نجات افغانستان در گرو توسعه اقتصادی

اقتصاد ایرانی: ششمین کنفرانس موسوم به «قلب آسیا» با موضوع افغانستان با حضور نمایندگان  30کشور جهان از جمله ایالات متحده، روسیه، چین و ایران در شهر امریتسر در پنجاب هند برگزار شد؛ آن هم در شرایطی که روابط هند-پاکستان و افغانستان- پاکستان تنش آلود است و در پایین ترین سطح خود قرار دارد.

به گزارش تعادل، در بیانیه پایانی این اجلاس آمده که توسعه اقتصادی به ایجاد ثبات و امنیت در افغانستان کمک می کند، از این رو کشورهای شرکت کننده در کنفرانس قلب آسیا خواهان اجرایی شدن هرچه زودتر طرح های اقتصادی و ارتباطی چندجانبه مانند طرح توسعه بندر چابهار، ساخت خط آهن پنج ملت و خط آهن ترکمنستان، افغانستان و تاجیکستان هستند. گفته شده، این طرح ها سبب افزایش همکاری های منطقه یی در مرکز و جنوب آسیا خواهد شد.
در این بیانیه آمده که دستیابی افغانستان به آب جهت ورود به بازار جهانی بسیار مهم است. از این رو کشورهای قلب آسیا توافق مهم سه جانبه اقتصادی میان ایران، افغانستان و هند از طریق بندر چابهار را به رسمیت می شناسند. با اجرایی شدن این توافق، افغانستان به راحتی خواهد توانست به بازارهای منطقه، آسیا و جهان دسترسی داشته باشد. کشورهای قلب آسیا در این بیانیه در ارتباط با تروریسم اعلام کردند: «کشورهای حاضر در کنفرانس قلب آسیا از وضعیت وخیم امنیتی در افغانستان و ادامه خشونت ها در این کشور از سوی گروه های تروریستی مانند داعش، طالبان، شبکه حقانی، القاعده، حرکت اسلامی ازبکستان، حرکت اسلامی ترکستان شرقی، لشکر طیبه، جیش محمد و سایر گروه های تروریستی بسیار نگران هستند. تروریسم بزرگ ترین تهدید برای صلح، ثبات و همکاری ها در منطقه است. ما از جامعه بین الملل درخواست می کنیم به کمک های خود به دولت افغانستان به منظور مبارزه با تروریسم ادامه دهد. کشورهای قلب آسیا خواهان همکاری منطقه یی و بین المللی برای نابودی تروریسم هستند. همچنین ما از تمام کشورهای منطقه درخواست می کنیم با گروه های تروریستی قاطعانه مبارزه کنند.»
محورهای اصلی ششمین نشست دو روزه قلب آسیا که به «روند استانبول» نیز معروف است، مبارزه با تروریسم و جست وجوی راه های تامین صلح در افغانستان بود. همچنین توسعه روابط اقتصادی و تجاری افغانستان و هند و افغانستان و دیگر کشورهای منطقه نیز از موضوعات موردبحث این نشست بود. پیگیری روند مذاکرات صلح میان کابل و طالبان از مجرای این نشست نیز از جمله محورهای مورد بحث در این اجلاس بود.

تلاش پاکستان برای دلجویی از هند؟

گرچه پیش تر برخی گمانه زنی ها حاکی از آن بود که پاکستان در این اجلاس شرکت نخواهد کرد اما درنهایت وزارت خارجه پاکستان اعلام کرد سرتاج عزیز، مشاور ارشد امنیت ملی پاکستان، در این اجلاس حاضر می شود. سرتاج عزیز پیش از سفر به هند گفته بود: «برخلاف هند که از شرکت در اجلاس سران سارک به میزبانی پاکستان انصراف داد و باعث لغو این کنفرانس مهم منطقه یی شد، ما در کنفرانس قلب آسیا در هند شرکت می کنیم.» برخی رسانه های پاکستان سفر سرتاج عزیز را تلاشی برای کاهش تنش میان دو کشور همسایه دانستند. با این حال مقام های هند اعلام کردند هیچ گفت وگویی با پاکستان در حاشیه اجلاس برنامه ریزی نشده است.
فرامرز تمنا، رییس مطالعات استراتژیک وزارت خارجه افغانستان، با اشاره به روابط متشنج کابل و دهلی با اسلام آباد می گوید: «پاکستانی ها در این نشست شرکت کردند چون نمی خواهند در انزوای منطقه یی قرار بگیرند. هند و افغانستان امیدوار هستند که با کنار رفتن راحیل شریف، رییس ستاد ارتش پاکستان، تغییری جدی در استراتژی پاکستان درباره مسائل امنیتی افغانستان ایجاد شود و پاکستان با روایت و قرائت جدیدی در این نشست شرکت کند.»
شکیبا هاشمی نماینده قندهار هم با اشاره به وجود پایگاه های آموزش و حمایت گروه های تروریستی در پاکستان، از دیگر کشورهای شرکت کننده در کنفرانس قلب آسیا می خواهد که با فشار آوردن به پاکستان، از این کشور بخواهند در راستای مبارزه با تروریسم صادقانه عمل کند.
روابط کابل و اسلام آباد پس از یک رشته حملات خشونت بار در افغانستان به تیرگی گراییده است. مقام های افغان، همسایگان خود را به اهمال در مبارزه با تروریسم و حتی حمایت از گروه های تروریستی در افغانستان متهم می کنند؛ پاکستان اما می گوید خود قربانی تروریسم است و هند را متهم می کند که از روابط نزدیک خود با افغانستان استفاده می کند تا به ایجاد مشکلات در ایالت بلوچستان این کشور دامن بزند. روابط هند و پاکستان نیز در ماه های اخیر رو به وخامت گذاشته است. این تنش هنگامی بالا گرفت که یک رشته حملات علیه پایگاه های نظامی هند در منطقه مورد منازعه کشمیر رخ داد. دهلی می گوید این حملات کار گروه های شورشی بوده که در پاکستان مستقر هستند اما اسلام آباد هرگونه دخالت در خشونت های اخیر را رد می کند. در مقابل، پاکستان اصرار دارد که هند باید گفت وگو درباره آینده منطقه کشمیر را که اکثریت ساکنان آن مسلمان هستند، آغاز کند.

آغاز پروازهای تجاری افغانستان-هند

باوجود برخی انتقادها مبنی بر بی حاصل بودن اجلاس قلب آسیا برای افغانستان، این نشست چندان هم برای کابل بی ثمر نبوده است. خبرگزاری بخدی گزارش داده در حاشیه اجلاس، کابل و دهلی آغاز خدمات دوجانبه حمل و نقل هوایی را اعلام کرده اند. به اعتقاد ناظران، تمرکز بر سرویس انتقالات هوایی می تواند ارتباط کابل را با بازارهای کلیدی جهان بهبود بخشیده و با کاهش وابستگی افغانستان به پاکستان، صنعت میوه خشک و فرش این کشور را رونق بخشد. تاکنون افغانستان برای دستیابی به بازارهای خارجی، به بندر کراچی پاکستان وابسته بوده است. خالد پاینده، مدیر عمومی سیاست های کلان پولی افغانستان می گوید، «از آنجا که ظرفیت بالقوه بازار هند، به عنوان بزرگ ترین بازار اقتصادی منطقه، بیشتر از راه های زمینی است؛ دو کشور تصمیم گرفته اند حمل ونقل هوایی را راه اندازی کنند.» پاینده به رویترز گفته است: «پروازهای باری میان هند و افغانستان به وجود می آید. ما ظرفیت های تجاری بزرگی در دو کشور داریم. در این سو غالبا میوه، میوه خشک و فرش می تواند از طریق هند به دیگر بازارها فرستاده شود.» این مقام افغانستان گفته، کار روی زیرساخت ها در میدان های هوایی کابل و دهلی آغاز شده است.