بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : دوشنبه 5 مهر 1395      11:8

عوامل پنهان در رشد نقدینگی

طی سه سال اخیر رشد نقدینگی به عنوان یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی به موضوعی نگران کننده تبدیل شده بود اما با بررسی این متغیر پولی طی سه سال گذشته می‌توان به عوامل پنهان موثر در این رشد پی برد.

اقتصاد ایرانی: یکی از مهمترین متغیرهای پولی نقدینگی است، سال گذشته رشد نقدینگی به رقم نگران کننده ۳۰ درصد رسید به طوری که حجم کل نقدینگی از ۸۷۲ هزار و ۳۹۰ میلیارد تومان در سال ۹۳ به ۱۰۱۷ هزارمیلیارد تومان رسید.

با بررسی آمار رشد نقدینگی حجم نقدینگی در سال ۱۳۸۴ حدود ۶۷ هزار میلیارد تومان بود که در پایان سال ۱۳۸۸ به ۲۳۵ هزار میلیارد تومان رسید. نرخ رشد نقدینگی در سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ به ترتیب ۳۹.۴ و ۲۷.۷ و ۱۵.۹ و ۲۳.۹ درصد بوده است.

به گزارش خبرآنلاین، افزایش رشد نقدینگی طی این سال ها باعث شد تا اکثر کارشناسان نسبت به پیامدهای آن به خصوص رکود تور می هشدار بدهند البته روند افزایش نقدینگی تداوم یافت و در پایان سال ۱۳۹۱ حجم نقدینگی با رشد ۳۰.۸ درصد نسبت به سال قبل به ۴۶۰ هزار میلیارد تومان رسید. می توان گفت از ابتدای سال ۱۳۸۴ تا پایان سال ۱۳۹۱ به طور متوسط سالانه نقدینگی به میزان ۲۶.۹ درصد افزایش یافته است.

علی طیب نیا وزیر اقتصاد و امور دارایی درباره حجم نقدینگی در اقتصاد ایران گفت: بخش عمده ای از حجم نقدینگی در سال های گذشته به دلیل سود سپرده های بانکی و نرخ تسهیلات بوده است که به دلیل افزایش تورم رخ داده است.

او همچنین با بیان اینکه ترکیب نقدینگی در سال های گذشته به سمت متعادل شدن پیش رفته است بیان کرد: رشد نقدینگی عمدتاً از دو طریق پایه پولی و ضریب افزاینده اتفاق می افتد و رشد نقدینگی از طریق پایه پولی است که برای اقتصاد یک کشور مشکل آفرین است. در سال های گذشته عمدتاً رشد نقدینگی با افزایش پایه پولی (چاپ پول) رخ داده ولی در سال های اخیر رشد نقدینگی از طریق نقش ضریب فزاینده در نقدینگی بوده است و در واقع سهم ضریب فزاینده در افزایش نقدینگی افزایش یافته است.

بیژن بیدآباد، کارشناس اقتصادی، اشتباه محاسباتی نقدینگی در دولت قبل را از عوامل اصلی این رشد در آمار نقدینگی طی سه سال اخیر دانست و گفت: افزایش حجم نقدینگی به معنی افزایش سطح عمومی قیمت هاست. چیزی که در حال حاضر مشاهده می شود؛ این است که نرخ افزایش نقدینگی بسیار بیشتر از نرخ تورم است که هر دو توسط بانک مرکزی اعلام می شود. اینجا یک مسائل محاسباتی و تکنیکی وجود دارد.

او تاکید کرد: در سال های گذشته و به خصوص دهه ٧٠ مشاهده کردیم که رابطه عمومی سطح قیمت ها و حجم نقدینگی به لحاظ ریاضی شکل غیرخطی پیدا کرده است. معنی آن این بود که حتما بانک مرکزی در محاسبه اعداد اشتباه داشته است در غیر این صورت هیچ وقت رابطه سطح عمومی قیمت ها و حجم نقدینگی نمی تواند غیرخطی باشد. این موضوع مکرر به مقامات پولی عرض شد که ایراد اساسی در به شمارش نیاوردن نقدینگی موسسات اعتباری غیرمجاز و صندوق های قرض الحسنه و سایر فعالان بخش پولی است که بدون مجوز فعالیت می کردند. یعنی بانک مرکزی در حساب دارایی ها و بدهی های سیستم بانکی این منابع را درج نمی کرد. نتیجه این شد که این ارتباط ریاضی بین نقدینگی و قیمت به هم می خورد.

اگرچه روند نرخ رشد نقدینگی از سال ۱۳۹۲ و با روی کار آمدن دولت یازدهم کند نشده و حجم نقدینگی از ۴۶۰ هزار میلیارد تومان پایان سال ۱۳۹۱ به رقم ۱۰۱۷ میلیارد تومان در پایان سال ۱۳۹۴ افزایش یافته است اما در این خصوص چند نکته را باید مدنظر قرار داد:

ترکیب نقدینگی

نخست آنکه ترکیب نقدینگی در اقتصاد ایران از ابتدای دهه ۱۳۹۰ با وجود تفاوت هایی در نرخ رشد پول و شبه پول حاکی از همگرایی این دو از سال ۱۳۹۰ تا نیمه اول سال ۱۳۹۲ بوده است اما از نیمه سال ۱۳۹۲ این وضعیت با تغییر مواجه شده است.

نرخ رشد حجم پول در مهر ۱۳۹۲ حدود ۲۴ درصد بود که این نرخ در پایان خرداد ماه ۱۳۹۴ به حدود ۴ درصد کاهش یافت از سوی دیگر نرخ رشد شبه پول با سیر نزولی بسیار کند در پایان خرداد ماه ۱۳۹۴ به ۲۶.۸ درصد رسید.

لذا از آنجا که نرخ رشد حجم پول با سیر نزولی شدید، کاهش قابل ملاحظه ای داشته است، در وهله اول شکاف آن با نرخ رشد شبه پول بیشتر شده و در وهله دوم همین تغییر، درکاهش نرخ تورم و نرخ سود نیز مؤثر بوده است.

از سوی دیگر می توان گفت رشد نقدینگی از ترکیب مناسب تری برخوردار شده است. به طوری که از رشد ۳۰ درصدی حجم نقدینگی در پایان سال ۱۳۹۴ نسبت به پایان سال قبل، ۱۷.۱ درصد ناشی از رشد پایه پولی و ۱۱ درصد ناشی از رشد ضریب فزاینده نقدینگی بوده است این در حالیست که در سال ۱۳۹۱ رشد نقدینگی برابر با ۳۰ درصد بود که ۲۷.۶ درصد مربوط به رشد پایه پولی و ۱.۹ درصد مربوط به رشد ضریب فزاینده نقدینگی می باشد.

پوشش آماری نقدینگی

از سال ۱۳۹۲ بخشی از افزایش نقدینگی ناشی از افزایش پوشش آمار نقدینگی به واسطه ادغام دو موسسه (صالحین و پیشگامان آتی) در بانک آینده در آبان ماه ۱۳۹۲ و اضافه شدن آمار پنج بانک ایران زمین، قرض الحسنه رسالت، خاورمیانه، بین الملل کیش و ایران و ونزوئلا در آذرماه ۱۳۹۲ بوده است. در واقع ۳.۲ واحد درصد از رشد نقدینگی در سال ۱۳۹۲ به دلیل افزایش شمول آماری بوده که ارتباطی به عوامل اقتصادی نداشته و واجد آثار پولی خاصی نمی باشد.

انضباط پولی

سیاست های انضباطی انجام شده از سوی بانک مرکزی در حوزه پولی و بانکی به منظور کنترل رشد پایه پولی نشان می دهد که نرخ رشد پایه پولی از ۲۱.۴درصد در سال ۱۳۹۲ به ۱۱.۱ درصد در سال ۱۳۹۳ و ۱۷.۱ درصد در سال ۱۳۹۴ کاهش یافته است. همچنین نرخ رشد نقدینگی نیز از ۳۸.۸ درصد به ۲۲.۳ درصد در سال ۱۳۹۳ و ۳۰ درصد در سال ۱۳۹۴ رسیده است. همچنین افزایش نقدینگی مزبور بیشتر از محل افزایش سهم پول درونزا تامین شده است.

در جدول زیر میزان نقدینگی و پایه پولی و اجزای آن در طی سالهای اخیر نشان داده شده است. در این جدول برای مقایسه روند چند سال اخیر متغیرهای پولی با وضعیت این متغیرها در سال ۱۳۸۴، آمارهای مربوط به سال ۱۳۸۴ نیز آمده است. در سال ۱۳۸۴ پایه پولی و نقدینگی کشور به ترتیب ۲۵۷.۵ هزار میلیارد ریال و ۹۲۱ هزار میلیارد ریال می باشند که به ترتیب از رشدهای ۴۵.۹ درصد و ۴۹.۱ درصد نسبت به سال ۱۳۸۳ برخوردار بوده اند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir