بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : چهارشنبه 27 بهمن 1395      11:31

عایدی ۶۰۰ میلیون دلاری ایران از توافق اوپک

اقتصاد ایرانی: قیمت نفت و نوسانات آن در دنیا بسیار با اهمیت است. نفت گسترده ترین سیطره معاملاتی در جهان را دارد و به همین جهت، سمت و سوی آن، نشانی از سمت و سوی اقتصاد جهانی است؛ از سوی دیگر مردمی که در کشورهایی با قیمت آزاد سوخت زندگی می کنند، به این واسطه به بهای طلای سیاه اهمیت می دهند که به نوعی نشان می دهد باید چقدر برای بنزین و دیگر سوخت ها هزینه کنند. در ایران اما ماجرا متفاوت است. برای مردمی که قیمت بنزین و گاز که بر زندگی شان اثری مستقیم دارد، ثابت بوده و تاثیر چندانی از بهای نفت خام نمی گیرد، معنادار ترین قسمت معاملات نفت خام، افزایش درآمد کشور است. درآمد حاصل از صادرات نفت خام که در کژدار و مریز بودن دیگر صنایع، به نوعی مهم ترین امید بدنه مردم به بهبود معیشت به حساب می آید. شاید از همین جاست که تفاوت تحلیل بازار نفت برای مخاطبان در کشورهای گروه نخست، با مردمان کشورهای بزرگ تولید کننده نفت خام از جمله ایران و عراق متفاوت باشد. روز دوشنبه گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام منتشر شد، گزارشی که نشان می داد اوپکی ها همانطور که پیش از این نیز از سوی چند نهاد عنوان شده بود، بالای 90 درصد به تعهدات خود در زمینه کاهش تولید پایبند بوده اند. این مساله برای اقتصاد جهانی، برای معامله گران و سفته بازان در بورس های بزرگ دنیا حاوی پیام و معانی مختلفی است. پیام هایی که رسانه های اقتصادی در دنیا اغلب به آن پرداخته و در ایران نیز همین منوال اغلب دنبال می شود. اما کمتر کسی خواهد بود که بتواند دقیقا توضیح دهد نوسانات قیمت نفت خام در بورس های بزرگ لندن و نیویورک، برای بدنه مردم و برای گروه وسیعی از مخاطبان رسانه ها چه معنا، مفهوم و اساسا چه اهمیتی دارد. «تعادل» در این گزارش سعی کرده است علاوه بر تحلیل واکنش بازار به انتشار گزارش اوپک پس از یک روز، به زبان ساده یی توضیح بدهد که درآمد نفتی ایران به واسطه نشست انتهای ماه نوامبر اوپک و متعهد بودن اعضا به تحقق بالای 90 درصدی آن چه تغییری کرده است؟ به طور قطع در این محاسبات مجبور به برخی پیش فرض ها شده ایم که ممکن است صحت 100 درصدی نداشته باشند، اما در کلیت لطمه یی به مساله وارد نمی کنند. به گزارش تعادل، مشروح این گزارش را در ادامه می خوانید.
اواسط سال 2014 و درست در روزهایی که پیش از آن نهادهای بین المللی مطرح در حوزه نفت خام، نسبت به احتمال کمبود عرضه نفت خام جهان باتوجه به ظهور جدی پدیده داعش در عراق و به دست گرفتن میدان های نفتی این کشور هشدار می دادند و به همین واسطه کشورهایی مانند عربستان سعودی فرصت را مغتنم شمرده و در غیاب ایران بر تولید نفت خام خود اضافه کرده بودند، بهای طلای سیاه روندی نزولی را آغاز کرد. در ابتدا هیچ کس تصور نمی کرد قرار است این روند، قیمت های بالای 100 دلاری را به کانال 30 دلاری در اوایل سال 2016 نزدیک کند. در آن روزها ایران در گرماگرم چالش های مذاکرات خود با غرب به سر می برد؛ تولید و به تبع آن صادرات نفت خام ایران سقف مشخصی داشت که در صورت محقق نشدن برجام به 450 هزار بشکه در روز صادرات به ازای دریافت غذا و دارو منجر می شد. در این وضعیت، اوپکی ها به سردمداری علی النعیمی، وزیر سابق نفت عربستان تصمیم گرفتند که در ظاهر جنگی قیمتی را با تولید کنندگان نفت شیل آغاز کنند. جنگی که در نهایت باعث شد چرخ اقتصاد برخی تولید کنندگان اوپک نیز فلج شود. در این بین ایران که به واسطه تحریم با کاهش صادرات مواجه بود، با پایین آمدن قیمت نفت خام، عملا از دو جنبه با مشکل مواجه شد.
با نتیجه دادن مذاکرات ایران و غرب، ایران توانست بخشی از کاستی خود در زمینه تولید و صادرات را جبران کند اما همچنان مساله قیمت بر جای خود باقی بود. طبق بررسی ها از گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام، منابع ثانویه این سازمان گزارش کردند که ایران در ماه نوامبر سال 2016 (پیش از برگزاری نشست اوپک و تصمیم بر سر کاهش تولید) 3 میلیون و 703 هزار بشکه در روز تولید می کرده است. قیمت متوسط نفت خام سنگین ایران نیز در این ماه توسط اوپک 42.42 دلار گزارش شده است. این اعداد شمایی از وضعیت درآمدی ایران از صادرات نفت خام پیش از به نتیجه رسیدن توافق اوپک، همچنین متعهد بودن کشورهای عضو سازمان به تحقق آن را نشان می دهد. در اینجا توجه به این نکته لازم است که اساسا در گزارش هایی که در مورد تولید نفت خام کشورها در اوپک منتشر می شود 2 مجرای منابع ثانویه و اعلام مستقیم کشورها، مورد استناد قرار می گیرد. آماری که در این بررسی مدنظر قرار گرفته، آمار منابع ثانویه است.  حالا و با انتشار گزارش ماه فوریه سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام - که آمار تولید و قیمت نفت خام ایران در ماه نخست میلادی را قابل دسترس کرده است- مشخص می شود که طبق آمار منابع ثانویه، ایران به واسطه تعهد اوپک و اجازه یافتن برای تولید بیشتر، سطح تولید خود را نسبت به ماه نوامبر 73 هزار بشکه در روز افزایش داده و به 3 میلیون و 775 هزار بشکه در روز رسانده است. از سوی دیگر و با توجه به اثر مثبت تعهد اوپک و کاهش عرضه جهانی نفت خام بر قیمت ها، متوسط بهای نفت سنگین ایران در ماه ژانویه به 51 دلار و 90 سنت رسیده است؛ عددی که افزایشی 9.48 دلاری را نشان می دهد.  طبق صحبت هایی که چندی پیش علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت در نشست خبری خود مطرح کرد، ایران در ماه های گذشته میلادی چیزی بین 2 میلیون و 100 تا 2 میلیون و 300 هزار بشکه صادرات نفت خام داشته است. در ماه ژانویه نیز به واسطه پایین آوردن سطح ذخایر نفت خام در اروپا، صادرات ایران روی 2 میلیون و 100 هزار بشکه بوده است، عددی که در فوریه دوباره به 2 میلیون و 300 هزار بشکه در روز نزدیک می شود.  اما با در نظر گرفتن افزایش 75 هزار بشکه یی تولید نفت خام ایران نسبت به ماه نوامبر و پیش از تحقق توافق اوپک، از آنجایی که مصرف نفت خام ایران تقریبا در این مدت ثابت بوده، این افزایش وارد مجرای صادراتی شده است. حال اگر بخواهیم بخشی از اثرگذاری توافق اوپک بر افزایش درآمد نفت خام ایران را محاسبه کنیم، دلتای صادرات نفت خام ایران در 2ماه نوامبر 2016 و ژانویه 2017 ضرب در دلتای قیمت نفت خام در این 2 ماه، بخشی از این اثر را بیانگر خواهد بود.

واکنش مثبت بازار

طبق محاسبات اگر صرفا اثر افزایش قیمت نفت خام ایران بر رشد صادراتی را مبنا قرار دهیم، ماه ژانویه با بیش از 20 میلیون دلار افزایش در درآمدهای نفتی همراه بوده است. این در حالی است که اگر رقم صادراتی نفت خام ایران در ماه نوامبر را حدود 2 میلیون بشکه و ماه ژانویه را حدود 2 میلیون و 100 هزار بشکه در نظر بگیریم، ایران در کل حدود 600 میلیون دلار از جنبه های مختلف توافق اوپک منتفع شده است.
این در وضعیتی است که با مشخص شدن تعهد قابل توجه تولید کنندگان نفت خام به توافق ماه های پایانی 2016، بازار هر روز در حال اعتماد بیشتر به این توافق و درنتیجه تقویت روند صعودی است. در راستای همین مساله، یک روز پس از انتشار گزارش سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام واکنش بازار نفت مثبت بود. هرچند افزایش تولید نفت در دیگر مناطق جهان به خصوص امریکا مانع از رشد بیشتر قیمت ها شد. به گزارش مارکت واچ، روز گذشته قیمت نفت WTI برای تحویل در ماه مارس در بورس نیویورک با افزایشی 3 سنتی مواجه شد و به سطح 53 دلار و 28 سنت در هر بشکه رسید. همچنین قیمت نفت برنت برای تحویل در ماه آوریل در بورس لندن نیز 2 سنت افزایش یافت و هر بشکه 56 دلار و 4 سنت معامله شد. جدیدترین گزارش ماهانه اوپک نشان دهنده این است که تولید روزانه اعضای این سازمان در ماه ژانویه با کاهش 890 هزار بشکه یی نسبت به تولید ماه دسامبر مواجه شده و به رقم 32 میلیون و 140 هزار بشکه در روز رسیده است. سطح تولیدی که نشان دهنده پایبندی 90 درصدی تولیدکنندگان تا به اینجای اجرای طرح است. در این رابطه، تیم اونس تحلیلگر بازارهای آتی سیتی بانک معتقد است که اگر در 6 ماه آینده کاهش تولید با همین سرعت ادامه داشته باشد، ممکن است بازار جهانی نفت در نیمه دوم سال 2017 و با تقویت تقاضا دچار کسری عرضه شود. اوپک پیش بینی می کند که تقاضای جهانی نفت در سال جاری رشد یک میلیون و 300 هزار بشکه یی را تجربه خواهد کرد. اصلی ترین عامل این رشد تقاضا، عطش چین به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده آسیایی برای نفت درنتیجه تداوم افزایش فروش وسایل نقلیه در این کشور است. در گزارش اوپک قید شده است: «ثبات فعالیت های اقتصادی در چین همراه با ثبات بازار سهام، المان های اضافی هستند که سبب افزایش 14 درصدی فروش کامیون، اتوبوس و خودروهای مسافربری در سال 2016 شده بود. اوپک برآورد می کند که تقاضای کلی چین شامل نفت خام و سوخت در سال 2017 معادل 2.4 درصد رشد خواهد داشت و به 11 میلیون و 640 هزار بشکه در روز خواهد رسید. با این حال افزایش تولید ایالات متحده می تواند تلاش های اوپک را خنثی کند. داده های وزارت انرژی ایالات متحده نشان می دهد، تولید نفت این کشور در هفته منتهی به سوم فوریه به 8 میلیون و 980 هزار بشکه در روز رسیده که بالاترین سطح از ماه آوریل سال 2016 است. تازه ترین آمارهای مربوط به تولید نفت و ذخایر امریکا روز چهارشنبه منتشر خواهد شد. تحلیل های ارائه شده از سوی موسسه  S&Pپلاتس حاکی از آن است که ذخایر نفت امریکا در هفته گذشته معادل 3 میلیون و 250 هزار بشکه بیشتر شده در حالی که ذخایر بنزین این کشور در این هفته با کاهش 500 هزار بشکه یی مواجه بوده است.
همچنین ریک اسپونرف تحلیلگر شرکت سی ام سی مارکت استرالیا نیز در گفت وگو با رویترز اظهار می کند: «به نظر می رسد در حال حاضر بازار در یک بازه محصور مانده است و نگرانی اصلی آن در رابطه با عرضه است.» اگرچه کشورهای اوپک تاکنون به صورت گسترده یی به توافق خود پایبند بوده اند اما رسانه هایی همچون رویترز کماکان بدبینی سرمایه گذاران نسبت به تداوم این سطح از پایبندی را مخابره می کنند و همین مساله سبب شده تا توافق اوپکی ها اثر بزرگ تری روی قیمت ها نداشته باشد. هانس ون کلیف، کارشناس بانک هلندی ای بی ان در این رابطه می گوید: «تولیدکنندگان اوپک خواهان این هستند که بازار پایبندی آنها به توافق را باور کند. اما درس هایی که از تجربه های پیشین اوپک گرفته شده، بازار را به صورت عمیقی نسبت به اوپک مظنون کرده است.» این بدبینی ها در عمل نیز تاثیر خود را بر این موسسه هلندی گذاشته است. به گزارش رویترز، بانک ای بی ان پیش بینی خود از میانگین قیمت نفت برنت برای نیمه اول سال 2017 را کاهش داده و از 55 به 50 دلار در هر بشکه رسانده است. این بانک حتی امکان کاهش موقت نفت به سطح 45 دلار را نیز پیش بینی می کند. تاماس وارگا، تحلیلگر کارگزاری پی وی ام اویل لندن پیام ارقام منتشر شده توسط اوپک را بسیار واضح و رسا می داند: «اگر خواستار این هستید که از وقوع یک سال همراه با مازاد عرضه دیگر جلوگیری کنید؛ تعهد را بهبود ببخشید، تولید را کمتر کنید و توافق را تا پایان نیمه دوم سال تمدید کنید».


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir