پیامدهای اقتصادی نابودی میراث جهانی

اقتصاد ایرانی: از ونیز ایتالیا گرفته تا جزایر گالاپاگوس و پارک یلواستون در امریکا، بسیاری از سایت های تاریخی و طبیعی جهان که در فهرست میراث جهانی هم قرار دارند، به دلیل تغییرات اقلیمی در معرض خطر قرار گرفته اند. برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) به همراه سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (UNESCO) چندی پیش با انتشار بولتنی در مورد میراث جهانی در خطر، خواستار اتخاذ اقداماتی روشن و فوری برای جلوگیری از روند تخریب این یادگارهای انسان و جهان بر آمده است.
به گزارش تعادل، بنا بر این گزارش در شرایطی که بیش از ۱۰۰۰ مورد از میراث جهانی در ۱۶۳ کشور جهان شناسایی شده است و بسیاری از این سایت ها مقاصد گردشگری فعالی هم هستند، نمی توان از تاثیر تغییرات اقلیمی بر آنها غافل بود. این سایت های تاریخی و محیط زیستی گاهی به دلیل حضور بیش از حد گردشگران در معرض آسیب هستند و تغییرات اقلیمی هم در این روند مزید بر علت شده اند. مسائلی مانند بالا رفتن سطح آب دریاها، افزایش دما، جابه جایی زیستگاه ها و افزایش بسامد شرایط آب و هوایی شدید مانند توفان ها، سیل ها و خشکسالی ها، همه و همه می توانند جذابیت میراث جهانی به عنوان مقاصد گردشگری را کاهش دهند. به دنبال توافق پاریس، ۱۹۵ کشور جهان تعهد کردند راه هایی برای آن بیابند که افزایش دمای متوسط جهانی از پیش از آغاز دوران صنعتی شدن، بالاتر از ۲ درجه سانتی گرا نباشد و این، موضوعی حیاتی برای آینده میراث جهانی است.

گردشگری جهانی و محیط زیست

از سوی دیگر، چنانچه این گزارش نشان می دهد، میراث جهانی خود می تواند موجب کاهش و سازگاری روند تغییرات اقلیمی در جهان شود. به عنوان مثال، جنگل های بارانی و زیستگاه های ساحلی می توانند موجب جذب کربن و فراهم آوردن خدمات اکوسیستمی شوند که به نوبه خود می تواند به عنوان محافظی طبیعی در مقابل توفان ها و سیل ها عمل کند. سایت های میراث جهانی همچنین می توانند به منزله آزمایشگاه هایی طبیعی برای مطالعه اثرات تغییرات اقلیمی عمل کنند. این سایت ها می توانند به بازدیدکنندگانشان این امکان را بدهند که در مورد تغییرات اقلیمی و اینکه این تغییرات چه اثری بر آنها می گذارد هم آموزش بدهند.
تغییرات اقلیمی می توانند استرس های وارد بر سایت های میراث جهانی را تشدید کنند، استرس هایی مانند آلودگی، درگیری بر سر منابع، شهرنشینی، تکه تکه شدن زیستگاه ها و از میان رفتن میراث فرهنگی ناملموس. با این همه، استرس هایی که بر میراث جهانی وارد می آیند تنها محدود به این موارد نمی شوند. از طرفی بسیاری از سایت های میراث جهانی، نقشی مهم در صنعت گردشگری جهانی دارند، صنعتی که رشدی بسیار بیشتر از بخش های دیگر دارد و به تنهایی ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می دهد و یک شغل از هم ۱۱ شغل در جهان را به خود اختصاص می دهد. گردشگری به شدت بر اقسام انرژی بر حمل ونقل، مانند هواپیماها و اتوموبیل ها وابسته است. امروز صنعت گردشگری، مسوول انتشار ۵ درصد از کربن تولید شده در جهان است و پیش بینی می شود این رقم در طول ۲۵ سال آینده ۲ برابر شود. با این همه، حتی خود صنعت گردشگری هم در مقابل تغییرات اقلیمی شکننده است. این شکنندگی به این جهت رخ می دهد که تغییرات اقلیمی هزینه های بیمه یی را افزایش می دهند، موجب پدید آمدن تنش های آبی و خسارات متعدد به دارایی های سرمایه یی در مقاصد گردشگری می شوند.

آدم ها و مرجان ها

از زمان تصویب کنوانسیون میراث جهانی در سال ۱۹۷۲، تغییرات اقلیمی یکی از عمده ترین خطراتی بوده اند که این میراث را تهدید کرده اند. گرمایش جهانی از سال ۱۸۸۰ میلادی تاکنون، موجب شده دمای متوسط کره زمین یک درجه سانتی گراد افزایش پیدا کند و بازه زمانی ۳۰ ساله مابین سال های ۱۹۸۳ تا ۲۰۱۲ هم در طول ۱۴۰۰ سال گذشته گرم ترین بازه زمانی در نیم کره شمالی بوده اند. این حجم از تغییرات می توانند نشان دهنده آن باشند که میزان خطر تا چه اندازه بالاست. امروزه تقریباً نیمی از تمام صخره های مرجانی در جهان در معرض نابودی اند. این در حالی است که بنابر تخمین ها، بیش از ۲۷۵ میلیون نفر در سراسر جهان در همسایگی مستقیم صخره های مرجانی زندگی می کنند. صخره های مرجانی در دست کم ۹۳ کشور جهان، یکی از منابع جذب گردشگران اند و در ۲۳ کشور از این میان، بازدید از صخره های مرجانی حداقل ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی کشورها را تشکیل می دهد. مرجان ها در سراسر جهان به دلیل بالا رفتن دمای آب و اسیدی شدن آنها به شدت در معرض خطر قرار گرفته اند. حتی با سناریوهای خوشبینانه کنونی برای کاهش میزان افزایش دما تا سال ۲۰۳۰، تا آن زمان ۷۰ درصد از صخره های مرجانی در جهان در معرض نابودی خواهند بود. افزایش دما اما تنها در آب ها رخ نمی دهد. افزایش دمای هوا هم موجب پیدایش تغییرات محیطی بسیاری شده است: آب شدن یخ ها و یخچال های قطبی، فرسایش سواحل، آتش سوزی های بیشتر و بزرگ تر و بروز تغییرات در برخی اکوسیستم ها، همگی نتیجه افزایش دما در کره زمین هستند. از طرفی بسیاری از حیوانات در سایت های میراث جهانی در معرض خط قرار دارند. برخی گونه ها درجاتی از انعطاف پذیری را در مقابل تغییرات اقلیمی از خود بروز می دهند، اما برخی دیگر به دلایل مختلف در این مورد آسیب پذیرتر هستند. برخی عوامل هم موجب می شود آسیب پذیری اینگونه های افزایش پیدا کند، مثل از بین رفتن زیستگاه ها، از بین رفتن کیفیت آنها و نیز تکه تکه شدن آنها. برای اجتناب از این اتفاق، باید به سرعت برای گسترش و مدیریت مرزهای اکوسیستم ها کاری کرد. به عنوان مثال باید راهی پیدا کرد تا مناطق حائل میان اکوسیستم های انسانی و حیوانی افزایش پیدا کنند.
با این همه، میراث جهانی در اکوسیستم ها خلاصه نمی شود. بناهای یادبود و ساختمان ها نمی توانند حرکت کنند و وضعیت آنها به شدت به وضعیت منطقه، فرهنگ و شیوه های زیست در آن وابسته است. این گروه از میراث جهانی بیشترین آسیب را از افزایش وزش بادهای ویرانگر، سیلاب ها، فرسایش ساحلی و اقسام آن می بینند. میزان رطوبت در هوا هم می تواند به ناپایداری برخی بناها بینجامد. نوسانات دمایی نیز می تواند موجب به هم خوردن توازن در تراکم حشرات و موش هایی شود که در مواردی به نابودی بناها می انجامند. بالا رفتن سطح دریاها به عنوان یکی از کلیشه یی ترین تصورات و پیامدهای تغییرات اقلیمی، در منطقه یی مانند دریایی آدریاتیک هم، موجب شده است که همین حالا ساختمان های بسیاری زیر آب بروند. گزارش هایی که در فاصله سال های ۱۹۷۹ تا ۲۰۱۳ توسط یونسکو تهیه شده اند نشان می دهند در ۷۷ مورد از گزارش هایی که درباره تهدیدات مبتلا به سایت های میراث جهان در کشورهای مختلف تهیه شده اند، نحوه مدیریت و عوامل نهادی در شمار اصلی ترین تهدیدات قرار داشته اند. از میان دیگر تهدیدهای مندرج در این گروه هم می توان به مناقشات مرزی، مسائل قانونی و موضوعات مربوط به حکومت ها و کمبود منابع مالی و انسانی اشاره کرد.