بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : يکشنبه 3 مرداد 1395      9:14

تنظیم تعطیلات در دستورکار

اقتصاد ایرانی: هیات دولت در مصوبه ای، فرمان تشکیل یک کارگروه برای «بررسی کاهش ساعت و ایام کار و تحصیل» را صادر کرد. کارگروه مرکب از هفت وزارتخانه و دو سازمان، باید ظرف سه ماه، نتایج مطالعات درباره «مدیریت تقاضای سفر» را در قالب بسته عملیاتی، به دولت ارائه کنند. هدف اصلی مصوبه، «کاهش ترافیک و آلودگی هوای کلان شهرها» است؛ اما نتیجه نهایی «اصلاح و تنظیم تقویم تعطیلات کشور» خواهد بود که اولین دستاورد ملموس آن، می تواند «دو روزه شدن تعطیلی آخر هفته» به عنوان الگوی جهانی تعطیلات باشد.

به گزارش دنیای اقتصاد، هیات دولت با تصویب برنامه جامع ۲۷ ماده ای «کاهش آلودگی هوای کلان شهرها»، طلسم «اصلاح و تنظیم مجدد تقویم تعطیلات کشور» را با تدوین یک ماموریت برای کارگروه جدید در دولت شکست. جزئیات مصوبه ای که اواخر بهار امسال تحت عنوان «برنامه جامع کاهش آلودگی هوای کلان شهرها» در هیات دولت، مصوب شد و اخیرا در روزنامه رسمی به چاپ رسید، حاکی است هفت وزارتخانه و دو سازمان زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری، موظفند با تشکیل یک کارگروه از نیمه شهریور ماه امسال، مطالعه مفصل برای «کاهش ایام و ساعات کار و تحصیل در طول هفته» را آغاز کنند و نتایج مطالعات را حداکثر ظرف سه ماه، برای تصمیم گیری و اقدام نهایی به هیات دولت ارائه دهند. کارگروه مذکور، باید بسته «مدیریت تقاضای سفر» با هدف کاهش سفرهای درون شهری بابت کاهش ترافیک و آلودگی هوای شهرهای بزرگ ارائه کند. برای این منظور، «کاهش ایام کار هفته در کلیه دستگاه های دولتی و نهادهای عمومی و همچنین کاهش روزها و ساعات تحصیلی مدارس» به صراحت از جانب هیات دولت در متن مصوبه، به عنوان یک محور پیشنهادی برای تدوین بسته مطالعاتی قید شده است که برای تحقق کامل و درست آن، باید سیاست «دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته» به عنوان الگوی جهانی تقویم تعطیلات سالانه، توسط کارگروه، تعقیب و در ایران پیاده سازی شود. تحقیقات و بررسی هایی که طی دست کم ۶ ماه اخیر درباره «بی تعادلی شدید در تقویم تعطیلات سالانه کشور» و «نحوه توزیع منطقی تعطیلات رسمی در بیش از ۱۶۰ کشور توسعه یافته، پیشرفته اقتصادی، اروپایی و مسلمان» انجام داده است، نشان می دهد برخی سوءتفاهم های داخلی درباره وضعیت فعلی تقویم تعطیلات کشور، در همه سال های گذشته مانع از «اصلاح اشکالات اساسی» این تقویم شده که مهم ترین آن، تصور نادرست نسبت به «فراوانی روزهای تعطیل در ایران نسبت به سایر کشورها» است. این نگاه غلط خود باعث دو نتیجه گیری نادرست دیگر شده که بر پایه آنها، گفته می شود در صورت افزایش تعطیلات آخر هفته از یک روز فعلی به دو روز، بهره وری کار و تولید ناخالص داخلی کشور کاهش می یابد و به اقتصاد لطمه وارد می شود!

این در حالی است که تقویم نابسامان تعطیلات رسمی کشور که شامل انواع تعطیلات آخر هفته و مناسبتی می شود، خود به عاملی برای کاهش بهره وری و رشد اقتصادی و تبعات ثانویه دیگر تبدیل شده است که برای رفع آنها، طبق نظر کارشناسان خبره، راهی جز «اصلاح و تنظیم تقویم تعطیلات متناسب با الگوی جهانی» وجود ندارد. اصلاح «تقویم تعطیلات» صرفا به معنای «افزایش روزهای تعطیل کل سال» نیست که حتی اگر به این موضوع هم ختم شود، کسری کل تعطیلات ایران در مقایسه با سایر کشورها، تازه از بین خواهد رفت. اما بازنویسی تقویم، برای حصول نتیجه منطقی و کارآمد، باید از مسیر «دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته» عبور کند که برای این منظور، برخی تعطیلات مناسبتی می تواند از تقویم حذف یا تعدیل شود.نتایج تحقیقات جامع «دنیای اقتصاد» در این باره که می تواند بخش اعظم مطالعات کارگروه تازه تشکیل شده در دولت را تشکیل دهد، مشخص می کند: مجموع روزهای تعطیل سالانه در ایران ۷۸ روز است که ۴۰ روز از میانگین روزهای تعطیل عمده کشورها به خصوص کشورهای توسعه یافته کمتر است. همچنین از ۱۱۴ کشور اروپایی و کشورهای اسلامی، فقط ۱۲ کشور دارای تعطیلی آخر هفته یک روزه هستند و مابقی، آخر هفته دو روزه دارند. بنابراین بدون تردید باید این تقویم در ایران به روزرسانی شود.

۱۰ اثر مثبت کاهش ایام کار

دو روزه شدن تعطیلی آخر هفته، ۱۰ نوع آثار مثبت اقتصادی و اجتماعی، در کشور خواهد داشت. تا پیش از فرمان ماه گذشته هیات دولت به تشکیل کارگروه مسوول مطالعه «کاهش روزهای کاری هفته»، طی ماه های اخیر یک عزم کارشناسی در بین صاحب نظران اقتصادی و دو اقدام ابتدایی از جانب نهادهای دولتی و خصوصی برای ساماندهی تعطیلات رخ داده بود. غالب اقتصاددانان، دو روزه شدن تعطیلات را در رشد اقتصادی، موثر می دانند و در این میان، ستاد هماهنگی خدمات سفر در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از قصد این سازمان برای شروع اقدامات بنیادین در دولت برای ساماندهی تعطیلات خبر داده بود. همچنین اتاق بازرگانی تهران اخیرا برای تقویت ارتباطات تجاری و بین المللی با شرکای اقتصادی ایران، پیشنهاد دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته از کانال تطبیق روزهای تعطیل هفته ایران با سایر کشورها را مطرح کرد. به این ترتیب، ماموریت کارگروه جدید در دولت، برای پاسخ به نیاز فعلی کشور، می تواند از فرصتی که مصوبه هیات دولت در اختیار قرار داده، دو هدف ساماندهی تعطیلات آخر هفته و رفع معضل آلودگی هوا را به صورت توام محقق کند. کاهش ایام کار هفته، از یکسو، نظم بخشی به تعطیلات رسمی کشور را منجر می شود و از سوی دیگر، باعث رفع فشردگی، ازدحام و ترافیک سفرهای برون شهری و انتقال آن از معدود تعطیلات چندروزه به تعطیلات دوروزه آخر هر هفته خواهد شد. در نتیجه، مسافرت ها، توزیع زمانی و مکان مناسب پیدا می کند.اثر سوم ساماندهی تعطیلات، کاهش مصرف سوخت در نتیجه کاهش ترافیک در جاده ها هنگام معدود تعطیلات و اثر چهارم نیز تعدیل ترافیک درون شهری در روزهای کاری هفته است.در این میان، یکی از دو هدف اصلی که همان «کاهش آلودگی هوا» است به عنوان تاثیر پنجم، بروز می کند. کارشناسان زیست محیطی، کاهش روزهای کاری هفته را یک راهکار پایدار برای کاهش ذرات سمی آلاینده در هوای شهرهای بزرگ و حتی سایر شهرها که امروز به آن دچار شده اند، می دانند.

طبق یک آزمایش جامع توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، میانگین غلظت «نانو ذرات» آلاینده هوا –ذراتی با قطر ۱۰ برابر کمتر از میکرومتر یا ۱۰ هزار برابر کوچک تر از میلی متر- در روزهای تعطیل به مراتب کمتر از روزهای کاری است. میانگین غلظت «نانوذرات سمی» در هوای تهران در شبانه روز یک روز کاری، ۱.۷ برابر شبانه روز تعطیل و میانگین ساعتی آن در روز کاری ۵ برابر روز تعطیل است. از جمله آثار مثبت اما پنهان افزایش تعطیلی آخر هفته به دو روز، افزایش اوقات فراغت و تفریح خانوارها است که به عنوان اثر ششم اصلاح تقویم مربوطه، می تواند آثار ثانویه دیگری همچون «افزایش بهره وری کار در هفته» را سبب شود. در حال حاضر مجموع ساعات کاری در هفته در ایران ۴۴ ساعت است اما در کشورهای توسعه یافته از جمله آمریکا، کمتر و ۴۰ ساعت است. این موضوع نشان می دهد، در دنیای توسعه یافته، ساعات اسمی کار هفته، به تنهایی شاخص مناسبی برای محاسبه بازدهی و بهره وری نیست بلکه «کار مفید» باید مبنای سنجش بازدهی قرار بگیرد. سرانه ساعت کار مفید در آلمان دو برابر ایران است. بنابراین، بهره وری کار باید در کشور افزایش یابد که راهکار اصلی آن، تقویت اوقات فراغت و پایان دادن به سرکوب تقاضای سفر و گردش از طریق افزایش تعطیلی آخر هفته به دو روز، خواهد بود. اثر هشتم این ساماندهی، افزایش تولید ناخالص داخلی است. تجربه داخلی و خارجی نشان داده، یک روزه بودن تعطیلی آخر هفته به جای دو روزه بودن، اثر محسوس و قابل محاسبه بر افزایش رشد اقتصادی ندارد اما با دو روزه شدن تعطیلات، چون که درجه تفریح و فراغت افراد افزایش می یابد، به صورت غیرمستقیم باعث افزایش بهره وری و کار مفید می شود. به این ترتیب، آثار نهم و دهم کاهش ایام کار، تمیز قائل شدن بین ساعت کار اسمی و ساعت کار مفید و همچنین «خارج شدن پنج شنبه ها از وضعیت بلاتکلیفی کار یا تعطیل» است.

نجات از بلاتکلیفی پنج شنبه های «شبه تعطیل»

روز گذشته یک مقام وزارت کشور به عنوان وزارتخانه عضو کارگروه مطالعه «کاهش ساعت و ایام کار هفته» با بیان اینکه در جریان تصویب نامه هیات دولت قرار داشته است اعلام کرد: «بهره وری کار در ایران از خیلی از کشورهایی که تعطیلی آخر هفته دو روزه دارند، پایین تر است که شاید یک دلیل آن، کمبود اوقات فراغت و تفریح است. بنابراین یکی از راه های افزایش بهره وری، می تواند افزایش تعطیلی آخر هفته باشد.» این مسوول امور مرتبط با شهر و مدیریت شهری در وزارت کشور تصریح کرد: در حال حاضر پنج شنبه ها عملا به روز «شبه تعطیل» تبدیل شده است. وزارتخانه ها تعطیل هستند اما در کل، این روز هزینه هایی از بابت رفت و آمد نیروی کار در سطح شهر، مصرف انرژی و... به اقتصاد کشور وارد می کند بدون آنکه شاهد بهره وری کافی در پنج شنبه ها باشیم. با توجه به اینکه، ساعات کاری مصوب دولت که همان ۴۴ ساعت است، در دستگاه هایی که پنج شنبه ها تعطیل هستند، رعایت شده و به این میزان ساعت کار در روزهای شنبه تا چهارشنبه توزیع شده است، بنابراین در صورت جمع بندی کارگروه برای دو روزه شدن تعطیلات، امکان حفظ حدنصاب ساعت کار هفته وجود دارد.

متن مصوبه

هیات وزیران در نوزدهم خردادماه سال جاری با تصویب «برنامه جامع کاهش آلودگی هوای کلان شهرها» احکامی در زمینه تکالیف تمام دستگاه ها در سه بخش منابع متحرک، منابع ساکن و احکام عمومی مصوب و اوایل تیرماه ابلاغ کرد. در یکی از احکام عمومی این مصوبه که بیش از ۲۰ بند دارد، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف شده با همکاری وزارت کشور و دیگر دستگاه های مرتبط شامل وزارتخانه های آموزش و پرورش، راه و شهرسازی، اطلاعات، صنعت، معدن و تجارت، فرهنگ و ارشاد اسلامی، علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و نیروی انتظامی، ظرف مدت سه ماه از زمان ابلاغ نسبت به «بررسی و ارائه بسته مدیریت تقاضای سفر» اقدام کنند. از محورهای مورد اشاره در این مصوبه کاهش ایام کاری ادارات دولتی، کاهش ایام تحصیلی مدارس و نیز تغییر ساعات شروع و پایان کار دستگاه های اجرایی است که باید درباره آن مطالعه و اعلام نظر شود.

این نخستین اقدام رسمی و قانونی دولت برای کاهش ایام کاری هفته است که چندی پیش اعضای اتاق بازرگانی تهران به عنوان فعالان اقتصادی بخش خصوصی تحت عنوان توزیع مناسب روزهای تعطیل در کل ایام سال در قالب دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته و هماهنگ شدن تعطیلات کشورهای شریک تجاری ایران، مطرح شده بود. در حالی که بررسی این موضوع پیش تر تنها در محافل کارشناسی صورت می گرفت، اکنون به نظر می رسد این بحث در سطوح بالای تصمیم گیری در دولت مطرح شده است. هرچند مصوبه اخیر دولت با هدف کاهش آلودگی هوای هشت کلان شهر کشور ابلاغ شده و ارتباط مستقیم با موضوع ساماندهی تعطیلات آخر هفته با هدف تنظیم اوقات فراغت ندارد، اما زمینه را برای بررسی تخصصی موضوع دو روزه شدن تعطیلات هفتگی گشوده و طلسم تغییرناپذیری تعطیلات آخر هفته با این تصور غلط که ممکن است هرگونه تغییر در آن به کاهش بهره وری بینجامد را شکست. اکنون دولتمردان رسما مسوولیت دارند که طی مدت سه ماه با همکاری کارشناسان و صاحبنظران در ارتباط با کاهش ایام کاری هفته مطالعه و پس از بررسی همه جانبه موضوع نتیجه را به دولت اعلام کنند.

در شرایطی که تعطیلات در اکثر کشورهای دنیا از نظمی منطقی پیروی می کند، بررسی ها نشان می دهد ایران همچنان با عدم سامان یافتگی در تعطیلات رسمی خود دست به گریبان است. شمار تعطیلات رسمی در اکثر کشورهای جهان حدود ۱۰۴ روز است و این در حالی است که در ایران شمار روزهای تعطیل هفتگی، ملی و مناسبتی به ۷۸ روز می رسد. اما از آنجا که با وجود حدود ۲۶ روز تعطیلات مناسبتی، ایران به لحاظ شمار کل تعطیلات سالانه مناسبتی در رده دوم جهان ایستاده است، تصور نادرست عمومی این است که شمار تعطیلات در ایران زیاد است و از این رو عده ای با طرح افزایش تعطیلات پایان هفته مخالفت می کنند. افزون بر کاهش آلودگی هوا و کنترل ترافیک که اولین تاثیر افزایش تعطیلات آخر هفته است، کاهش مصرف سوخت، ایجاد زمان کافی برای گذران مطلوب اوقات فراغت و بهره مندی از ظرفیت های گردشگری و تفرجگاهی، ارتقای آرامش روانی و آمادگی برای آغاز هفته کاری، افزایش بهره وری در نتیجه برخورداری از تعطیلات کافی و از همه مهم تر، توزیع سفرهای تفریحی در طول تمام ایام سال به جای انحصار در چند تعطیلات مناسبتی موردی، از دیگر مزایای دو روزه شدن تعطیلات پایان هفته است.

اولین تاثیر حتمی افزایش تعطیلات

با این حال در کنار مزایای گوناگونی که کارشناسان، صاحبنظران و اقتصاددانان برای افزایش تعطیلات آخر هفته قائل هستند، وجه زیست محیطی این مزیت ها بسیار پررنگ است. ثاثیر آنی کاهش ایام کاری هفته به حدی روشن است که در طول یک دهه گذشته و در فصل سرد و هنگام بروز پدیده وارونگی هوا، کمیته اضطرار آلودگی هوای شهر تهران و دیگر کلان شهرها نسبت به تعطیلی مقطعی مدارس، ادارات دولتی و بانک ها به منظور مهار آلودگی هوا روی آوردند. شاید اعلام تعطیلی مدارس بیش از هر چیز به منظور حفظ سلامت کودکان که در برابر آلودگی هوا آسیب پذیرتر هستند، صورت گرفته است اما وجه دیگر این اقدام کاهش چشمگیر تردد خودروها در سطح شهر است که از این رو ادارات دولتی و بانک ها را در روزهای بسیار آلوده بارها به تعطیلی کشانده است.

ارتباط غیرقابل انکار آلودگی هوا با تقاضای سفرهای درون شهری موجب شده که بسیاری از مدیران شهری نیز با ایده افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز همراه شوند. اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران از مدافعان جدی افزایش تعطیلات بوده و معتقد است این اقدام کیفیت هوای کلان شهرها را متحول خواهد کرد. شاکری با تاکید بر اینکه دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته می تواند تاثیر زیادی بر مهار پدیده وارونگی هوا در نیمه دوم سال داشته باشد، به «دنیای اقتصاد» گفت: در شرایطی که عمدتا در ماه های آذر و دی شاهد وارونگی هوا هستیم، در این مقطع زمانی تعطیلات کافی وجود ندارد، مگر اینکه به صورت موردی یکی از تعطیلات مذهبی با این ایام همزمان شود. از طرفی بهترین زمان برای مسافرت به خطه جنوبی کشور نیمه دوم سال و بهترین زمان برای سفر به شهرهای شمالی، نیمه اول سال است، اما شکل فعلی توزیع نامنظم تعطیلات چند روزه به نحوی است که امکان چنین سفری را برای هموطنان فراهم نمی کند. در نتیجه در کلان شهری مثل تهران در تمام ایام سال ترجیح شهروندان مسافرت به نزدیکترین مقصد مناسب به زعم آنها یعنی شهرهای شمالی است.

شاکری خاطرنشان کرد: اگر ترم تحصیلی دانش آموزان به نحوی تنظیم شود که پیش از فرارسیدن زمان وارونگی هوا به اتمام برسد و تعطیلات میان ترم اعمال شود، قطعا بسیاری از حجم ازدحام برای سفر به شمال کشور کاهش خواهد یافت و استان های جنوبی به عنوان بهترین مقصد در پاییز و زمستان انتخاب می شوند؛ ضمن اینکه قطعا وارونگی هوا نیز لطمه کمتری به سلامت شهروندان وارد می کند. وی افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز را پیشنهاد بسیار عاقلانه ای می داند و معتقد است دولت باید این موضوع را به عنوان راهکار کاهش آلودگی هوا در تهران پیاده کند و پس از آن با طرح در کمیسیون کلان شهرها به کل شهرهای بزرگ و حتی در صورت لزوم کل کشور تعمیم دهد. در این میان باید این نکته در نظر گرفته شود که دامنه زمانی آلودگی هوای تهران و شهرهای بزرگ از زمستان به سایر فصول افزایش یافته و برای این موضوع باید راهکارهای پایدار از جمله افزایش تعطیلات آخر هفته در دستور کار قرار بگیرد.

ترس مسوولان از تغییر تعطیلات

این عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه فراکسیون محیط زیست مجلس و کمیسیون های تخصصی مرتبط در مجلس باید موضوع مدیریت تقاضای سفرهای درون شهری و برون شهری را به صورت کارآمد مورد مطالعه قرار دهند و یک بار برای همیشه در این رابطه یک کار قوی انجام دهند، گفت: واقعیت این است که مسوولان اغلب از این می ترسند که دست به کارهای بزرگ بزنند و تغییر تعطیلات نیز یکی از همین موارد است.

وی معتقد است یکی از مهم ترین مشکلات کنونی، فقدان مدیریت اوقات فراغت است که دولت این خلأ را به درستی تشخیص داده و تصمیم گرفته برای آن برنامه ای پیش بینی کند. شاکری در این رابطه تاکید کرد: افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز علاوه بر تاثیر مستقیم بر میزان مصرف سوخت و آلودگی هوا که هدف اولیه دولت است، موجب تقویت رضایت شهروندان از شهر خواهد شد و تقاضای موثر برای مکان های تفریحی، تفرجگاهی و گردشگری پایتخت را افزایش می دهد. به عبارت دیگر عده ای از شهروندان به جای سفر به خارج از شهر ترجیح می دهند با برخورداری از تعطیلات رسمی دو روزه در پایان هفته، اوقات خود را در جاذبه های گردشگری شهر خود سپری کنند. بنابراین حتی کسانی که از توان مالی کافی برای سفرهای برون شهری برخوردار نیستند، می توانند برای اوقات فراغت خود برنامه ریزی کنند. در حالی که تعطیلی یک روزه پایان هفته صرفا زمان مناسبی برای انجام کارهای عقب مانده شهروندان کلان شهرهایی نظیر تهران است.

رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران با تایید صحت این نکته که تعطیلات رسمی در ایران برخلاف تصور عمومی بسیار کمتر از اغلب کشورهای جهان است، افزود: تعطیلات کشورهای توسعه یافته، مدیریت شده و میان فصل های مختلف سال توزیع شده است. بنابراین افراد می توانند برنامه ریزی مناسب تری برای سفرهای خارج از شهر متناسب با شرایط آب و هوایی فصل انجام دهند. اقبال شاکری حتی معتقد است که ساعات کاری و توزیع تعطیلات تحصیلی می تواند در اقلیم های متفاوت کشور با یکدیگر تفاوت داشته باشد. او درباره این موضوع که پیش تر هم به عنوان پیشنهاد برای طرح در شورای عالی استان ها، در صحن شورای شهر تهران آن را مطرح کرده بود، توضیح داد: چه منطقی وجود دارد که سال تحصیلی در شمال و جنوب کشور در یک زمان آغاز شود. در تمام کشورهای توسعه یافته اختیاراتی در این زمینه به استان ها داده می شود و هر اقلیمی در این رابطه به طور مستقل و متناسب با شرایط آب و هوایی و مولفه های دیگر تصمیم گیری می کند.

وی با بیان اینکه سال تحصیلی، سنگینی زیادی روی دوش تقاضای سفر گذاشته است، گفت: اقدام دولت مبنی بر تعطیلی پنج شنبه مدارس لازم و خوب بود اما به نظر می رسد کاهش ایام کاری هفته نیز به عنوان تصمیم مکمل باید در اولویت بررسی قرار گیرد و تا زمانی که به سرانجام نرسیده رها نشود. از دولت انتظار می رود حالا که پیشنهاد مطالعه افزایش تعطیلات رسما در مصوبه مذکور مطرح شده است، این طرح را تا به نتیجه رسیدن دنبال کند و صرفا به انجام مطالعه اکتفا نشود؛ چراکه این موضوع قطعا علاوه بر کاهش آلودگی هوا، آثار مثبت دیگری نیز به دنبال دارد.

رابطه بهره وری و تعطیلات هفتگی

علی نوذرپور، معاون امور شهرداری های سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور نیز یکی از مقامات مسوول در تنظیم مصوبه اخیر دولت با عنوان «برنامه جامع کاهش آلودگی هوای کلان شهرها» است که اعتقاد دارد پیشنهاد دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته در قالب کاهش روزهای کاری، موضوع جدیدی است که به بررسی بیشتری نیاز دارد و به سادگی و به صورت تک مولفه ای نمی توان درباره آن اظهارنظر کرد. وی با اشاره به رشد اقتصادی پایین کشور در شرایط کنونی گفت: این موضوع نیازمند بررسی است که در این وضعیت که کشور به کار بیشتر نیاز دارد، تعطیلات به چه میزان و نحوی باید توزیع شود. نوذرپور در عین حال با اذعان به اینکه با وجود یک روز تعطیل آخر هفته میزان بهره وری در ایران بسیار پایین تر از کشورهای توسعه یافته ای است که از تعطیلات دو روزه هفتگی برخوردار هستند، تصریح کرد: شاید یکی از دلایل پایین بودن شاخص های بهره وری در حال حاضر، نیاز مردم به تفریح و فراغت بیشتر است. بنابراین یکی از راهکارها برای افزایش بهره وری می تواند افزایش یک روز به تعطیلی آخر هفته باشد البته این موضوع قطعا یکی از عوامل موثر خواهد بود و موضوعات دیگری هم باید توامان مورد توجه قرار بگیرد. کمااینکه افزایش تعطیلات هفتگی الزاما نمی تواند به افزایش سفرهای برون شهری منجر شود و شاخص درآمد خانوار نیز در این زمینه نقش تعیین کننده ای دارد.

نوذرپور معتقد است در حوزه گردشگری طی سال های اخیر شهرداری ها به خوبی ورود کرده و پروژه های تفریحی و تفرجگاهی بسیاری اجرا کرده اند؛ ضمن اینکه دولت یازدهم نیز توجه بیشتری به مقوله گردشگری نشان داده است. این مقام مسوول در وزارت کشور در عین حال تاکید دارد که هر چه دولت مجوز بیشتری برای ورود به حوزه گردشگری به شهرداری ها بدهد، خروجی مناسب تری برای شهروندان به دنبال خواهد داشت.

معاون سازمان شهرداری ها و دهیاری ها با تایید این نکته که روزهای پنج شنبه در حال حاضر به عنوان یک روز «شبه تعطیل» تلقی می شود که با وجود تحمیل هزینه های یک روز کاری اعم از مصرف انرژی، تردد خودروها و نظایر آن، فاقد بهره وری کافی است، گفت: در حال حاضر ساعات کاری مصوب دولت (۴۴ ساعت) در بسیاری از دستگاه های اداری از جمله وزارت کشور طی ۵ روز کاری هفته یعنی از شنبه تا چهارشنبه اعمال می شود و در نتیجه روزهای پنج شنبه تعطیل است. این رویه می تواند به کل کشور تسری پیدا کند و به صورت رسمی پنج شنبه ها برای عموم مردم تعطیل اعلام شود، البته این موضوع باید در شورای اداری کشور مطرح و پس از بررسی درباره آن تصمیم گیری شود. نوذرپور در ادامه با اشاره به مسیر ۶ ماهه ای که دولت برای تنظیم مصوبه «برنامه جامع کاهش آلودگی هوای کلان شهرها» سپری کرده است، گفت: در این مصوبه به موضوع مطالعه و ارائه بسته مدیریت تقاضای سفر اشاره شده است، البته تنها راهکار مدیریت تقاضای سفر کاهش ایام کاری نیست. وی با بیان اینکه اصطلاح مذکور برای نخستین بار در دهه ۷۰ میلادی و در کشور آمریکا به دنبال افزایش قیمت سوخت استفاده شد، گفت: در ایران با توجه به تعدد روزهایی که هوای تهران و دیگر کلان شهرها در شرایط اضطرار قرار گرفته است، دولت ارائه راهکار برای مهار آلودگی هوا را در اولویت قرار داد.

وی در تشریح مفهوم مدیریت تقاضای سفر، اظهار کرد: اتخاذ راهبردها و سیاست ها در جهت کاهش تقاضای سفر نظیر کاهش ناوگان تک سرنشین و نیز بازتوزیع زمانی و مکانی سفر به منظور جلوگیری از تشدید ترافیک با عنوان مدیریت تقاضای سفر (TDM) در دنیا شناخته شده است، اما از سال ۲۰۱۰ سیاست های این حوزه با هدف تحقق حمل و نقل پایدار و انسان محور بازتعریف شد. معاون سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور با اشاره به راهکارهای متعدد مدیریت تقاضای سفر اظهار کرد: ایجاد محدوده دسترسی برای سفرهای غیرضروری و سفرهای با ناوگان غیرمناسب نظیر طرح LEZ، ممنوعیت امکان ورود ناوگان آلاینده به محدوده شهر، قیمت گذاری بالاتر برای تسهیلات حمل و نقل شخصی نظیر پارکینگ در مناطق مرکزی شهر، وضع عوارض برای تردد در محدوده مرکزی ترافیک، اعمال سیاست های تشویقی نظیر کاهش عوارض برای وسایل نقلیه مراعات کننده، حذف عوارض خودروهای پاک، تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی و فراهم کردن دسترسی سریع به آن و نیز افزایش مسیرهای ویژه عبور دوچرخه و پیاده از دیگر راهکارهایی است که در قالب مدیریت تقاضای سفر می تواند برای کاهش آلودگی هوا اتخاذ شود. در این بین موضوع بازتوزیع زمانی و مکانی سفر در متن مصوبه دولت مورد اشاره قرار گرفته است که در قالب آن اعمال ساعات کاری هفته در پنج روز و نیز تغییر ساعت شروع و پایان کار بانک ها، مدارس و ادارات مختلف مورد بحث قرار می گیرد. وی ادامه داد: با این حال شخصا معتقدم سرشکن کردن سفرها در ساعات مختلف الزاما راهگشا نیست. به عنوان مثال در صورتی که مدارس در مقایسه با ادارات با یک ساعت تاخیر آغاز به کار کنند، والدین شاغل به دردسر می افتند چراکه ناچار هستند فرزندان خود را یک ساعت در خانه تنها بگذارند. با این حال هر مصوبه ای منافع و مضراتی دارد و تصمیم گیری درباره موضوعات این چنینی قطعا نیازمند مطالعه و مداقه همه جانبه و شناسایی تهدیدها و فرصت ها با استفاده از روش آنالیز SWOT و نظایر آن است.

اسماعیل کهرم، مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز آثار مثبت افزایش تعطیلات آخر هفته را قطعی می داند. کهرم د اظهار کرد کاهش ایام کاری هفته مقارن با کاهش تردد خودروها در سطح شهر است و به این ترتیب قطعا می تواند در بهبود کیفیت هوای کلان شهرها موثر باشد. وی با بیان اینکه اعمال مدل کارآمدی از «دورکاری» می تواند در این حوزه راهگشا باشد، افزود: در صورتی که دورکاری اعمال شود، نگرانی بابت کاهش ایام کاری و تاثیر سوء احتمالی بر اقتصاد کشور برطرف خواهد شد، البته دورکاری ملزومات خاص خود را دارد و باید زمینه آن به لحاظ فنی وجود داشته باشد، اما آنچه مسلم است این است که کاهش تردد خودروها با دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته قطعا به ارتقای کیفیت هوا می انجامد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir