بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : يکشنبه 6 تير 1395      15:2

خروج بریتانیا: شکست انحصار

اقتصاد ایرانی: به گزارش دنیای اقتصاد، رای بریتانیایی ها به خروج از اتحادیه اروپا، همان قدر که از جنبه سیاسی برای رهبران این اتحادیه تکان دهنده بود و بر موقعیت آنها تاثیر منفی خواهد گذاشت، از جنبه اقتصادی بدیهی و حتی قابل پیش بینی بود و بر آینده اقتصاد جهان و احتمالا ایران تاثیر مثبتی خواهد داشت. زیرا:

۱- نخستین گام اروپایی ها برای وحدت، یعنی اتحادیه زغال سنگ و فولاد، مبنایی منطقی داشت و هدفش رفع موانع دادوستد در بازارهای قاره ای و جلوگیری از جنگ هایی مانند جنگ های آلمان و فرانسه و جنگ های جهانی بود که محقق شد، اما گام دوم، فراملی کردن تصنعی روابط اقتصادی توسط دولت ها بود که ابزارش «توافق سیاسی رهبران» بود و با چارچوب های اقتصاد آزاد همخوانی نداشت. شکل گیری بازار مشترک اروپا که تالی منطقی اتحادیه زغال سنگ و فولاد بود، موجب تشکیل بازاری یکپارچه و تسهیل داد و ستد شد. این بازار عمدتا میان تولیدکنندگان و بازرگانان کشورهای توانمند اروپایی بود و طبعا تسهیل مراودات موجب نفع متقابل بود، اما شکل گیری اتحادیه سیاسی بعدی یعنی اتحادیه اروپا موجب سربرآوردن تناقض ها شد. در این مرحله، تنظیمات بین دولتی و تحمیل آن به بازارها، مانند افزایش یا کاهش توافقی تعرفه ها، وضع ترجیحات برای برخی کشورها و تکالیف برای کشورهای دیگر، در واقع تحمیل اراده سیاستمداران بر تولیدکنندگان و بازرگانان و مصرف کنندگان بود. این تحمیل، در حوزه اقتصاد کلان بر ناکارآمدی دولت ها سرپوش گذاشت و در حوزه اقتصاد خرد بر سطح بهره وری بنگاه ها.

نتیجه این توافق و تبانی دولت ها، شکل گیری نوعی انحصار غیرطبیعی توسط دولت های بخشی از جهان در برابر تولیدکنندگان و بازرگانان دیگر نقاط جهان شد و به تدریج به ابزاری در دست سیاستمداران برای تنظیم روابط سیاسی خود با دیگر کشورهای جهان تبدیل شد.

۲- اتحادیه اروپا نوعی الگوبرداری از ایالات متحده آمریکا و دست برقضا الگوبرداری از پاره غیر طبیعی آن بود. آمریکا تاریخی سراسر متفاوت با اروپا داشت و شکل گیری آن بیش از آنکه بر فرهنگ و تاریخ و سنن مشترک ساکنان آن استوار باشد مبتنی بر توافق های گام به گام و پالایش های مکرر بود. تنها بخش تصنعی ایالات متحده که محصول تحمیل اراده دولت فدرال بر ایالت ها بود، منحرف کردن مسیر طبیعی شکل گیری و رواج دلار بود که اروپایی ها به طرز ناشیانه ای از آن تقلید کردند. تا نیمه قرن نوزدهم در ایالات متحده پدیده ای به نام دلار کشوری یا ملی وجود نداشت. حتی تا مقطعی، ایالت ها هم دلار ایالتی نداشتند؛ بلکه دلار، براتی بود که هر یک از بانک ها در ازای مقادیر مشخصی طلا، دست مشتریان می دادند و مکلف به تادیه آنی آن پس از مطالبه اش توسط مشتری بودند. بعدها بانک ها برای ایجاد هماهنگی بیشتر و تسهیل داد و ستد برات ها یا اسکناس های خود اتحادیه ای از بانک ها تشکیل دادند که نهادی کاملا خصوصی بود، اما اوایل قرن بیستم، دولت با بهره گیری از قدرت سیاسی اش این اتحادیه را به نهادی کشوری به نام فدرال رزرو تبدیل کرد که در حکم بانک مرکزی عمل می کند. اروپایی ها با نادیده گرفتن تفاوت های فرهنگی و تاریخی خود و شاید به امید فائق آمدن بر این پراکندگی ها، پول واحد و بانک مرکزی واحد ایجاد کردند که بتواند تکه های پراکنده قاره اروپا را متحد کند و این قاره به موجودیتی همانند آمریکا تبدیل شود. در واقع قرار بود یورو نقطه وصل اجزای پراکنده اروپای قاره ای و بریتانیا و اروپای شرقی و احیانا کشورهای اسکاندیناوی بشود و خلأ زبان و فرهنگ و سنت واحد را پر کند، اما سربرآوردن بحران مالی یونان نشان داد که امتزاج این کشورها دست کم تا آینده قابل پیش بینی ناممکن است.

۳- ترک برداشتن انحصار غیرطبیعی اتحادیه اروپا در کوتاه مدت بر اقتصاد قاره شوک هایی وارد می کند و تاثیر منفی می گذارد، اما بعید است این تاثیر، ماندگار باشد و بلکه عکس آن محتمل تر است. اگر کشورهای دیگری به تأسی از بریتانیا از اتحادیه خارج شوند، از قدرت یکپارچه رهبران اروپا کاسته می شود و به تبع آن مداخله آنها در بازارهای منطقه ای و جهانی کاهش می یابد و سرپوش های ناکارآمدی از روی اقتصاد کلان کشورهای ضعیف تر اروپا و اقتصاد خرد کشورهای قوی تر این قاره فرومی افتد و با رخ دادن پالایش طبیعی، اقتصادها سالم تر می شوند.

۴- دست آخر اینکه تاثیرپذیری اقتصاد ایران از این پدیده چندان چشمگیر نخواهد بود. ایران اقتصاد بزرگ و در هم تنیده با جهان و از جمله اروپا ندارد و شوک های جهانی مانند خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در کوتاه مدت تاثیر زیادی بر آن نمی گذارد، در میان مدت، همه چیز به روابط ایران با هر یک از کشورهای عضو این اتحادیه بستگی دارد و در بلندمدت، اگر اتحادیه سست تر شود، ایران هم مانند دیگر کشورهای جهان از آن نفع خواهد برد؛ زیرا بازی با بازیگران پراکنده اروپایی حتما آسان تر از اتحادیه یکپارچه ای است که اراده پاره های ضعیف تر آن تابعی از اراده رهبران سیاسی کشورهای بزرگ تر است و بنگا ه های همه این کشورها ناگزیرند در چارچوب اراده متحد سیاستمداران عمل کنند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir