۳۰ ریسک در کمین جهان

اقتصاد ایرانی: مجمع جهانی اقتصاد در گزارشی به معرفی خطراتی پرداخته است که در سال جدید میلادی جهان را تهدید می کند. در این گزارش ۷۸ صفحه ای آمده است تغییرات آب و هوایی در کنار نابرابری سطح دستمزدها و قطبی شدن جوامع، بزرگ ترین روندهای خطرآفرین در سال ۲۰۱۷ خواهند بود و پنج خطر زیست محیطی برای نخستین بار جزو محتمل ترین و تاثیرگذارترین خطراتی معرفی شده اند که پیش روی جهان قرار می گیرند. مجمع جهانی اقتصاد برای تهیه این گزارش از ۷۵۰ کارشناس خواسته است تا ۳۰ ریسک جهانی و ۱۳ روندی را که می تواند موجب تشدید آنها شود یا ارتباطی بین آنها ایجاد کند، مورد بررسی قرار دهند. بر این اساس، سال ۲۰۱۷ تحت تاثیر عواملی همچون رشد اقتصادی ضعیف، افزایش نابرابری های درآمدی، شرایط بد آب وهوایی و مهاجرت های اجباری سال خطرناکی خواهد بود. در این گزارش مخاطرات سال ۲۰۱۷ به تفکیک ۵ بخش مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، محیط زیستی و تکنولوژیک معرفی شده اند. به عقیده کارشناسان، افزایش نابرابری های درآمدی و تشدید شکاف میان فقرا و ثروتمندان، بزرگ ترین خطری است که اقتصاد جهانی را تهدید می کند. مقابله با این افزایش نابرابری که آینده نظام سرمایه داری را با اما و اگرهایی روبه رو ساخته است، تنها به واسطه افزایش رشد اقتصادی امکان پذیر نیست.

به گزارش دنیای اقتصاد، مجمع جهانی اقتصاد در گزارش جدیدی با عنوان «گزارش ریسک های جهان در ۲۰۱۷» به معرفی خطراتی پرداخته است که در سال جدید میلادی جهان را مورد تهدید قرار می دهد. در این گزارش با اشاره به عواملی همچون نابرابری سطح درآمد و دو قطبی شدن جوامع که موجب ایجاد تغییرات سیاسی در سال ۲۰۱۶ شد، هشدار داده شده است که اگر اقدامی عاجل در پیش گرفته نشود، این عوامل می توانند موجب تشدید خطراتی شوند که جهان را در سال ۲۰۱۷ مورد تهدید قرار می دهند. مجمع جهانی اقتصاد افزوده است ایجاد جوامع بزرگ تر در سطح جهان که در آنها همکاری های بین المللی و تفکر درازمدت حیاتی است، می تواند موجب شود که نیروهای پیش برنده ریسک ها، متوقف یا معکوس شوند. در این گزارش ۷۸ صفحه ای آمده است تغییرات آب و هوایی در کنار نابرابری سطح دستمزدها و قطبی شدن جوامع، بزرگترین روندهای خطرآفرین در سال ۲۰۱۷ خواهند بود و پنج خطر زیست محیطی برای نخستین بار جزو محتمل ترین و تاثیرگذارترین خطراتی معرفی شده اند که پیش روی جهان قرار می گیرند. بر این اساس، سه روندی که طی ۱۰ سال آینده جهان ما را شکل می دهند، شامل نابرابری اقتصادی، قطبی شدن جوامع و تشدید خطرات زیست محیطی است. اقدام مشترک رهبران جهان می تواند موجب توقف روند وخامت این خطرات و ناآرامی های ناشی از آنها شود. بر این اساس، سال ۲۰۱۷ تحت تاثیر عواملی همچون رشد اقتصادی ضعیف، افزایش نابرابری های درآمدی، شرایط بد آب وهوایی و مهاجرت های اجباری سال خطرناکی خواهد بود. در این گزارش مخاطرات سال ۲۰۱۷ به تفکیک ۵ بخش مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، محیط زیستی و تکنولوژیک معرفی شده اند. همچنین در تهیه این گزارش، از نظر ۷۵۰ کارشناس درمورد ۳۰ مخاطره ای که جهان با آن روبه رو است (از خطر رکود و حباب دارایی ها گرفته تا خطر شرایط بد آب وهوایی) استفاده شده است. به عقیده کارشناسان، افزایش نابرابری های درآمدی و تشدید شکاف میان فقرا و ثروتمندان، بزرگ ترین خطری است که اقتصاد جهانی را تهدید می کند. مقابله با این افزایش نابرابری که آینده نظام سرمایه داری را با اما و اگرهایی روبه روساخته است، تنها به واسطه افزایش رشد اقتصادی امکان پذیر نیست. از سال ۱۹۸۰ تاکنون، سهمی از درآمد که به یک درصد افراد پردرآمد جامع تعلق می گیرد در کشورهایی همچون آمریکا، چین، انگلیس و کانادا بیش از دوبرابر شده است. برای مثال از سال ۱۹۸۰ تا سال ۲۰۱۵، سهم درآمد یک درصد ثروتمند جامعه در آمریکا از ۱۰ به ۲۰ درصد، در چین از ۵.۶ به ۱۱.۴ درصد و در انگلیس از ۶.۷ به ۱۲.۷ درصد رسیده است.

به گزارش مجمع جهانی اقتصاد، اجرای سیاست تسهیل مقداری از طریق تقاضای گسترده بانک های مرکزی برای اوراق قرضه، باعث تشدید نابرابری های اقتصادی شده است، چرا که اجرای این سیاست ها موجب ثروتمند تر شدن دارندگان دارایی های مالی شده است. البته نابرابری های اقتصادی طی ۳۰ سال گذشته در سطح جهانی روندی کاهشی داشته است، کاهشی که بخش زیادی از آن به دلیل نزدیک شدن اقتصاد کشورهای آسیایی به اقتصادی های پیشرفته بوده است.

۵ خطر سال ۲۰۱۷ به تفکیک محتمل ترین ها:

۱- شرایط بد آب وهوایی: صدماتی که به زیرساخت ها، محیط زیست، اموال و جان افراد تحت تاثیر شرایط بد آب وهوایی وارد می شود.

۲- مهاجرت های گسترده اجباری: مهاجرت هایی که افراد تحت تاثیر جنگ ها، بلایای طبیعی و شرایط بد اقتصادی و محیط زیستی مجبور به انجام آن هستند.

۳- بلایای طبیعی اصلی: صدماتی که به زیرساخت ها، محیط زیست، اموال و جان افراد تحت تاثیر بلایای طبیعی همچون زمین لرزه، فوران آتشفشان ها، رانش زمین و سونامی وارد می شود.

۴- حملات گسترده تروریستی: اشخاص یا گروه های غیردولتی که با اهداف سیاسی یا مذهبی جان و اموال افراد را تهدید می کنند.

۵- سرقت یا تقلب داده ای گسترده: استفاده های نابجا از داده های خصوصی یا رسمی که به طور بی سابقه ای در حال افزایش است.

۵ خطر سال ۲۰۱۷ به تفکیک اثرگذارترین ها:

۱- سلاح های کشتار جمعی: به کارگیری مواد و تکنولوژی های هسته ای، شیمیایی، بیولوژیک و رادیولوژیک که باعث ایجاد بحران های بین المللی و تخریب های گسترده می شوند.

۲- شرایط بد آب وهوایی: صدماتی که به زیرساخت ها، محیط زیست، اموال و جان افراد تحت تاثیر شرایط بد آب وهوایی وارد می شود.

۳- بحران های آب: کاهش شدید در کیفیت و کمیت آب شرب که باعث تهدید سلامت بشر و محدود شدن فعالیت های اقتصادی می شود.

۴- بلایای طبیعی اصلی: صدماتی که به زیرساخت ها، محیط زیست، اموال و جان افراد تحت تاثیر بلایای طبیعی همچون زمین لرزه، فوران آتشفشان ها، رانش زمین، سونامی و توفان های مغناطیسی وارد می شود.

۵- شکست اقدامات مقابله با تغییرات آب وهوایی: ناموفق بودن دولت ها و فعالیت های اقتصادی در تصویب یا اجرای قوانین و سیاست های مقابله با تغییرات آب وهوایی و حمایت از جمعیت و کسب وکارهایی که از تغییرات آب وهوایی تاثیر می پذیرند.

مجمع جهانی اقتصاد برای تهیه این گزارش از ۷۵۰ کارشناس خواسته است تا ۳۰ ریسک جهانی و ۱۳ روندی را که می تواند موجب تشدید آنها شود یا ارتباطی بین آنها ایجاد کند، مورد بررسی قرار دهند. از این نظرسنجی سه یافته کلی حاصل شد:

- تداوم روندها: در میان روندهایی که جهان ۱۰ سال آینده ما را شکل می دهند، افزایش نابرابری درآمد و ثروت و افزایش قطبی شدن جوامع به ترتیب رتبه های نخست و سوم را به خود اختصاص می دهند.

- سایه خطرات زیست محیطی بر چشم انداز جهان: در گزارش سال ۲۰۱۷ تغییرات جوی چالش بعدی است که جهان را طی ۱۰ سال آینده تهدید خواهد کرد و بر این اساس، پدیده های شدید جوی مهم ترین چالش جهان محسوب می شود.

- جوامع همگام با تغییرات تکنولوژیک پیش نمی روند: از میان ۱۲ فناوری مورد بررسی در گزارش، کارشناسان به این نتیجه رسیدند که هوش مصنوعی و علم روباتیک بیشترین منافع بالقوه را برای جهان در بر خواهند داشت و در عین حال بزرگ ترین اثرات منفی بالقوه و بیشترین نیاز برای اداره بهتر حکومت ها را در پی می آورند.

در شرایطی که جهان در سال ۲۰۱۶ شاهد پیشرفت های چشمگیری در حوزه تغییرات جوی بود و کشورهایی همچون آمریکا و چین توافق پاریس را تصویب کردند، تغییرات سیاسی در اروپا و آمریکای شمالی این پیشرفت را در خطر قرار داده است. این موضوع همچنین منعکس کننده دشواری هایی است که رهبران کشورها برای توافق برسر اقدامات مشترک بین المللی در برابر بزرگ ترین ریسک های اقتصادی و اجتماعی با آن مواجهند. نحوه مقابله با بزرگ ترین ریسک های جهان موضوع مباحثات اجلاس بین المللی مجمع جهانی اقتصاد در داووس است که ۱۷ تا ۲۰ ژانویه با موضوع «رهبری کنشگر و مسوول» برگزار خواهد شد. براساس گزارش مجمع، از نکته های به دست آمده در بررسی ریسک های سال های گذشته این است که در سال ۲۰۰۶ گزارش ریسک های جهانی هشدار داده بود که کاهش فضای خصوصی موجب کاهش انسجام اجتماعی خواهد شد. در آن زمان ، این بدترین سناریوی موجود و احتمال وقوع آن کمتر از یک درصد بود. در سال ۲۰۱۳ یعنی خیلی پیش از آنکه «پسا حقیقت» به واژه رایج سال ۲۰۱۶ تبدیل شود، گزارش ریسک های جهانی در آن زمان نسبت به خطر انتشار سریع اطلاعات غلط هشدار داده و اعلام کرده بود که اعتماد افراد خدشه دار شده است و مشوق های بهتری برای حمایت از سیستم های کنترل کیفیت اطلاعات مورد نیاز است.