بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : يکشنبه 8 اسفند 1395      11:11

کریدور شیشه‌ای در اقتصاد ایران

اقتصاد ایرانی: نبود یکپارچگی در سیستم گزارشگری مالی، همواره به عنوان یکی از موانع شفافیت اقتصادی کشورمان محسوب می شد. این موضوع پس از رفع تحریم های بین المللی و افزایش تقاضا از سوی سرمایه گذاران خارجی اهمیت بیشتری پیدا کرد. 

بنابراین سکانداران اقتصاد کشورمان سعی کردند زمینه اجرای استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی یا همان IFRS را فراهم کنند. معیارهای دقیق حسابداری این استاندارد، نوعی زبان مشترک در سطح دنیا ایجاد می کند تا همه بتوانند فارغ از تفاوت قوانین و مقررات داخلی، از اطلاعات بنگاه های اقتصادی در یک قالب مشخص بهره مند شوند. روز گذشته، همایش «استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی و نقش آن در ارتقای شفافیت بازارها» به میزبانی سازمان بورس و اوراق بهادار و با حضور مقامات ارشد اقتصادی از جمله وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و روسای سازمان بورس، بیمه و حسابرسی برگزار شد. طی این مراسم، رعایت معیارهای حسابداری IFRS به طور رسمی و به عنوان یک اقدام ملی در دستور کار قرار گرفت. در گام نخست، مقرر شد 77 شرکت بزرگ کشور از جمله بانک ها، بیمه ها و هلدینگ ها صورت های مالی سال 95 خود را براساس استانداردهای مزبور ارائه دهند. این گام مهم در اقتصاد کشورمان مسیری شفاف ایجاد خواهد کرد که می تواند فساد و رانت در کسب وکارها را محدودتر کند.

به گزارش دنیای اقتصاد، دستیابی به زبان مشترک تنظیم صورت های مالی از جهات مختلف می تواند اقتصاد یک کشور را تحت تاثیر قرار دهد. استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی یا همان IFRSS در بیشتر کشورهای دنیا به خصوص اقتصادهای بزرگ موجب تقویت شفافیت فعالیت های اقتصای و ایجاد فضای رقابتی سالم می شود. در همین زمینه روز گذشته همایشی با عنوان استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی و نقش آن در ارتقای شفافیت بازارها، به میزبانی سازمان بورس و اوراق بهادار و با هدف اعلام رسمی اجرای این استانداردها برگزار شد. در این همایش که با حضور وزیر اقتصاد و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و روسای سازمان بورس، بیمه مرکزی و سازمان حسابرسی برگزار شد، رشد مستمر اقتصادی، تسهیل ورود سرمایه گذار خارجی، حضور در بنیادهای بزرگ جهانی، ارزیابی منصفانه و دسترسی به دیگر تکنولوژی های اقتصادی از مهم ترین مزیت های ورود IFRS به اقتصاد ایران بیان شد.

ارتقای نظام مالی با IFRS

در ابتدای این همایش علی طیب نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به رعایت استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی در سال 95، این سال را نقطه عطف فعالیت شرکت های ایرانی بیان کرد. طیب نیا درخصوص نحوه اجرایی شدن این استانداردها بیان کرد: در نخستین گام تمامی بانک ها، موسسات اعتباری و شرکت های بیمه ثبت شده در بورس که سال مالی آنها از اول فروردین 95 شروع می شود ملزم به تهیه صورت های مالی خود برمبنای این استانداردها شده اند. وی درخصوص نحوه انتخاب این شرکت ها نیز گفت: شرکت هایی که امسال مشمول این استانداردها شده اند شرکت هایی هستند که از نظر وزن و رتبه در رده های بالا قرار دارند و شفافیت آنها در ارتقای نظام مالی نقش بسیار موثری دارد.

همبستگی بین استانداردسازی گزارش های مالی و رشد اقتصادی: وزیر اقتصاد و دارایی اجرایی شدن IFRS را در پروسه رشد اقتصادی بسیار موثر دانست و در این باره توضیح داد: در دهه اخیر همکاری بین ملت ها و دولت ها از نظر حجم و از نظر تنوع دچار تحولات قابل توجهی شده است. استفاده از ظرفیت های بین المللی در سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی به عنوان یک راهنمای اساسی برای سیاست گذاری کشور پذیرفته شده است. تجربه کشورهایی که در دهه های اخیر توانسته اند به رشد اقتصادی مستمر دست یابند نشان می دهد بین رشد اقتصادی و تعامل اقتصادی بین المللی همبستگی محکمی وجود دارد.

بدون استفاده از ظرفیت های بین المللی امکان دسترسی به رشد مستمر و پایدار منتفی است. بنابراین برای جذب سرمایه گذاران خارجی باید پیش نیازها را در اقتصاد وارد کرد. در کشورهایی که تلاطم در بازار ارز و دیگر حوزه ها وجود داشته باشد امکان حضور سرمایه گذاران خارجی نیز به حداقل می رسد. در این زمینه با وضع قوانین و مقررات کارآمد باید از سرمایه گذاران خارجی حمایت کرد. استفاده از IFRS و زبان مشترک بین المللی مالی جزو لوازم مهمی است که شرایط بنگاه ها را برای فعالان داخلی و خارجی روشن خواهد کرد. سرمایه گذاران خارجی باید بتوانند موقعیت های موجود در بنگاه ها و بخش های مختلف را شناسایی و با شرایط مشابه در عرصه بین المللی مقایسه کند. بنابراین نیاز به یک گزارشگری مالی استاندارد وجود دارد که صورت های مالی را به نحو یکسان گزارش کند و نهایتا به ارتقای کارآیی در سرمایه گذاری و اقتصاد ملی بینجامد.

روند اجرایی IFRS در نظام بانکی

دومین سخنران این همایش ولی الله سیف، رئیس بانک مرکزی بود. وی در ابتدای سخنانش گفت: پیوستن به نظام گزارشگری مالی بین المللی برای ایجاد بستر مناسب تعاملات جهانی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. خوشبختانه ظرف یک سال اخیر، به ویژه پس از برجام در این باره سخن بسیار گفته شده و اجماع فراگیری به وجود آمده است.

حرکت به سمت اجرایIFRS و شفاف سازی گزارشگری مالی بانک ها: در این راستا مطالعات دقیق و کارشناسی با همکاری خبرگان حرفه و دانشگاه از سال 1393 در بانک مرکزی آغاز شد که از جمله نتایج آن تدوین نقشه راه حرکت برنامه ریزی شده به سمت اجرای کامل IFRSS و تشکیل کمیته مطالعاتی IFRS صنعت بانکداری در پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی بوده است. سیف گام اول اجرایی در این زمینه را در سال 1394 با ابلاغ صورت های مالی همگرا با IFRS به بانک ها اعلام کرد و گفت: هدف اصلی در این مرحله نزدیک شدن به قالب ها و ادبیات نوین گزارشگری مالی بین المللی و ارتقای قابل ملاحظه شفافیت در چارچوب استانداردهای ملی بود. نتیجه این اقدام تطبیق کامل صورت سود و زیان بانک ها با نمونه رایج منطبق با IFRS بود که به مدد طراحی صورت عملکرد سپرده های سرمایه گذاری صورت گرفت. این صورت مالی انعکاس دهنده عملیات مشاع بانک ها بوده، پاسخگویی بانک به صاحبان سپرده های سرمایه گذاری که رابطه ای وکالتی دارند را محقق ساخته و ارائه صورت سود و زیان را به شکل قابل فهم و رایج در فرم بین المللی میسر ساخته است. در مجموعه جدید صورت های مالی، 100 مورد تغییر درجهت ارتقای افشا و شفافیت مورد تاکید IFRS و 53 مورد تغییر خاص در جهت تطبیق با IFRS انجام شده است که ازجمله مهم ترین آنها افشای ریسک های چهارگانه صنعت بانکداری است.

الزامات 9گانه بانک مرکزی برای گزارشگری مالی

رئیس بانک مرکزی الزامات و ملاحظات مهمی که از نظر بانک مرکزی در بحث نظام گزارشگری مالی باید مورد توجه قرار گیرد را در 9 طبقه دسته بندی کرد:

استقرار زیرساخت های لازم در بانک ها: اصلی ترین آن عبارت است از ارتقای نرم افزارهای بانکداری به نحوی که بتواند پاسخگوی اطلاعات موردنیاز صورت های مالی جدید به ویژه اطلاعات مرتبط با ارزش منصفانه و یادداشت های مرتبط با تشریح ریسک های بانک باشد و نیز امکان ارزیابی و راستی آزمایی آن برای مقام ناظر بانکی و حسابرسان مستقل، وجود داشته باشد.

نحوه به کارگیری IFRS9: این روش از سال 2018 جایگزین international accounting standard یا IAS39 خواهد شد. بر اساس این استانداردها، دو موضوع مهم متفاوت و درعین حال مرتبط در ارتباط با تسهیلات اعطایی مطرح است؛ اولی بحث کاهش ارزش تسهیلات است که با اندازه گیری و شناسایی ذخیره مطالبات مشکوک الوصول درگیر می شود که در این زمینه مصوبات شورای پول و اعتبار و الزامات کمیته بال نیز دخیل است و باید مدنظر قرارگیرد و دومین بحث، افشای ارزش منصفانه تسهیلات است که با مولفه های نسبتا پیچیده اندازه گیری و برآورد در محیط اقتصادی ایران مواجه است.

لزوم تسلط حسابرسان بر استانداردهای IFRS: آمادگی و تجهیز حسابرسان مستقل بانک ها از منظر تسلط بر کاربرد استانداردهای IFRS در صنعت بانکداری و رسیدگی دقیق به اطلاعات قابل اتکای جدید به ویژه ارزش منصفانه و تشریح ریسک های بانک نیز مساله ای درخور توجه است. به علاوه از این پس معاونت نظارتی بانک مرکزی مجموعه گزارشگری مالی غیرشفاف را که شامل گزارش حسابرسی نیز می شود، از بانک ها نخواهد پذیرفت.

خلأ موسسات حسابرسی بزرگ در ایران: خلأ ناشی از موسسات حسابرسی بزرگ و تا حدودی همطراز با همتایان خارجی که از درجه استقلال و حرفه ای گری بالایی برخوردار است در وضعیت فعلی مشهود است. امروز موسسات حسابرسی سطح جهانی علاوه بر متخصصان حسابداری و حسابرسی از تخصص های ضروری دیگری نظیر حقوق، اقتصاد و فناوری اطلاعات بهره می برند که وجود آنها برای انجام حسابرسی تراز جهانی به ویژه در صنعت بانکداری ضروری است.

تجهیز نظام ارزیابی (کارشناسی رسمی): این فرآیند به نحوی است که کارشناس رسمی در مواردی همچون ارزیابی سرمایه گذاری ها و وثایق عمده و پیچیده بانک ها به طور حرفه ای عمل کرده و درمقابل ذی نفعان پاسخگو باشد. درجه شفافیت و حرفه ای گری فعلی در این رابطه فاصله معناداری با دنیا دارد که فقدان بانک های اطلاعاتی از داده های مربوط نیز بر آن موثر است.

مفهوم ارزش منصفانه: این مفهوم مطابق مفاهیم بنیادی مالی و همچنین تعریف استانداردهای بین المللی نیست و برای تعیین آن ضروری است مدل های مناسب و معتبر ارزش گذاری مورد استفاده قرار گیرد و همچنین وقتی از ارزش بازار استفاده می شود، این ارزش شفاف، پایدار و قابل اتکا باشد.

لزوم افشای اطلاعات قابل اتکا با ارزش منصفانه: بدیهی است افشای اطلاعات ارزش منصفانه غیرقابل اتکا، نه تنها وضعیت صورت های مالی ما را در منظر طرف های خارجی ارتقا نمی دهد بلکه تصویر منفی مضاعفی از عدم شفافیت نظام بانکی را ترسیم خواهد کرد که به جد باید از آن اجتناب کنیم. زیرا موجب انتقال علائمی مبنی بر وجود ضعف های اساسی در نظام گزارشگری مالی و بی اعتمادی به این گزارش ها خواهد شد.

اعمال برخی اصلاحات در قوانین و مقررات مالیاتی در تطبیق با الزامات IFRS: درصورت وجود ابهام در برخورد سازمان امور مالیاتی با سود و زیان های شناسایی شده مطابق IFRSS می تواند موجب اتلاف وقت و انرژی مضاعفی برای رفع آن باشد و بهتر است چنین موضوعاتی در حد قابل پیش بینی با کمک دولت و مجلس از قبل حل وفصل شود.

صورت های مالی بانک ها: اقلامی در صورت های مالی بانک های ایران وجود دارد که متأثر از قانون بانکداری خاص ایران است و اصولا در چارچوب استانداردهای حسابداری اعم از ملی یا IFRSS قرار نمی گیرد و تعاریف و الزامات آن شامل شناسایی، اندازه گیری و ارائه، منحصرا در اختیار بانک مرکزی است.

بورس ذی نفع اصلی IFRS

دکتر شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار دیگر سخنران این همایش بود. وی در ابتدا بیان کرد: اجرای IFRS کار بزرگی بود که به سادگی امکان اجرایی کردن آن وجود نداشت، به طوری که هم اکنون برخی از کشورها همچنان نتوانسته اند آن را اجرایی کنند. براساس آخرین آمارهای ارائه شده از سوی موسسه دیلوید از 153 کشور در دنیا، 23 کشور کماکان نتوانسته اند این الگو را اجرایی کنند. سخنگوی سازمان بورس با بیان اینکه هر چند از اجرای IFRS همه اقتصاد کشور منتفع می شود و عملکرد بانک ها، بیمه ها و نهادهای مالی نیز بهتر خواهد شد اما ذینفع اصلی آن بازار سرمایه است و ادامه داد: از سال 92 با همکاری بورس و سازمان حسابرسی به شرکت ها اعلام شد، به صورت اختیاری گزارش های مالی خود را با استاندارد IFRS منتشر کنند و اکنون براساس قوانین اصل 44 و ابلاغیه سازمان، 77 شرکت بورسی ملزم به اجرای IFRS برای صورت مالی سال 95 شده اند.

مزیت های IFRS برای بورس

حضور ایران در یک بنیاد جهانی: سخنگوی سازمان بورس با اشاره به بنیاد IFRS گفت: در بنیاد IFRS نهادهای مختلفی حضور دارند که از جمله آنها کمیسیون اروپا، کمیسیون بورس آمریکا و برزیل است و حضور در این بنیاد می تواند در توسعه بازار سرمایه کشور نقش مثبتی ایفا کند و امیدواریم سازمان حسابرسی کشور بتواند در بنیاد IFRS مشارکت بیشتری داشته باشد.

ارزیابی منصفانه: محمدی با بیان اینکه علاوه بر شفافیت، تعیین کارمزدهای عملیات منصفانه و ثبت سفارش عادلانه قیمت گذاری منصفانه اصل مهم بازار سرمایه است، گفت: ارزیابی منصفانه مهم ترین اصل برای سهامداران و سرمایه گذاران است و همان گونه که وظیفه سازمان بورس حمایت از آنها است توجه به ارزش گذاری منصفانه یک ضرورت محسوب می شود و این مهم از طریق اجرای دقیق IFRS محقق خواهد شد.

دسترسی به تکنولوژی های روز دنیا: فناوری هایی مانند XBRL برای تنظیم فرمت صورت های مالی بسیار مهم است. برای این مهم دستیابی به استانداردهای بین المللی نیاز است که IFRS یکی از آنها است.

افزایش شفافیت و تقویت پاسخگویی: کارهای کلان در کشور ساده نیست اما امکان پذیر است و عملیاتی شدن انتشار صورت های مالی با زبان مشترک بین المللی یکی از این اقدامات مهم است که امروز اجرایی شده است.

همیاری بورس با شرکت ها

رئیس سازمان بورس تاکید کرد: اگر شرکت ها در مواردی با موانعی برای اجرای IFRS روبه رو باشند سازمان بورس قطعا به آنها کمک خواهد کرد. اما همه باید اطلاعات خود را از طریق استاندارد IFRS افشا کنند و این گزارش ها باید ارائه شود.دکتر محمدی از ادغام داوطلبانه حسابرسان استقبال کرد و افزود: اجرای قانون اگر مانع ساخت 1000 صورت مالی شود تبعات دارد به همین خاطر از شرکت های بزرگ شروع کردیم. همچنین بستن حساب های بانکی شرکت ها نیاز به اجازه دادستان دارد و البته تعاملات خوبی با بانک مرکزی خواهیم داشت.

راه طولانی اقتصاد غبارآلود ایران تا شفافیت

اکبر سهیلی پور رئیس سازمان حسابرسی کل کشور دیگر سخنران این همایش بود. وی با بیان اینکه سازمان حسابرسی ترجمه اولیه استانداردهای IFRS را در سال های اخیر شروع کرد، عنوان کرد: با اجرای برجام و رفع نسبی تحریم ها سازمان حسابرسی توانست ضمن انعقاد قرارداد با بنیاد IFRS پس از 6 ماه، مجوزهای لازم را برای ترجمه و تدوین راهنمای این استانداردها دریافت کند. از سوی دیگر اصراری که روسای بانک مرکزی و سازمان بورس برای استفاده از استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی داشتند، باعث شد تا سازمان بورس با توجه به مصوبه قبلی خود، تهیه صورت های مالی تلفیقی از سال 95 به بعد را برای شرکت های بزرگ، بانک ها و بیمه ها الزامی کند.سهیلی پور تاکید کرد: اطلاعاتی که در محیط غبارآلود کسب وکار ایجاد می شود، از طریق تغییر قالب ها هیچ گاه شفاف نخواهد شد، پس نباید انتظار شفافیت کامل با IFRS را داشت.وی افزود: با به کارگیری ارزش منصفانه به جای بهای تمام شده به دلیل وجود نداشتن بازار عمیق، قابلیت ارزیابی اقلام کاهش می یابد.

ناهمواری های اجرای IFRS در شرکت های بیمه ای

رئیس کل بیمه مرکزی سخنران دیگر این همایش بود. وی در ابتدا مزیت اصلی الگوی گزارشگری بین المللی را جهانی شدن شرکت های بیمه دانست و گفت: با بین المللی و یکپارچه شدن خدمات مالی و اقتصادی بازار آن به طور روز افزون جهانی می شود که این امر موجب افزایش طرح مساله چگونگی تنظیم و نظارت بر بازار بیمه در سطح محلی، منطقه ای و بین المللی خواهد شد.همتی افزود: همچنین پیشرفت در توسعه محصولات بیمه ای و نیز تکنیک های مدیریت ریسک و تکنولوژی در دهه های اخیر بر ناظران بیمه فشار آورده است تا رژیم های ارزیابی توانگری را در جهت بر گرفتن ریسک های محصولات جدید و حتی مهارت های نظارتی، توسعه دهند.همتی در مورد چالش های پذیرش استاندارد بین المللی گفت: فقدان دانش اجرای گزارش گیری مالی بین المللی در بین عوامل دخیل در ایران از جمله شرکت های بیمه ضرورت تربیت افراد متخصص در حوزه های ارزیابی، مالی و آکچوئری را تاکید می کند. همچنین اجرای استانداردهای بین المللی تاثیر قابل توجهی بر فرآیندهای مالی خزانه داری، مدیریت سرمایه گذاری، مدیریت ریسک و مالیات خواهد داشت که باید آمادگی لازم در شرکت ها ایجاد شود.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir