بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : يکشنبه 27 تير 1395      12:57

گرای کودتا به معادلات جهانی انرژی

بازار نفت بار دیگر ثابت کرد، موجودی زنده است که از تمام اتفاق‌هایی که در گوشه و کنار جهان افتاده، تاثیر می‌گیرد. نیمه‌شب شنبه و در حالی که اخبار ضد و نقیض از کودتای شکل گرفته در ترکیه، همسایه غربی ایران تمام رسانه‌ها را در نوردیده بود؛ طلای سیاه نیز به تبعیت از جامعه جهانی نسبت به این اتفاق واکنش نشان داده و با افزایش قیمت روبه‌رو شد.

اقتصاد ایرانی: بازار نفت بار دیگر ثابت کرد، موجودی زنده است که از تمام اتفاق هایی که در گوشه و کنار جهان افتاده، تاثیر می گیرد. نیمه شب شنبه و در حالی که اخبار ضد و نقیض از کودتای شکل گرفته در ترکیه، همسایه غربی ایران تمام رسانه ها را در نوردیده بود؛ طلای سیاه نیز به تبعیت از جامعه جهانی نسبت به این اتفاق واکنش نشان داده و با افزایش قیمت روبه رو شد. درست در میانه کارزار کودتا و همزمان با ظهور رجب طیب اردوغان بر صحنه های تلویزیونی از قاب یک گوشی، بهای نفت خام برنت ۳۵ سنت افزایش یافت.

خاویر بالاس گزارشگر برجسته بلومبرگ در اکانت خود نوشت که ترکیه روزانه حدود ۳ میلیون بشکه نفت خام را از طریق خطوط لوله خود انتقال می دهد و این اهمیت سرزمین عثمانی بر بازار طلای سیاه را به خوبی نشان می دهد. بازار در ادامه معاملات خود و در حالی که کودتای ترکیه نسبتا فرونشسته اما درگیری ها ادامه دار بودند، واکنش خود نسبت به این اتفاق را حفظ کرد. واکنشی که رسانه های مختلف آن را مورد تحلیل قرار دادند. شاید یکی از عمیق ترین این تحلیل ها را بتوان به اظهارنظر جیسون بوردوف پژوهشگر مرکز سیاست گذاری انرژی دانشگاه کلمبیا نسبت داد، او معتقد است که این تحولات ترکیه نشان می دهد متقاضیان نفت خام باید دنبال «متنوع سازی» هر چه بیشتر مجاری تامین انرژی برای خود باشند. مساله یی که ممکن است معادلات بازار نفت در میان مدت و بلندمدت را دستخوش تغییر قرار دهد. البته در این میان افرادی نیز اعتقاد دارند نوسانات بهای طلای سیاه امری طبیعی است که نمی شود آن را لزوما به کودتای نافرجام ترکیه نسبت داد. محمد نرسی قربان کارشناس اقتصاد انرژی از این دسته افراد است.

مرتضی بهروزی فرد دیگر کارشناس اقتصاد انرژی اما با کنار هم قرار دادن کودتای ترکیه و حادثه نیس فرانسه می گوید که توالی این حوادث ممکن است زمینه ساز تمرکز بیشتر اروپا و امریکا بر خاورمیانه شده که در میان مدت و درازمدت بر بازار نفت اثر خواهد گذاشت. این اتفاق ها همچنین می تواند جایگاه ترکیه به عنوان هاب انتقال گاز را نیز با خدشه روبه رو کند.

فایننشال تایمز نوشت که کودتای نافرجام شنبه شب در ترکیه تبعاتی برای بازار جهانی انرژی خواهد داشت. علت این مساله جایگاه استراتژیک این کشور در تجارت انرژی از خاورمیانه، آسیای مرکزی و روسیه به سمت بازارهای اروپاست.

براساس آمارهای دولتی سال ۲۰۱۳، روزانه حدود ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه نفت خام و دیگر فرآورده های نفتی معادل ۳ درصد عرضه جهانی به وسیله تانکر از طریق تنگه های ترکیه واقع در میان دریای سیاه و مدیترانه جابه جا شده اند.

همچنین ترکیه دو خط لوله مهم انتقال نفت دارد که یکی از آذربایجان و دیگری از عراق شروع می شوند و هر دو به پایانه جیحان در مدیترانه ختم می شوند. این دو خط لوله در مجموع ظرفیت جابه جایی ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه را دارا هستند اما در عمل جریان نفت عبوری از این خطوط لوله کمتر از این هاست.

بخشی از خالی ماندن این ظرفیت به خاطر حملاتی است که به این خطوط لوله انجام می شود و بخش دیگر به خاطر کاهش تولید نفت از سوی آذربایجان است. یکی از مقامات دولتی اظهار کرد که مرز ترکیه و کردستان کماکان باز است و تا بدین لحظه تاثیری روی جریان نفت خام ایجاد نشده است.

سال گذشته میانگین صادرات نفت آذربایجان از طریق ترکیه به طور میانگین ۷۲۰ هزار بشکه در روز برآورد شده در حالی که صادرات نفت عراق از منطقه نیمه خودمختار کردستان با حملات تروریستی مواجه نشده باشد به ۶۰۰ هزار بشکه در روز نیز می رسد.

همچنین ترکیه بنا دارد که نقش خود را به عنوان واسطه رساندن گاز به اروپا پررنگ تر از گذشته کند. در سال ۲۰۱۳، بریتیش پترولیوم و چند شرکت دیگر توافق کردند که دو خط لوله انتقال گاز از آذربایجان به ایتالیا احداث کنند. خطوط لوله یی که به کریدور جنوبی گاز مشهور است. برنامه ریزی ها بر این است که نخستین محموله گاز از این خط لوله در اواخر سال ۲۰۱۹ به اروپا تحویل داده شود. این خط لوله ظرفیت انتقال ۱۶ میلیارد مترمکعب گاز را به صورت سالانه از میدان شاه دنیز آذربایجان به سمت اروپا را داراست.

همچنین دولت ترکیه در حال مذاکره با شرکت های گازی برای انتقال گاز از میدان گازی لویاتان در رژیم صهیونیستی است.

«جیسون بوردوف» پژوهشگر مرکز سیاست گذاری انرژی در دانشگاه کلمبیا معتقد است که ترکیه، هاب فوق العاده مهمی در حمل و نقل نفت و گاز است.

از سوی دیگر ایالات متحده اهمیت زیادی برای نقش ترکیه قائل است اما اخیرا روابط باراک اوباما و رجب طیب اردوغان به سردی گرویده است. در سالیان اخیر امریکایی ها به شدت از انتقال گاز مورد نیاز اروپا از طریق ترکیه و همچنین صادرات نفت خام عراق از طریق خطوط لوله این کشور حمایت کرده اند.

بوردوف معتقد است که حوادث اخیر ترکیه زنگ خطری برای همه مصرف کنندگان انرژی بود که باید طیف وسیعی از عرضه کنندگان را برای خود داشته باشند. وی می افزاید: «گسترش تنوع در عرضه، امنیت بیش از پیش انرژی را در مواقع اضطرار تامین می کند.»

همزمانی با آمار چاه های نفتی امریکا

رویترز نیز در گزارشی دیگر این اتفاق را مورد بررسی قرار داد و نوشت که با اعلام خبر کودتا در ترکیه بازار نفت سریعا به این رویداد عکس العمل نشان داد. قیمت نفت برنت با ۱.۰۱ درصد افزایش به ۴۸.۰۹ دلار برای هر بشکه و قیمت نفت WTI با ۰.۷۲ درصد افزایش به ۴۶.۲۸ دلار برای هر بشکه رسید. ترکیه با آنکه تولید کننده نفت نیست اما منطقه استراتژیکی برای خطوط لوله نفت محسوب می شود. حایل شدن میان دو قاره نیز بر اهمیت موقعیت ژئوپلیتیک آن می افزاید.

البته گزارش رویترز در قیاس با فایننشال تایمز از دیدگاه تحلیلی کمتری برخوردار بود و بیش از هر چیز به همزمانی چند عامل مختلف تاثیرگذار بر بازار نفت اختصاص داشت.

در ادامه این گزارش آمده است که قیمت نفت اخیرا در مسیر دومین جهش صعودی متوالی خود در روز جمعه بود. درست از زمانی که مشتریان انرژی در امریکا و چین با چشم انداز مثبتی از تقاضای نفت روبه رو شدند.

همچنین روز جمعه شرکت نفتی بیکر هیوز اعلام کرد که امریکا برای ششمین هفته متوالی در هفت هفته گذشته با افزایش تعداد چاه های نفتی روبه رو شده است. طی این جریان تعداد چاه های نفتی امریکا با ۶ عدد افزایش به ۳۵۷ عدد رسید. این آمار در مدت مشابه سال گذشته ۶۳۸ عدد بود.

این اخبار باعث شده است که تحلیلگران دست به پیش بینی تعداد چاه های نفتی امریکا بزنند و احتمال ها از افزایش تولید نفت ایالات متحده در اوایل سال آینده میلادی قوت بگیرد.

قیمت نفت برنت در ساعت ۱۴:۳۸ دقیقه بعدازظهر در ایالت های شرق امریکا، با ۱۸ درصد افزایش به ۴۷ دلار و ۵۵ سنت رسید. قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت نیز با افزایش ۲۷ سنت یا ۵۹ صدم درصدی به ۴۵ دلار و ۹۵ سنت رسید.

برنت در طول هفته افزایش ۲ درصدی داشته و WTI نیز با افزایش یک درصدی روبه رو بوده است. بازار شاهد رشد ۵ درصدی از اوایل هفته بوده که نسبت به پایان هفته رکوردی ۸ درصدی را به ثبت رسانده است. بازار به سمت اصلاح روند نزولی مخازن نفت امریکا حرکت می کند.

دیدگاه بلومبرگ

بلومبرگ نیز در گزارشی نوشت که کودتای ترکیه می تواند، موقعیت حمل و نقل نفت خام در منطقه را با چالش مواجه کند. در ادامه این گزارش به این مساله اشاره شد که هر چند مقامات رسمی ترکیه اعلام کرده اند که اتفاق رخ داده هیچ تاثیری بر فعالیت خطوط لوله نفت و گاز نداشته است و فعالیت این خطوط در روز شنبه بی وقفه در جریان بوده است، اما ممکن است موقعیت حمل و نقل در منطقه با مخاطراتی در آینده روبه رو باشند و دیگر تصویر گذشته برای آنها تکرار نشوند.

کریگ پیرونگ رییس موسسه مدیریت جهانی انرژی دانشگاه هیوستن معتقد است: «هرگونه عدم قطعیتی در منطقه خاورمیانه همواره باعث افزایش قیمت نفت خواهد شد، به ویژه تعاملات میان ترکیه و سوریه در مورد تاثیر کودتای ترکیه بر بازار اثرگذار خواهد بود.»

ثبات ترکیه، آبی بر آتش نفت

محمد نرسی قربان، کارشناس اقتصاد انرژی اما معتقد است؛ کودتای ترکیه به علت آنکه در نطفه خفه شد، نمی تواند تاثیرات بلندمدت و بنیادینی بر بازار جهانی نفت داشته باشد. وی در گفت وگویی ضمن تاکید بر موقعیت کلیدی منطقه، نوسانات قیمت نفت را امری طبیعی و روزمره در بازار خواند و افزود: افزایش یک تا دو درصدی قیمت نفت در روز گذشته نمی تواند به تنهایی متاثر از کودتای ترکیه باشد. بازگشت زودهنگام ثبات در ترکیه نیز از اثرگذاری آتی آن بر قیمت نفت جلوگیری می کند.

مرتضی بهروزی فرد کارشناس مطالعات بین الملل انرژی اما از دیدگاهی متفاوت تر به ماجرا می نگرد، او در این زمینه می گوید: ترکیه به تنهایی نه تولید کننده بزرگی در بازار جهانی نفت است و نه مصرف کننده بزرگی اما آنچه ترکیه را تبدیل به کشوری اثرگذار در مبادلات نفتی می کند، موقعیت منطقه یی مهم آن است. او ادامه می دهد: افزایش قیمت بهای نفت در اثر کودتای ترکیه مهر تاکیدی است بر این اثرگذاری. اما عمر کوتاه رخدادی روز گذشته سبب می شود نوسانات قیمت حاصل از کودتای ترکیه نهایتا یک ماه دوام داشته باشد.

این کارشناس اقتصاد انرژی در پایان اظهار می کند: «اما از سوی دیگر موج وقایع تروریستی همچون حادثه فرانسه و اکنون کودتای ترکیه، سبب تمرکز بیشتر اروپاییان، امریکا و کشورهای منطقه به حوزه خاورمیانه می شود که می تواند اثرات بلندمدتی بر قیمت نفت در آینده داشته باشد.»

* منتشر شده در روزنامه تعادل


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir