بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : چهارشنبه 19 آبان 1395      10:23

ضریب بازیافت میادین نفتی در ایران چقدر است؟

در کشورهای توسعه یافته‌ای نظیر نروژ یا انگستان کمتر نگرانی در مورد به تاراج رفتن منابع زیرزمینی یا غارت اموال بیت‌المال یا مسایلی از این دست وجود دارد.

اقتصاد ایرانی: در فاصله بیست و چند کیلومتری دو شهر کوچک استونگر و سندنس در نروژ، ساختمان های شرکت های کوچک و بزرگ نفتی همچون فروشگاه های پوشاک و لوازم آرایش در مال های بزرگ تهران تنگ هم چیده شده اند.آن ها آنجا هستند تا میادین نفتی دریای شمال که بین نروژ و اسکاتلند قرار گرفته را توسعه دهند. نفت هر یک از این میادین که در اعماق چند صد متری آب های دریای شمال واقع شده اند در دست چند شرکت غول پیکر بین المللی است تا با ایجاد کنسرسیوم های چند میلیارد دلاری این میادین را توسعه داده و بهره برداری کنند.

به گزارش خبرآنلاین، در کشورهای توسعه یافته ای نظیر نروژ یا انگستان کمتر نگرانی در مورد به تاراج رفتن منابع زیرزمینی یا غارت اموال بیت المال یا مسایلی از این دست وجود دارد، چنانکه بسیاری از قراردادهایی که در این کشورها بسته می شود از زمره قراردادهای امتیازی (concession)  هستند که ما نیز در سال های دور با دارسی و رویترز بسته بودیم، البته این نوع قراردادها هم تغییر یافته و تکمیل شده اند اما نکته اینجاست که در بسیاری کشورهای پیشرفته، تکنیک و اقتصاد جای شعارهای استقلال طلبانه را گرفته و کنترل نه بر سر فراروایت های ذهنی که بر سر مکانیسم های اقتصادی و فن سالارانه ای است که ملموس و عینی وضعیت را نشان می دهند.

آن ها پیش از هر چیز به دو مساله می اندیشند، اول تولید صیانتی و بهره گیری بهتر از مخزن به مفهوم بالا بردن ضریب بازیافت مخزن که شرایطی برد-برد را برای شرکت ها و دولت ها فراهم می آورد و دوم چکونگی بالا بردن نرخ بازگشت سرمایه که به تولید ثروت بیشتر و اقتصاد بهتر کمک می نماید.

در نتیجه مثلا یک قرارداد چند میلیارد دلاری به کنسرسیومی از شرکت های درجه یک دنیا واگذار می شود تا آن ها با تجمیع سرمایه و تخصص هایشان هم سود بیشتری کسب کنند، هم ریسک کمتری متحمل شوند، هم سود بیشتری به دولت ها بدهند و هم مقدار بیشتری نفت از یک مخزن استخراج نمایند، طبیعی است که در کنار همه این ها مکانیسم های مدیریتی کارامدی هم جهت ارتقاء و انتقال تکنولوژی، بهره وری نیروی کار و استفاده از خدمات پیمانکاری، صنعتی و بازرگانی بهتر نیز به کار گرفته می شود.

برای روشن شدن بحث بگذارید از همین ضریب بازیافت آغاز کنیم، ضریب بازیافت بصورت خلاصه به درصدی از نفت درجا گفته می شود که قابل استحصال است، مثلا اگر فرض کنیم که میدان آزادگان که از میادین بزرگ کشور محسوب می شود و در حال حاضر بسیاری از شرکت های داخلی و خارجی در حال بررسی آن هستند حدود ۳۳.۲ میلیارد بشکه نفت در جا داشته باشد، همه این مقدار قابل استحصال نبوده و مثلا حدود ۵.۲ آن قابل استحصال است که این به معنای ضریب بازیافت ۱۵ درصدی خواهد بود.

گفته می شود ضریب بازیافت میادین نفتی در ایران بصورت متوسط در حدود ۲۷ درصد و در نروژ بیش از ۵۰ درصد است، البته بر سر آمار مناقشه نیست اما اگر فرض کنیم ما در حدود ۶۰۰ میلیارد بشکه نفت درجای اثبات شده داشته باشیم هر یک درصد افزایش در نرخ بازیافت، ۶ میلیارد بشکه به ذخایر قابل استحصال ما اضافه خواهد کرد که با قیمت نفت بشکه ای ۵۰ دلار، ۳۰۰ میلیارد دلار درامدزایی بیشتر نصیب کشور خواهد شد.

متاسفانه وقتی از نسبت قراردادهای نفتی و استقلال کشور صحبت می شود، به جای پرداختن به محاسبات فنی و اقتصادی، شعارهای مستعمل و توخالی سر داده شده و اصل مطلب در میان هیاهوها و جنجال ها گم می شود.

بطور مثال بصورت تاریخی، چه قبل و چه پس از انقلاب، زیاد شنیده ایم که نفت کشور در حال غارت است، در حالی که سلب مالکیت از مخازن نفتی توسط شرکت های خارجی از سال ۱۳۳۶ و جلوگیری از شراکت شرکت های خارجی در تولید نفت ایران از سال ۵۳ اتفاق افتاده و در نتیجه شرکت های خارجی مدت هاست اجازه هیچگونه تملکی را نداشته و ندارند.

جالب است که پس از انقلاب و در سال ۶۶ هم که قانونی در هیاهوی جنگ و فضای ایدوئولوژیک آن زمان تصویب شد تقریبا همان چیزی شد که در قانون سال ۵۳ آمده بود. بنابراین علیرغم کشورهای مختلفی (عمدتا توسعه یافته هایی نظیر آمریکا، انگلستان و نروژ) که برای توسعه میادین شان از قراردادهای امتیازی استفاده می کنند در ایران و بسیاری کشورهای در حال توسعه دیگر قراردادهای خدماتی (مثل بیع متقابل یا همین قراردادهای موسوم به IPC) مبنای عمل بوده که در این قراردادهای هیچ گونه مالکیتی رد و بدل نشده و شرکت های بین المللی نفتی صرفا نقش پیمانکار را داشته و دارند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir