بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 2 بهمن 1395      13:39

بودجه یک‌درصدی؛ توقع صددرصدی

اقتصاد ایرانی: متأسفانه روز پنجشنبه، ٣٠ دی ، آتش سوزی گسترده در ساختمان پلاسکو تهران منجر به جان باختن تعدادی از آتش نشانان فداکار و فروریختن این ساختمان شد.

به گزارش شرق، بنا بر گزارش رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای اسلامی شهر تهران، حدود سه هزار ساختمان با وضعیت مشابه ساختمان پلاسکو در شهر تهران وجود دارند که بروز هر حادثه کوچکی در این بناها ممکن است سبب بروز وقایع جبران ناپذیر شود. گذشته از واکنش ها و صحبت ها پیرامون این حادثه، بررسی دقیق تر وظایف، امکانات و عملکرد این سازمان می تواند بخشی از حقایق را روشن کند. در یادداشت حاضر به بررسی این نکات پرداخته شده است.

کیفیت زندگی و مدیریت شهری

توسعه سریع شهرنشینی در چند دهه اخیر، ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و محیطی زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. مطرح شدن توسعه پایدار به عنوان شعار اصلی هزاره سوم نیز ناشی از آثار شهرها بر ابعاد مختلف زندگی انسانی است. دراین میان مفهوم کیفیت زندگی به عنوان کلیدی ترین عنصر در مباحث مربوط به برنامه ریزی شهری مطرح می شود. به عبارت بهتر براساس این مفهوم، توسعه اقتصادی و عمران شهری باید درنهایت به بهبود کیفیت زندگی شهروندان منجر شود؛ در غیراین صورت اهداف اصلی توسعه محقق نشده است. یکی از ابعاد کیفیت زندگی، ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) است که به یکی از مسائل مهم در مدیریت شهری تبدیل شده. البته در کشورهای در حا ل توسعه این موضوع هنوز به جد در دستور کار مقامات محلی (شهرداری ها) قرار نگرفته و حوادث ناشی از کار و نبود ایمنی، یکی از نگرانی های اجتماعی است. علاوه بر عوامل فرهنگی، اجرانشدن قوانین و مقررات، نبود تجهیزات لازم و کمبود آموزش از دیگر دلایل بروز این گونه حوادث است.

شهرداری ها و منابع درآمدی آنها

به طورکلی شهرداری ها، مؤسسات عمومی غیردولتی ای هستند که درواقع حکومت های محلی (بدون قدرت سیاسی) محسوب می شوند. منابع درآمدی شهرداری ها در سطح جهان متنوع است، اما غالبا از منابع محلی برای مدیریت شهری استفاده می شود.
منابع درآمدی شهرداری تهران از پنج منبع فروش تراکم برای ساخت وساز، اخذ مالیات های محلی (عوارض نوسازی)، بهای خدمات ارائه شده (خدمات مدیریت شهری)، کمک های دولتی و استقراض و انتشار اوراق قرضه تشکیل می شود. البته لازم به ذکر است کمک های دولت تنها برای پیشبرد و حمایت از سیاست های خاص نظیر توسعه حمل ونقل عمومی، مدیریت پسماند و کاهش مصرف انرژی اعمال می شود. همچنین کمک های بلاعوض دیگری از سوی دولت، در قالب بودجه های سالانه به منظور بهبود کیفیت مدیریت شهری به ٩ کلان شهر (شامل تهران، کرج، مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز، اهواز، قم و کرمانشاه) کشور صورت می گیرد. براساس قانون بودجه سال ١٣٩٥ کل کشور، شهرداری تهران ردیف بودجه ای بالغ بر سه هزار میلیارد ریال در اختیار دارد.

سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی

«سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران» یکی از زیرمجموعه های شهرداری تهران است که مسئولیت حفظ و تأمین ایمنی ١٢ میلیون شهروند ساکن در پایتخت را بر عهده دارد. این سازمان علاوه بر عملیات آتش نشانی و نجات و امداد، به گسترش فرهنگ ایمنی و افزایش میزان آگاهی تخصصی مردم در زمینه ایمنی با هدف پیشگیری از حوادث نیز می پردازد. نکته قابل توجه این است که قانون در ابتدا تنها سه مأموریت را به عنوان شرح وظایف این سازمان مشخص کرد، اما درحال حاضر این موارد به بیش از ۵۰ مأموریت رسیده است که از آن جمله می توان به موضوع خودکشی ها و موارد گسترده ای از این دست نیز اشاره کرد.

سهم یک درصدی از کل بودجه شهرداری

هزینه های شهرداری تهران ذیل پنج سرفصل شهرسازی، حمل ونقل و ترافیک، اجتماعی و فرهنگی، خدمات شهری، ایمنی و مدیریت بحران دسته بندی می شود که بخش ایمنی و مدیریت بحران نیز یکی از این سرفصل هاست. براساس آمار منتشر شده از سوی شهرداری تهران، در سال های اخیر حدود ٦٠ درصد منابع در بخش حمل ونقل و ترافیک، ٢٥ درصد در حوزه خدمات شهری، ١٠ درصد در حوزه اجتماعی و فرهنگی و پنج درصد در دو حوزه شهرسازی و ایمنی و مدیریت بحران هزینه شده است. ناگفته پیداست بخش اعظم تمرکز مدیریت کنونی شهری تهران بر ساماندهی ترافیک شهری است و غفلت از حوزه های نوسازی، بازسازی و ایمنی در شهر تهران بسیار مشهود است.  براساس ارقام رسمی، بودجه مصوب سال جاری شهرداری تهران بالغ بر ١٧ هزارو ٨٠٠ میلیارد تومان است که کمتر از یک درصد آن به «سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی» اختصاص دارد؛ درحالی که بنا بر گفته شهردار تهران و سایر مسئولان شهری، این سازمان نیاز به ادوات و تجهیزات مدرن در زمینه مهار آتش و سایر حوادث مشابه دارد، اما در برنامه ریزی ها به این نیاز توجهی نمی شود. ضمن اینکه از همین مقدار بودجه اندک، در سالیان گذشته در عمل همواره کمتر از ٥٠ درصد تخصیص داده شده است. درواقع مدیریت شهری تهران در یک دهه اخیر، فقط به گسترش کمی تعداد ایستگاه ها پرداخته و از توسعه کیفی غافل مانده است. بنا بر گزارش شورای اسلامی شهر تهران، به نقل از یکی از اعضای این شورا، در ٢٠ اردیبهشت سال جاری، در سال گذشته از بودجه مصوب ۱۲۰ میلیارد تومانی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی، تنها ۴۰ میلیارد تومان (معادل یک سوم بودجه مصوب!) به این سازمان تخصیص یافته و مابقی صرف امور غیرمربوط به این حوزه در شهرداری شده است. بدیهی است با چنین روند تخصیص منابعی نمی توان انتظار معجزه از این سازمان داشت و متأسفانه به دلیل نبود امکانات مناسب و منابع کافی، آمار فوت و جراحت آتش نشانان در حوادث غیرمترقبه نسبت به میانگین جهانی بسیار بالاست.

دوری از سیاست ورزی در مدیریت شهری

شهرداری ها اگرچه در سطح جهان حکومت های محلی محسوب می شوند، اما مسئولان شهری به خوبی می دانند رمز موفقیت آنان فاصله گرفتن از مسائل جناحی و سیاسی است؛ نگاهی که در کشورهای کمتر توسعه یافته وجود ندارد. همان گونه که مطرح شد مسئولان شهری تهران در چند سال اخیر به مسائل مربوط به حمل ونقل و ترافیک - که جنبه نمایشی بالاتری دارند- توجه بیشتری می کنند و بودجه ای کلان تر اختصاص می دهند و علاقه چندانی به پیگیری مباحث زیرساختی بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی ندارند. ساخت بزرگراه ها و سایر پروژه های عمرانی کلان، بدون توجه به وضعیت بهداشت و ایمنی شهر در چند ماه اخیر حوادثی مانند فرونشست زمین را در نقاط مختلف تهران سبب شده است. شورای اسلامی شهر تهران هم به عنوان نهاد تصمیم گیر در زمینه امور مربوط به شهرداری تهران نیز در سال های اخیر بسیار منفعلانه عمل کرده و از اختیارات قانونی خود در زمینه نظارت بر این موارد استفاده نکرده است. امید می رود این حادثه تلخ ابعاد مهم خطرات توسعه بی رویه شهر بدون درنظرگرفتن مسائل ایمنی را بر مسئولان شهری روشن کرده باشد تا در آینده شاهد حوادثی از این دست نباشیم. توسعه پایدار هم در سطح محلی و هم در سطح ملی، بدون درنظرگرفتن مسائل مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط زیست محقق نخواهد شد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir