۹ تحول مهمی که جهان را در ۲۰۱۷ تغییر می‌دهد
اقتصاد ایرانی: پس از زلزله های سیاسی ۲۰۱۶ سال جدید میلادی هم احتمالا به سادگی و بدون چالش سپری نخواهد شد.
به گزارش تعادل به نوشته فایینشال تایمز، ۹ اتفاق مهم و تاثیرگذار ۲۰۱۷ با مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رییس جمهور منتخب امریکا آغاز می شود، با روند خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و انتخابات آلمان (که در زیر گزارش مبسوط آن را می خوانید) ادامه می یابد و شاید بشود امیدوار بود به پایان خلافت خودکامه داعش در خاورمیانه ختم شود.
ژانویه در انتظار تحلیف ترامپ و حواشی آن
با توجه به برخوردها و رفتارهای دونالد ترامپ، چهل و پنجمین رییس جمهور امریکا احتمالا برای تاثیرگذاری در جهان بسیار عجول خواهد بود و از همان روزهای آغازین در کاخ سفید دست به کار می شود. ترامپ وعده داده است در زمینه خروج امریکا از پیمان همکاری فراسوی اقیانوس اطلس (تی. پی. پی) خیلی سریع اقدام کند، برنامه خدمات درمانی اوباما را اصلاح و برنامه دیگری را جایگزین آن نماید، سیاست انرژی پاک دولت اوباما را به کلی حذف کند و اقداماتی از این قبیل. با وجود غیرقابل پیش بینی بودن ترامپ و شخصیت خودسر او باز هم لحن رییس جمهور جدید در سخنرانی مراسم تحلیف و اقدامات وی در چند روز اولی که در کاخ سفید مشغول به کار می شود، لحن و رویکرد کلی دولت وی را مشخص خواهد کرد. یکی دیگر از مراسمی که می توان مشتاقانه منتظر آن بود و باید مورد دقت و توجه دو چندان قرار بگیرد نخستین دیدار ترامپ با ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه است و این درحالی است که آژانس های اطلاعاتی امریکایی هنوز هم به این مساله مشکوک هستند که مسکو به پیروزی ناگهانی و غیرمنتظره نامزد جمهوری خواهان در انتخابات ریاست جمهوری امریکا کمک کرده است.
اجرای ماده ۵۰ قانون لیسبون در مارس
دولت بریتانیا در ماه ژوئن سال ۲۰۱۶ در مورد خروج از اتحادیه اروپا یک همه پرسی برگزار کرد- همه پرسی ای که پیش بینی می شد، پاسخ اکثریت به موضوع آن منفی باشد و حالا عملا سیاست های خارجی و اقتصادی بیش از نیم قرن این کشور را بر باد داده است. دولت ترزا می قصد دارد ۹ ماه پس از برگزاری همه پرسی و پیش از به پایان رسیدن ماه مارس، روند رسمی و دو ساله برگزیت را آغاز کند. در شرایط کنونی، مسیر این اقدام چندان روشن به نظر نمی رسد و بسیاری از مسائل همچنان در هاله یی از ابهام هستند؛ اما دولت ترزا می وعده داده است که پیش از به اجرا درآوردن روند رسمی جدایی از اتحادیه اروپا برنامه خود برای این روند را ارائه کند. دولت بریتانیا اگرچه در این پیش نویس به جزییات نخواهد پرداخت اما مجبور خواهد بود، استراتژی مذاکراتی جامعی را تنظیم کند. ترزا می تلاش خواهد کرد تا از هر گونه شُکی در بازارهای سهام جلوگیری و در عین حال سهامداران را به سرمایه گذاری داخلی ترغیب و کاری کند که حمایت کنندگان از برگزیت در حزب محافظه کار همچنان به حمایت خود از خروج از اتحادیه اروپا ادامه دهند.
جنگ رقه در سر تا سر نیمه اول سال
تروریست های افراطی داعش که با اشغال اراضی وسیع در سوریه و در عراق جهانیان را به وحشت انداخته بودند حدودا در دو سال گذشته در هر دو کشور شکست های متعدد را تجربه کردند. ماه های اخیر هم جنگ برای آزادسازی موصل، دومین شهر بزرگ عراق که افراط گرایان در سال ۲۰۱۴ اشغال کرده بودند را شاهد بودیم. با توجه به پیشروی ها در این مبارزه احتمالا اقدام بعدی علیه داعش در اوایل سال ۲۰۱۷ تلاش برای آزادسازی شهر رقه، پایتخت داعش در سوریه خواهد بود. در این حال چالش پیش روی دولت ترامپ در امریکا، تشکیل ائتلافی با مشارکت نیروهای سوری- هم کرد و هم عرب- محسوب می شود؛ بدین معنی که هم داعش از پایگاه هایش بیرون رانده شود و هم در دوران پس از حکمرانی وحشیانه داعش بتوان آرامش را به این شهر بازگرداند.
آوریل و مه: انتخابات فرانسه بهاری می ماند؟
پس از برگزیت، انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رییس جمهور امریکا و پس از آن همه پرسی رای منفی در ایتالیا که به استعفای متیو رنتزی، نخست وزیر این کشور منتهی شد حالا باید منتظر نتایج انتخابات های تاثیرگذار سال ۲۰۱۷ بود. تشکیلات سیاسی فرانسه سعی خواهد کرد در مقابل روی کار آمدن مارین لوپن، نامزد حزب راست افراطی جبهه ملی در انتخابات ریاست جمهوری مقاومت کند.
اگرچه احتمال پیروزی لوپن در دور مقدماتی انتخابات وجود دارد اما به طور عمده پیش بینی می شود که وی در دور نهایی در مقابل ایستادگی رای دهندگان میانه رو شکست بخورد. به نظر می رسد که گزینه محبوب فرانسوی ها فرانسوا فیلون از جمهوری خواهان محافظه کار است.
اما اختلاف نظرهایی هم در میان احزاب در قدرت وجود دارد و به نظر می رسد که لوپن از حمایت گسترده رای دهندگان طبقه کارگر برخوردار است. به علاوه اتفاقات غیرمنتظره در انتخابات های سال ۲۰۱۶ نشان دادند که نمی توان روی رای خاصی حساب کرد. اگر مارین لوپن به هر طریقی بتواند در انتخابات پیروز شود، اتحادیه اروپا احتمالا با بزرگ ترین بحران از زمان تشکیل این اتحادیه مواجه خواهد شد، احتمال خروج فرانسه از موسسان اتحادیه اروپا که حتی از برگزیت هم وخیم تر خواهد بود.
انتخابات ایران در ماه مه
شکست یا پیروزی حسن روحانی، رییس جمهور کنونی ایران در انتخابات سال ۲۰۱۷ تاثیر شدیدی در خاورمیانه و فراتر از آن خواهد داشت. با وجود پیش بینی های اولیه، حسن روحانی در ۴ سال گذشته در ایران به ویژه در توافق هسته یی این کشور با امریکا و ۵ قدرت جهانی دیگر نقش پررنگی ایفا کرد. قابلیت حسن روحانی در شکل دادن به دستور کار کشور از سوی بسیاری از محافظان نظام قدیمی تر مورد انتقاد قرار گرفت.
حالا در شرایطی که دونالد ترامپ روی کار می آید و گاهی در مورد پاره کردن توافقنامه هم صحبت کرده، روحانی هم با چالش انتخابات ریاست جمهوری مواجه است. انتخاباتی که به طور قطع محافظه کاران برای تاثیرگذاری بر آن تلاش خواهند کرد. اینکه روحانی در ایران پیروز شود یا شکست بخورد و اینکه ایران رویکردی خصمانه یی در پیش بگیرد یا خیر، تاثیر و عواقب جدی در خاورمیانه و فراتر از آن خواهد داشت.
افزایش نرخ بهره در امریکا دغدغه تمام فصول
نرخ بهره امریکا همچنین بهای نفت از حقایق اقتصادی هستند که می توانند جهان را به لرزه درآورند. برای بسیاری از افراد، سوال اصلی درخصوص سال ۲۰۱۷ این است که بهای نفت و نرخ بهره تا چه اندازه یی بالا خواهد رفت؟!بانک مرکزی امریکا که در ماه دسامبر نرخ بهره را برای دومین مرتبه از زمان بحران مالی بالا برد، انتظار می رود که در سال ۲۰۱۷ سه مرتبه دیگر هم به چنین کاری اقدام کند. بازارها شدت عمل بیشتر را پیش بینی نمی کنند اما در حقیقت امکان افزایش بیشتر نرخ بهره وجود دارد. ژانت یلن، رییس بانک مرکزی امریکا طبق اعتراف خودش هنوز تاثیر احتمالی ریاست جمهوری امریکا را در نظر نگرفته و این درحالی است که اگر رییس جمهور در به کارگیری محرک های مالی گسترده حمایت کنگره را به دست آورد، این مساله به افزایش بیشتر نرخ بهره منجر خواهد شد.
همه پرسی قانون اساسی ترکیه در نیمه اول
رحب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه برای حدود ۱۵ سال به دنبال گسترش قدرت خود در ترکیه بود و در همین راستا پس از مصطفی کمال آتاتورک به با نفوذترین رهبر در این کشور تبدیل شد. اردوغان در سال ۲۰۱۷ می تواند در نهایت به آرزوی اصلی خود دست یابد: صعود رسمی به مقام رییس جمهور اجرایی و حکومت بر کشور به عنوان رییس بی قید و شرط کشور و دولت. پس از یک سال خونین در ترکیه در پی حملات تروریستی و توطئه ناموفق کودتا، حمایت عمومی برای تفویض قدرت بیشتر به اردوغان افزایش یافت. احتمال برگزاری همه پرسی در همین زمینه در ماه های آوریل یا مه وجود دارد. رییس جمهور احتمالا رای مثبت مردم را به دست خواهد آورد؛ با این حال مخالفان اردوغان برای جلوگیری از دیکتاتوری رییس جمهور تا آخرین دقایق برای رای منفی در همه پرسی تلاش خواهند کرد.
کنگره حزب کمونیست چین در پاییز
چین در چند صد سال گذشته هیچگاه به اندازه امروز در صحنه جهانی قدرتمند نبوده است. شی جین پینگ، قدرتمندترین رهبر چین در دوران نوین محسوب می شود و به دنبال تثبیت قدرت خود در نوزدهمین کنگره حزب خواهد بود. وی تقریبا مطمئن است که تا سال ۲۰۲۲ به فعالیت خود به عنوان دبیرکل حزب حاکم کمونیست ادامه خواهد داد اما سوال اصلی اینجاست که چه پیشنهادات دیگری مطرح خواهد شد و آیا این پیشنهادات به افزایش نفوذ او از طریق افزایش متحدان منجر خواهد شد؟! در عین حال، چین باید مسیر خود را در چالش های بزرگ دیگری ازجمله کمترین روند رشد اقتصادی در ۲۵ ساله اخیر و احتمال افزایش تنش ها با ترامپ بیابد.
