشکالات وجود دارد.»
پورابراهیمی در همین خصوص عنوان کرد: «در گمرک مسیری برای شفافیت انجام شده و در حال حاضر کالاهایی که می خواهند ترخیص کنند، طرف را نمی بینند ولی درگذشته طرف را می دیدند.»
قاچاقچی انتظار داشت مانند گذشته با او رفتار شود
تاجگردون ادامه داد: «کل سیستم گمرک در کدینگ است. در گذشته نظر شخصی با دستی حاکم بود و عمده فساد از این طریق رخ می داد. موضوعی که دو الی سه ماه پیش مطرح شد نیز در همین خصوص بوده است. گمرک با کدینگ خود عمل کرده و اما قاچاقچی انتظار داشت مانند گذشته با او رفتار شود. طرف طبق سیستم این کالا را وارد می کند، ولی وزارت صنایع به او نامه می دهد که این کار درست نیست و غیرقانونی است. کالا وارد شده، وزارت صنایع آن را قانونی می داند و گمرک طبق سیستم کدینگ خود منطبق می دهد. این پراکندگی موجب ناهماهنگی بین دستگاه ها می شود.»
وی بیان کرد: «دستگاهی با برند خارجی کالایی را در داخل تولید می کند. یک سهمی از تولید این کالا را وزارت صنایع اجازه داده تا وارد کند، گمرک اعتقاد دارد تعرفه آن مقداری مشخص است. وزارت صنعت می گوید که من اجازه دادم این جنس وارد شود. این جنس که با زور وارد بازار می شود، طرفی که سراغ این کالا می رود می گوید برگه سبز این کالا کجاست؟ تولید داخل است اما برند خارجی است. در واقع قانون یک اختیار به گمرک داده، یک اختیار را به وزارت صنایع و اختیار دیگر را به ستاد داده است. حال این واردکننده یا تولیدکننده باید چه کار کند؟ تعارض قانونی در کشور وجود دارد.»
پورابراهیمی در ادامه اظهار کرد: «به همین دلیل است که آیین نامه ها کامل نمی شود و ابهامات ایجاد می شود. فضای آشفته ایجاد می شود و این روزنه است که این اتفاقات در کشور رخ ندهد و اقتصاد کشور شفاف تر شود. هر بخشی چارچوبی در کشور دارد.»
از بین رفتن ۲ میلیون فرصت شغلی
براساس این گزارش، داوود محمدی رییس کمیسیون اصل ۹۰ نیز در گفت و گوی تلفنی خود اظهار داشت: «موضوع قاچاق کالا اهمیت ویژه ای دارد. میزان قاچاق ۱۸ الی ۲۵ میلیارد دلار بوده که باعث از بین رفتن ۲ میلیون فرصت شغلی است. ستاد مبارزه با قاچاق می بایست در ایجاد هماهنگی، هم افزایی و نظارت و برنامه ریزی قوی تر عمل می کرد. در حال حاضر بیش از ۲۰ دستگاه به عنوان ستاد مبازره با قاچاق کالا و ارز وجود دارند، هماهنگی ها لازم بین این ها وجود ندارد. اما در همین میان قدم های رو به جلو نیز برداشته شده است.»
وی افزود: «گمرکات به سمت الکترونیکی رفت و قدم های خوبی در این خصوص برداشته شد. هم اکنون اکثر فعالیت ها الکترونیکی شده و برخورد با افراد به صورت مستقیم کمتر شده است. پنجره واحدی نیز ایجاد شده برای هماهنگی بیشتر بین گمرک و سازمان استاندارد، وزارت بهداشت و نیروی انتظامی ایجاد شده است.»
