ایجاد نخستین بازار سرمایه SMEها

اقتصاد ایرانی: مساله تامین مالی بنگاه های کوچک و متوسط، چالشی است که دولت و بخش خصوصی هر یک به نحوی دنبال راه حلی برای آن هستند. از سوی بخش خصوصی هم بررسی این مساله، توسط دو کمیسیون «صنعت و معدن» و «بازار پول و سرمایه» اتاق تهران در دستور کار قرار گرفته است.
در این بین دولت با اختصاص تسهیلاتی برای این بنگاه ها وظیفه خود را انجام داده ولی همه فعالان این حوزه آگاهند که این تامین مالی همان طور که از پیش مشخص شده بود، فقط برای بخش کوچکی از بنگاه های تولیدی کفایت می کند.
البته راه های دیگری برای تامین نقدینگی مورد نیاز این شرکت ها وجود دارد که از جمله آن، بازار سرمایه است و اصولا وظیفه بازار سرمایه «تامین مالی» است.
به گزارش تعادل، صاحبان کسب و کار بر این باورند که با استفاده از مکانیسم هایی مشخص می توان بخش عمده یی از سرمایه در گردش واحدهای تولیدی را از این طریق تامین کرد.

از سوی دیگر در حالی که یکی از روش های تامین مالی بنگاه های کوچک و متوسط از طریق بازار سرمایه تعریف شده است، الزامات و موانعی بر سر راه واحدهای اقتصادی این بخش برای بهره مندی از این خدمات وجود دارد. به عنوان مثال، در هشت سال گذشته، تنها 20 درصد بنگاه هایی که در یک صف طولانی، درخواست ورود به فرابورس را داشته اند، موفق به انجام این کار شدند.
از سوی دیگر بر اساس آمار اعلامی فرابورس، از 80 هزار بنگاه کوچک و متوسط نزدیک به یک هزارم آنها یعنی 100 واحد در فرابورس عضو شده اند و این در حالی است که بیش از 50 هزار بنگاه درخواست تسهیلات رونق تولید داشته اند.
آنچه واضح است، این است که اختلاف فاحش در نگاه بنگاه ها برای تامین سرمایه خود، از سوی بانک یا فرابورس را نمی توان به یک یا دو دلیل تقلیل داد. به همین دلیل نمایندگان بخش خصوصی در اتاق تهران سعی کرده اند با مشورت تشکل ها، راهکارهایی برای تامین مالی و سرمایه در گردش این بنگاه ها جدا از نظام بانکی پیشنهاد بدهند.
از این رو در نشست های مختلف راه های مختلف تامین مالی از طریق بازار سرمایه مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت دو کمیسیون صنعت و معدن و کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، نشست مشترکی را برای بررسی این موضوع ترتیب دادند تا در کنار هم و با حضور کارشناسانی از هر دو حوزه به مساله تامین مالی بپردازند. نقطه اشتراکی که اعضای این دو کمیسیون را برای بررسی این موضوع دور هم جمع کرد، به کارگیری و استفاده از خدمات تامین منابع مالی از بازار سرمایه بود. مدیرعامل فرابورس ایران نیز که میهمان اتاق تهران بود، به دعوت فعالان اقتصادی به این نشست آمد و در خصوص چگونگی ورود شرکت ها و بنگاه ها به این بازار توضیحاتی داد.
خبر مهمی که در این نشست اعلام شد، ایجاد مکانیسم استفاده از خدمات بازار فرابورس برای شرکت های کوچک و متوسط است و در این راستا، به تازگی و پس از کسب مجوزهای لازم، مراحل راه اندازی بازار شرکت های کوچک و متوسط به عنوان بازار نوظهور آغاز شده است. در بازار شرکت های کوچک و متوسط که از آن به SME Market یاد می شود، شرکت های متقاضی پس از احراز شرایط پذیرش موردنظر در فرابورس ایران پذیرفته شده و علاوه بر برخورداری از تمام مزایای شرکت های پذیرش شده در بازار سرمایه، مشمول مزایای ویژه این بازار نیز می شوند.
بر اساس دستورالعمل های تعیین شده ساده ترین شرایط برای ورود شرکت ها به این بازار جدید در نظر گرفته شده، اعم از اینکه جمع حقوق صاحبان سهام آنها حداقل 100 میلیون تومان و حداکثر 50 میلیارد تومان باشد یا اینکه حداقل یک سال از تاسیس شرکت متقاضی سپری شده باشد.

محدودیت ها برای ورود بنگاه ها به فرابورس

در ابتدای نشست مشترک کمیسیون های تخصصی اتاق تهران با حضور مدیرعامل شرکت فرابورس، رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران با بیان اینکه از جمله راهکارهای دسترسی بنگاه های کوچک و متوسط به منابع مالی فرابورس است، گفت: شرکت ها برای ورود به فرابورس با اعمال محدودیت و سخت گیری هایی مواجه می شوند که عملا راه ورود و دسترسی به منابع مالی از طریق بازار سرمایه را به روی آنها بسته است.
علی سنگینیان با اشاره به اینکه شرکت های بزرگ و عمدتا دولتی، مشکلی در تامین منابع مالی مورد نیاز خود ندارند، افزود: با همفکری دولت و بخش خصوصی، باید این موانع برداشته شده و راه ورود بنگاه ها به فرابورس تسهیل شود.

راه اندازی بازار ویژه بنگاه های کوچک و متوسط

در ادامه نشست مدیرعامل فرابورس ایران ابتدا توضیحاتی در ارتباط با روند فعالیت این شرکت بازار سرمایه ارائه داد و گفت: طی هشت سالی که از بازگشایی فرابورس می گذرد، نزدیک به 500 شرکت برای ورود به این بازار درخواست داده اند که تنها 100 شرکت موفق به ورود شده و روی تابلو فرابورس قرار گرفته اند. امیر هامونی افزود: فرآیند پذیرش بنگاه ها در فرابورس پیچیده نیست اما شفافیت شرط اصلی ورود به این بازار است؛ این در حالی است که بسیاری از شرکت ها، بدون آمادگی کافی درخواست پذیرش می دهند؛ به همین جهت قطعا طی کردن الزامات قانونی ورود به تابلوی فرابورس برای آنها زمانبر خواهد بود.
هامونی در عین حال ایجاد صندوق های متنوع در فرابورس مانند صندوق قابل معامله، صندوق زمین و ساختمان و نیز صندوق های سرمایه گذاری جسورانه را یکی دیگر از ابزارهای مالی برای سرمایه گذاری و تامین مالی بنگاه ها عنوان کرد و گفت: اسفندماه سال گذشته، سازمان بورس و اوراق بهادار، نمونه اساسنامه و امیدنامه صندوق های سرمایه گذاری جسورانه را برای پذیرش در فرابورس ایران ابلاغ کرد که می تواند حلقه مهمی در تکمیل زنجیره بازار دارایی فکری و تامین مالی اقتصاد دانش بنیان از طریق بازار سرمایه باشد. سرمایه گذاری جسورانه برای شرکت های جدید با سابقه فعالیت کوتاه که توانایی جذب سرمایه از طریق پذیره نویسی عمومی را ندارند و علاوه بر این به دلیل مخاطرات بالای آن معمولا بانک ها از تامین مالی آن اجتناب می کنند، گزینه مناسبی به شمار می رود.

هیات پذیرش فرابورس آنلاین می شود

وی همچنین درخصوص رفع صف طولانی برای ورود و پذیرش بنگاه ها در فرابورس این خبر را اعلام کرد که به زودی سامانه یی برای رفع این مشکل طراحی خواهد شد و این شرکت دنبال آن است که هیات پذیرش را نیز به صورت آنلاین درآورد تا روند پذیرش ها تسریع شود. مدیرعامل فرابورس ایران در ادامه خاطرنشان کرد که بسیاری از شرکت ها، اطلاعات اندکی از پذیرش در فرابورس دارند که این معضل نیز می تواند با برگزاری کارگاه های آموزشی برطرف شود. هامونی در همین زمینه از توافق فرابورس ایران با برخی موسسات بین المللی در راستای آموزش بنگاه ها برای ورود به این بازار سرمایه خبر داد و همچنین عنوان کرد که برای تکمیل و تجهیز زیرساخت آی تی در شرکت فرابورس ایران، مذاکراتی با هشت کشور صورت گرفته است.

فرهنگ سازی برای ورود به بازار سرمایه

در ادامه برخی اعضای هر دو کمیسیون اتاق تهران نظرات و دیدگاه های خود را مطرح کردند. سیدحسین سلیمی، نایب رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه به اهمیت فرهنگ سازی بنگاه ها برای ورود به بازار سرمایه اشاره و تاکید کرد که در ایجاد این فرهنگ، اتاق بازرگانی به همراه شرکت فرابورس ایران می توانند، پیشقدم شوند.
مهدی پورقاضی، رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران نیز با بیان اینکه نزدیک به 80 هزار بنگاه و شرکت کوچک و متوسط در کشور فعال است، افزود: با این وجود به گفته مدیرعامل فرابورس ایران، تنها 100 شرکت موفق به ورود به تابلو این بازار سرمایه شده اند بنابراین باید این موضوع که چرا شرکت ها نتوانسته یا نخواسته اند از امکانات تامین مالی بازار سرمایه استفاده کنند، آسیب شناسی شود.
علی شمس اردکانی دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و از اعضای کمیسیون بازار پول و سرمایه این اتاق نیز استفاده شرکت های دانش بنیان از خدمات بازار سرمایه را مورد اشاره قرار داد و گفت: بسیاری از بنگاه های این بخش، اطلاعات کافی از مزایای بازار سرمایه ندارند که در این زمینه، اتاق بازرگانی می تواند در تبدیل دانش این بنگاه ها برای دستیابی به تولید، کمک کند و در نهایت با برگزاری کارگاه های آموزشی راه ورود آنها را به بورس فراهم کند.
عباس آرگون دیگر عضو کمیسیون بازار پول و سرمایه نیز بر تقویت شرکت های مشاور پذیرش در فرابورس تاکید کرد و تجهیز شرکت های این بخش را گامی مهم در ورود بنگاه ها به بازار سرمایه و شرکت فرابورس دانست.
در پایان نشست مشترک کمیسیون صنعت و معدن و کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، مقرر شد اتاق تهران و شرکت فرابورس ایران در زمینه برگزاری کارگاه های آموزشی برای تشکل ها و بنگاه های کوچک و متوسط در جهت ورود به بازار سرمایه، همفکری و اقدام کنند.