بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 24 مهر 1395      14:25

حقایقی درباره نرخ بیکاری در ایران

اقتصاد ایرانی: کارشناسان می گویند نرخ بیکاری در ایران ۱۲ درصد نیست و مرکز آمار ایران باید برای رسیدن به عدد واقعی شیوه های محاسبه خود را تغییر دهد، مرکز آمار هم می گوید شیوه محاسبه بیکاری همان است که در ILO  آمده و نمی توان آن را تغییر داد. ولی به اعتقاد برخی دیگر از کارشناسان آیا واقعا مرکز آمار ایران راهی برای ارایه اطلاعات جامع و واقعی درباره نرخ بیکاری ندارد؟

به گزارش ایسنا، زمانی که دولت نهم و دهم بر سر کار بود متهم می شد با برخی اقدامات از جمله دستکاری در پایه های آماری تلاش می کند وضعیت اقتصاد ایران را بهتر از آنچه هست نشان دهد. به هر حال وضعیت اقتصادی کشور در آن هشت سال به سمتی پیش می رفت که افراد جامعه افت شاخص های کلان اقتصادی را احساس می کردند. با این حال وقتی مراجع رسمی آمارهای مربوط را اعلام می کردند این آمارها آنگونه که لازم بود تورم بالا، بیکاری قابل توجه و رشد اقتصادی منفی را منعکس نمی کردند. نتیجه آن بود که مراکز رسمی و دولتی ارایه آمار متهم به همدستی با دولت برای ارایه آمارهای نادرست شدند.

یکی از این آمارها مربوط به نرخ بیکاری بود. مهم ترین عامل تاثیر گذار در نرخ بیکاری نیز رشد اقتصادی است و طبیعتا در سال هایی که کارشناسان اقتصادی رشد اقتصادی را هر سال نسبت به سال قبل کمتر ارزیابی می کردند، باید این رشد منفی خود را در نرخ بیکاری نشان می داد ولی وقتی مراجع رسمی نرخ بیکاری را منتشر می کردند آمارها به گونه ای بود که گویی رشد منفی به صورت ناچیزی در نرخ بیکاری منعکس شده است.

تغییر در شیوه محاسبه آمار

سال ها شیوه محاسبه نرخ بیکاری در ایران بر پایه روزانه بود. به این ترتیب که مثلا اگر فردی در هفته دو روز کار کند جزو بیکاران نرخ بیکاری به حساب نمی آید، ولی این شیوه در ابتدای دولت نهم تغییر کرد به گونه ای که اگر هر فرد به جای هفته ای دو روز، هفته ای یک ساعت کار کند در شمار بیکاران به حساب نمی آید.

طبیعتا تغییر به این بزرگی در محاسبه نرخ بیکاری سبب آن شد که کاهش رشد اقتصادی آنگونه که شایسته است در نرخ بیکاری منتشر شده از سوی مراجع رسمی خود را نشان ندهد.

این اقدام مورد انتقاد شدید کارشناسان و منتقدان عملکرد اقتصادی دولت نهم و دهم نیز قرار گرفت. البته پاسخ این دولت نیز روشن بود ابتدا اینکه این اقدام و مقدمات تغییر در  شیوه محاسبه در دولت هشتم انجام شده است، سپس اینکه طبق تعریف ILO نرخ بیکاری باید به همین شیوه که اکنون مرسوم شده حساب شود.

پاسخ مرجع رسمی

در دولت قبل و ابتدای دولت یازدهم در راس مرکز آمار افرادی کرسی ریاست را به عهده داشتند که کمتر خود را ملزم به پاسخگویی به رسانه ها می دانستند. شاید به همین دلیل هرگز جواب شفاف و روشنی به این سوال داده نشد که بالاخره در مورد این نرخ  چه تصمیمی گرفته شده و چرا با وجود انتقاد کارشناسان درباره اینکه این نرخ واقعی نیست تصمیم کارشناسانه ای گرفته نمی شود.

البته با تغییر ریاست این سازمان که حدود سه ماه پیش اتفاق افتاد شرایط تغییر کرد و ریاست جدید در بدو ورود روابط مساعدی را با رسانه ها آغاز کرد.

او در گفت و گو با ایسنا، به این سوال که مرکز آمار در شرایط کنونی و با تغییر دولت یازدهم از چه شیوه ای برای محاسبه استفاده می کند، بیان کرد: ما نیز مانند آنچه ILO تعیین کرده بر حسب کار ساعتی هفته نرخ بیکاری را محاسبه می کنیم.

وی همچنین در پاسخ به این انتقاد که عده ای معتقد هستند این نرخ بیانگر وضعیت واقعی بیکاری در کشور نیست، چنین توضیح داد: این نرخ طبق معیارهای بین المللی تعیین می شود و ما نباید جدا از شیوه مرسوم دنیا نرخ بیکاری ارایه کنیم، ولی با این همه نرخ های مربوط به شیوه های دیگر محاسبه بیکاری در مرکز آمار وجود دارد و د ر اختیار تصمیم گیران قرار می گیرد.

کارشناسان چه می گویند؟

جواب کارشناسان به این مسئله این است که بله، طبق محاسبات ILO نیز بیکار به کسانی اطلاق می شود که حتی هفته ای یک ساعت هم کار نمی کنند. با این همه آنها انتقاداتی را به این شیوه اعلام نرخ بیکای وارد می کنند، مثلا اینکه این شیوه در ایران چندان به کار نمی آید و نمی توان در تحقیق و پژوهش و برنامه ریزی بر مبنای آن عمل کرد.

داوود سوری در این زمینه توضیح می دهد: ILO  یک شیوه مشخص را برای اعلام بیکاری معرفی کرده است چرا که می خواهد وضعیت بیکاری را در کشورهای جهان به شکل واحدی داشته باشد. ولی با این همه این نرخ در داخل کشور برای سیاست گذاران و پژوهشگران به کار نمی آید چرا که هیچ اطلاعاتی به این افراد نمی دهد.

این اقتصاددان اظهار می کند: طبیعتا برای اینکه اطلاعات شفافی از وضعیت بیکاری در کشور داشته باشیم نیاز داریم آمارهای مربوط به دینامیک بیکاری، مدت زمانی که افراد بیکار می مانند و... را نیز داشته باشیم و بسیاری از کشورها این اطلاعات مربوط به بیکاری را منتشر می کنند که خلاء آن در ایران احساس می شود.

برداشت اشتباه

همچنین یکی از نقدهایی که کارشناسان به مراجع رسمی اعلام بیکاری در ایران می کنند این است که آنچه آن ها از استانداردهای ILO برداشت می کنند اشتباه و بعضا طبق منافع خود است.

حمید حاج اسماعیلی، در این زمینه می گوید طبق آنچه ILO مطرح می کند زمانی نرخ بیکاری را می توان بر مبنای هفته ای یک ساعت حساب کرد که همان یک ساعت کفاف معاش خانواده را بدهد. این موضوع توسط وزارت کار نیز تائید شده است که لزوما کسانی که طبق یک ساعت کار در هفته، بیکار محسوب نمی شوند، کاری که انجام می دهند کفاف معیشت خانواده آن ها را نمی دهد ولی مرکز آمار ایران همچنان اصرار دارد به همان شیوه نرخ بیکاری را اعلام کند.

وی تصریح می کند: البته ما معتقدیم که اگر شیوه محاسبه نرخ بیکاری در ایران به همان شیوه قبل خود برگردد یعنی مبنای محاسبه کار دو روز در هفته باشد باز هم ارقام به دست آمده منعکس کننده نرخ واقعی بیکاری در ایران نیست چرا که نرخ بیکاری در ایران حدود دو برابر نرخ مطرح شده و در حدود ۲۴ درصد است.

به گزارش ایسنا، بنا بر آنچه گفته شد گرچه شیوه مرسوم ILO ویترین بیکاری در ایران را شکیل تر کرده است، ولی به هر حال وضعیت بیکاری در ایران آن نیست که در این آمارها منعکس می شود و این موضوعی است که افراد جامعه آن را احساس کرده و کارشناسان نیز آن را تائید می کنند. بنابراین شاید بهتر باشد به اعتبار سخنان برخی کارشناسان مراجع رسمی اعلام نرخ بیکاری، در اعلام این نرخ علاوه بر انتشار آماری مطابق با استاندارد ILO به انتشار اطلاعات دیگر مربوط به نرخ بیکاری از جمله دینامیک بیکاری، مدت زمان بیکار بودن افراد، نرخ بیکاری بر مبنای کار روزانه و... مبادرت کنند. چرا که این اقدام منجر به آن خواهد شد علاوه بر اینکه اطلاعات لازم در اختیار در خواست کنندگان قرار گیرد، به اعتماد و افزایش سرمایه اجتماعی مرکز آمار ایران نیز منجر خواهد شد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir