بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : سه شنبه 18 آبان 1395      13:0

عربستان قافیه را به ایران می‌بازد

اقتصاد ایرانی: سایت المانیتور در مقاله ای به قلم بروس ریدل به بررسی روابط ایران و عربستان پرداخته و نوشته است که ریاض درحال واگذاری نفوذ خود به تهران است. به نوشته ریدل، عربستان سعودی در حال از دست دادن نفوذ خود در سراسر منطقه «هلال حاصلخیز» (نام بخش تاریخی از خاورمیانه که دربرگیرنده بخش های خاوری دریای مدیترانه، میانرودان و مصر باستان است) و واگذاری آن به ایران است. براساس این تحلیل، در شرایطی که موقعیت ریاض در برابر تهران در برخی مواقع افول کرده، اما این روند سرعت گرفته است.

به گزارش دنیای اقتصاد، سایت المانیتور مقاله ای را به قلم بروس ریدل منتشر کرده است که به بررسی روابط ایران و عربستان پرداخته و معتقد است ریاض درحال واگذاری نفوذ خود به تهران است. بروس ریدل یکی از مشاوران ارشد چهار رئیس جمهوری اخیر آمریکا در حوزه جنوب آسیا و خاورمیانه و از اعضای شورای امنیت ملی در کاخ سفید بوده است. او در حال حاضر با اندیشکده بروکینگز همکاری می کند. ریدل در مقاله خود می نویسد: عربستان سعودی در حال از دست دادن نفوذ خود در سراسر منطقه «هلال حاصلخیز» (نام بخشی تاریخی از خاورمیانه که دربرگیرنده بخش های خاوری دریای مدیترانه، میانرودان و مصر باستان است) و واگذاری آن به ایران است. در شرایطی که موقعیت ریاض در برابر تهران در برخی مواقع افول کرده است، اما این روند سرعت گرفته است. این افول عربستان تاحدی به دلیل عواملی است که خارج از کنترل این کشور است، اما ضعف ذاتی ظرفیت های عربستان نیز در این مساله نقش بسزایی دارد.

عربستان از زمان تهاجم صدام حسین به کویت و تهدید به تصرف «استان شرقی» نفت خیر عربستان، روابط دوستانه ای با عراق داشته است، اما در اکثر سال های دهه ۱۹۸۰، عربستان و عراق برای مهار موج انقلابی از طرف ایران همکاری بسیار نزدیکی داشتند. در دوران جنگ عراق و ایران فهد، پادشاه وقت عربستان، میلیاردها دلار به عراق کمک مالی کرد و بدون این کمک مالی عراق دچار فروپاشی می شد. فهد همچنین از دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس خواست به صدام کمک کنند و صدام را به عنوان یک قدرت ترغیب کرد با واشنگتن همکاری کند. در سال ۲۰۰۳، عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه وقت عربستان، براین باور بود که تصمیم آمریکا به سرنگونی صدام بدون درنظر گرفتن یک فرد قدرتمند سنی برای جایگزینی او عجولانه و خطرناک است. سعودی ها اطمینان داشتند ایران این خلأ قدرت را پر خواهد کرد. ریاض نسبت به نقش احمد چلبی در پیشبرد برنامه های دولت جورج دبلیو بوش برای عراق پساجنگ تردید داشت. سعودی ها معتقد بودند که چلبی مامور ایران است. ریاض از زمان تهاجم آمریکا به عراق تمایلی برای تعامل با دولت هایی شیعی که در عراق روی کار آمدند، نداشته است. عربستان بازگشایی سفارت خود در عراق و تعیین سفیر در این کشور را سال ها به تعویق انداخت. ماه گذشته نیز عربستان پس از دریافت گزارش هایی مبنی بر توطئه ترور، سفیر خود را از عراق فراخواند. هنوز جانشینی برای او تعیین نشده است و احتمالا این پست خالی خواهد ماند. گرچه عربستان در ظاهر از جنگ علیه گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه حمایت می کند، اما نگران است که شکست داعش گام دیگری در جهت نفوذ بیشتر شیعیان و ایرانیان در عرصه سیاسی عراق باشد. همچنین با وجودی که سیاستمداران عراقی متعهد شده اند که مسائل فرقه ای را تعقیب نمی کنند، اما ریاض اعتماد چندانی به آنها ندارد. عربستان که امروزه دشمن اصلی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه است، در گذشته یکی از متحدان نزدیک حافظ اسد، پدر بشار اسد بود. در سال ۱۹۹۰، دمشق برای دفاع از عربستان در برابر صدام به این کشور نیروی نظامی ارسال کرد و عربستان و سوریه با همکاری یکدیگر جنگ داخلی لبنان را حل وفصل کردند. در سال ۲۰۰۰، شاهزاده بندر، سفیر عربستان در واشنگتن، به اسد کمک کرد پس از درگذشت پدرش، قدرت را تثبیت کند. حمایت عربستان از اسد ژنرال های علوی را متقاعد کرد او حاکمی قدرتمند خواهد بود.

اما ترور رفیق حریری به حمایت عربستان از اسد پایان داد. زمانی که جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، عربستان به سرعت به کمک نیروهای سنی شتافت. بندر که در سال ۲۰۱۱ ریاست شورای امنیت ملی عربستان را عهده داشت و همچنان هم برعهده دارد، بر این کمک ها نظارت کرد و اولویت اصلی او سرنگونی اسد بود. بندر معتقد است اگر برخی از سلاح های عربستان به دست گروه های تروریستی افتاده است، این هزینه ای است که باید برای سرنگونی اسد پرداخت می شد، اما کمک های مستشاری ایران و مداخله حزب الله لبنان و روسیه در جنگ داخلی سوریه، نقشه های عربستان را نقش بر آب کرد. اکنون قدرت اسد نسبت به سال گذشته مستحکم تر شده و سوریه بیش از گذشته به ایران و حزب الله لبنان وابسته شده است.

اکنون عربستان از یک عقب نشینی دیگر در لبنان رنج می برد. میشل عون که زمانی مزاحمت هایی را برای اسد ایجاد می کرد، اینک به حامی او تبدیل شده است. علاوه بر این، عون قهرمان حزب الله است. انتخاب او به ریاست جمهوری لبنان پس از دو سال بن بست سیاسی، نشان می دهد وضعیت در این کشور چگونه است. از سوی دیگر، حزب الله لبنان به مشکلی عمده برای عربستان تبدیل شده است. موفقیت حزب الله در سوریه و لبنان به قیمت از میان رفتن منافع عربستان تمام شده است. مشاوره هایی که حزب الله به حوثی ها در یمن ارائه می کند نیز ضربه سنگینی به عربستان وارد می کند. افول نفوذ عربستان نتیجه عوامل فراوانی است که بسیاری از آنها خارج از کنترل ریاض هستند. مساله جمعیت در عراق و لبنان به ضرر عربستان عمل می کند. در این کشورها اقلیت سنی مبارزه را به شیعیان می بازند. در عراق و لبنان نیروهای سیاسی سنی به شدت متفرق هستند. ماجراجویی بوش در عراق بر منافع حیاتی آمریکا و عربستان تاثیر منفی گذاشته است.

این در شرایطی است که سعودی ها به شدت از باراک اوباما انتقاد می کنند که اجازه داده حکومت حسنی مبارک در مصر سرنگون شود و تحریم های ایران را لغو کرده است. در عین حال سعودی ها فاقد ابزار و لوازمی هستند که قدرتی را که ایران طی دهه ها به دست آورده است، کسب کنند. سعودی ها نیرویی همچون سپاه پاسداران ایران ندارند که بتواند به گروه هایی همچون حزب الله مشاوره ارائه کند. هیچ یک از ژنرال های عربستان مانند سردار قاسم سلیمانی با سال ها تجربه میدانی، نیستند. عربستان سازمان های اطلاعاتی خوبی دارد، اما این سازمان ها به پای سپاه پاسداران ایران نمی رسند.

ریاض به طور سنتی بر حمایت مالی از بسیج نیروها تکیه کرده است که با کاهش قیمت نفت، اکنون این کار دشوار شده است. عربستان به منظور صرفه جویی در هزینه ها، کمک های نظامی چند میلیارد دلاری خود را به لبنان لغو کرده است. رقابت ایران و عربستان برای هر دو کشور هزینه دارد، اما به نظر نمی رسد در کوتاه مدت شاهد پایان این رقابت باشیم. این در شرایطی است که ایران به طور فزاینده در حال تبدیل شدن به بازیگری بانفوذ در منطقه «هلال حاصلخیز» است و این مساله به زیان عربستان است.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir