بازتعریف اقتصاد مقاومتی در بستر بازار سرمایه

اقتصاد ایرانی: طی سالیان اخیر، بازار سرمایه به عنوان یک نهاد مالی تاثیرگذار جایگاه خود را در اقتصاد ایران تثبیت کرده و اجرای برنامه های کلان اقتصادی بدون در نظر گرفتن این نهاد امری محال شده است. به همین روی، فعالان بازار سرمایه برای بررسی چالش ها، راهکارها و توصیه های مطرح شده در خصوص اجرای شعار اقتصاد مقاومتی به عنوان مهم ترین برنامه اقتصادی سال ۹۵، به میزبانی کانون نهادهای سرمایه گذاری، روز گذشته گرد هم آمدند.
به گزارش تعادل، در ابتدای این نشست دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری، به عنوان میزبان، با اشاره به نامگذاری سال ۱۳۹۵ به نام اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل سخن خود را با این پرسش آغاز کرد که به چه دلیل برخی کارشناسان نگرانی های جدی ای در خصوص باید ها و نباید های اقتصاد مقاومتی دارند؟ آیا نتیجه اقتصاد مقاومتی تبدیل ایران به جایی مثل کره شمالی است یا تدبیری است که باعث می شود، اقتصاد ما در مقابل شوک ها آسیب کمتری ببیند؟
بهروز خدارحمی در ادامه عنوان کرد: متاسفانه رویکردی که بعضی دوستان از اقتصاد مقاومتی تعبیر می کنند، ادامه پدافند غیرعامل است که اگر این طور بود، موضوع اقتصاد مقاومتی به آن سازمان واگذار می شد، اما باید بگویم نگاه اقتصاد مقاومتی بازتر از این موضوع است. دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری با بیان اینکه اتکای صرف به خام فروشی درست نیست، اظهار کرد: بهتر است از این به بعد به جای واژه جنگ از عبارت رویارویی و کشاکش اقتصادی استفاده کنیم.

عزم جدی برای تحقق اقتصاد مقاومتی

در ادامه این نشست عضو هیات رییسه کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه بورس، شفاف ترین بازار مالی در اقتصاد کشور است، افزود: برای اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی و تاثیر آن بر اقتصاد کشور باید راهکارهای عملی پیشنهاد و اقدام شود. اسماعیل فوادیان با تقسیم اثرات اقتصاد مقاومتی بر دو مقوله درون و برون زا افزود: در زمینه اقدامات درون زا باید با اتکا بر بازار سرمایه کاری بکنیم که در داخل کشور افزایش تولید و خدمات را داشته باشیم و در بخش برون زا هم با تعامل با دیگر کشورها از تجربیات آنها استفاده و الگوبرداری کنیم و در این راستا نباید به کلی گویی اکتفا کنیم. این فعال بازار سرمایه ادامه داد: ما باید اقداماتی در بورس انجام دهیم تا مردم با درآمد متوسط سهم بیشتری در بورس داشته باشند. شهری مثل اصفهان که یک قطب صنعتی است ولی مردم تهران از موضوع صنعتی بودن آن بیشتر نفی می برند در مقابل مردم کاشان که جزو استان اصفهان نیز هستند. ما برای این موضوعات باید اقدام و عمل داشته باشیم. این کارگزار بازار سرمایه اضافه کرد: به طور مثال اگر دولت قرار است به صادرات محصولات ایرانی همچون پسته، زیره، زعفران و فرش کمک کند باید این کمک طوری باشد که فقط صادر کننده نفی نبیند و سود آن به کشاورز و فرشباف نیز برسد. وی با بیان اینکه در اقتصاد ایران بورس شفاف ترین مکان است، گفت: البته باید بگویم که بورس به طور نسبی شفاف ترین جاست نه ۱۰۰ درصد. ما باید سعی کنیم که شرکت های بیشتری را به بورس بیاوریم. فوادیان با اشاره به شعار اقتصاد مقاومتی افزود: ما باید در اقتصاد هم درون زا و هم برون گرا باشیم این یعنی به دنیا هم نگاه کنیم. مثلا ببینیم که زعفران ما در اسپانیا بسته بندی می شود و به فروش می رسد.

نرخ سود و ارز ۲ عامل موثر

مدیرعامل هلدینگ سیمان غدیر هم با اشاره به اینکه در اقتصاد مقاومتی دو اصل مهم نرخ سود و نرخ ارز تاثیرگذار هستند، اذعان داشت: تا زمانی که سیاست دولت در این زمینه مشخص نشود، نمی توان به اقدام و عمل به شعار امسال امیدوار بود. علی محمد بُد با بیان اینکه نرخ بهره بانکی بر نرخ ارز تاثیرگذار است، افزود: تا زمانی که نرخ بهره در کشور بالا باشد، نمی توان اصل رقابت و کاهش قیمت تمام شده محصولات را در اقتصاد شاهد بود و بر این اساس در بازار سرمایه و بازار پول به دلیل بالا بودن نرخ بهره تحول خاصی صورت نخواهد گرفت. وی گفت: زمانی که سود فعالیت های تولیدی در دنیا حدود ۱۵ درصد است، چگونه می توان با نرخ بهره بالای بانکی در کشور شاهد افزایش سودآوری بنگاه ها بود. بُد در ادامه افزود: تا زمانی که ما مشخص نکنیم که سیاست دولت برای نرخ بهره چگونه است، مگر می توانیم کالایی که می خواهیم، تولید کنیم، وام با ۲۵ درصد بگیریم. مگر می شود که نرخ ارز را ثابت کرد و پوشاک ترکیه وارد مملکت نشود. از طرفی اگر تعرفه بگذاریم، قاچاق وارد مملکت می شود در نتیجه باید اصل را درست کرد. مگر می شود که بازار سرمایه را درست کرد و بهره بالا باشد.

اقتصاد دانش بنیان محور اقتصاد مقاومتی

عضو هیات مدیره سازمان بورس هم در این نشست با بیان اینکه اقتصاد کشور باید به گونه یی مقاوم شود که در برابر تحریم ها مقاومت داشته باشد، تصریح کرد: وابستگی زیاد اقتصاد به نفت موجب می شود، اعمال تحریم ها برای کشور مشکلاتی را به وجود آورد. قاسم محسنی با اشاره به اینکه باید تلاش کنیم تا وابستگی خود را به محصولی واحد کم و در مقابل تنوع محصولات داشته باشیم، اضافه کرد: وظیفه بازار سرمایه تامین مالی به کمترین هزینه است که در این راستا باید در حوزه های مختلف کسب و کار، شاهد رشد و سودآوری باشیم تا بازار سرمایه انگیزه لازم برای تامین منابع مالی برای آن حوزه را داشته باشد.
وی گفت: وظیفه بازار سرمایه این نیست که تامین مالی یک بخش یا حوزه و صنعت خاص را با وجود نداشتن بازده کافی فراهم کند. محسنی با بیان اینکه اقتصادی در برابر تحریم ها مقاوم است که به تکنولوژی روز مسلح باشد، اذعان داشت: تنوع تامین مالی می تواند به تحقق شعار اقتصاد مقاومتی کمک کند و از تامین مالی خارجی هم می توان برای رسیدن به این مقصود استفاده کرد. عضو هیات مدیره سازمان بورس گفت: اتکا به تامین مالی بر اساس انتشار اوراق بهادار می تواند، اقتصاد کشور را در برابر تحریم ها مقاوم کند و با استفاده از سرمایه های خرد می توان ریسک تحریم ها را کاهش داد.

نقش خصوصی سازی در تسریع اقتصاد مقاومتی

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز در ادامه این نشست گفت: اقتصاد مقاومتی موضوع جدیدی در اقتصاد کشور نیست و در ادامه سیاست های کلی نظام است. عباس هشی افزود: باید تلاش کنیم از اقتصاد دانش بنیان در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی استفاده کنیم؛ چرا که در کشورهایی چون آلمان، هلند و دانمارک که منابع طبیعی ندارند با استفاده از این پتانسیل به صادرات تکنولوژی و بهبود اقتصادی اقدام کرده اند. بر این اساس ما نیز باید با بهره گیری از منابع خدادادی چون نفت در راستای تولید فکر و تکنولوژی استفاده کنیم. وی همچنین با اشاره به بند یک سیاست های اقتصاد مقاومتی تاکید کرد: تسریع در امر واگذاری ها و کاهش تصدیگری های دولت می تواند در عملی شدن اقتصاد مقاومتی موثر باشد.

شفافیت لازمه شکوفایی تولید

رییس کل سابق سازمان امور مالیاتی کشور نیز در ادامه این نشست با اشاره به ابلاغ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی توسط رهبر معظم انقلاب گفت: از وظایف بازار سرمایه، تکامل مالی و متنوع سازی در روش های تامین مالی است. علی عسکری افزود: در صورت ایجاد نشدن تنوع مالی در اقتصاد، امکان جذب منابع مالی جدید وجود نخواهد داشت. وی بر لزوم ترجیح بخش تولید به سایر بخش های اقتصادی تاکید کرد و ادامه داد: بخش مصرف در کشور ما به حدی فربه است که بخش تولید را تحت تاثیر قرار داده است. این فعال بازار سرمایه با بیان اینکه نظام بانکی کشور غیرشفاف عمل می کند، اضافه کرد: نظام عرضه و توزیع نیز در کشور ما شفاف نیست و سبب افزایش هزینه های تمام شده می شود. عسکری با بیان اینکه روش های تامین مالی در کشور را باید گسترده تر کنیم، ادامه داد: باید هزینه های تامین مالی را کاهش دهیم؛ اگر بازار سرمایه نتواند با استفاده از ابزارهایی که دارد، هزینه های تامین مالی را کاهش دهد، وظیفه خود را انجام نداده است. رییس کل پیشین سازمان امور مالیاتی ادامه داد: خوداتکایی به معنی بستن درهای کشور نیست بلکه باید حلقه های ارزش آفرینی را در کشور ایجاد کنیم تا امنیت اقتصادی شکل بگیرد.

اقتصاد مقاومتی یا اقتصاد ریاضتی

در ادامه نشست سخنرانان به تفاوت دیدگاه ها در خصوص اقتصاد مقاومتی و نقش بازار سرمایه در این حوزه را بررسی کردند. صادق الحسینی، مشاور ارشد اتاق بازرگانی، نیز در قسمتی از صحبت هایش اظهار کرد: اقتصاد مقاومتی واژه جدیدی است. مشابه این واژه، واژگان دیگر مانند اقتصاد ریاضتی وجود داشته است، ولی منظور از اقتصاد مقاومتی، اقتصاد ریاضتی نیست، اما مخالفان دولت و برجام آن قدر از این واژه استفاده سیاسی و بی ربط کرده اند که مفهوم واژه عوض شده است.  پس از آن غلامحسین دوانی، عضو شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران در قسمتی از صحبت هایش گفت: چرا باید نرخ سود بانکی را پایین بیاوریم وقتی بازار ما بانک محور است. ما اقتصاد دانش محور نیستیم، چرا که تنها ۱۰ کشور در جهان دانش محور هستند. در امریکا سالی ۸۷ هزار اختراع، در چین ۲۱ هزار اختراع ثبت می شود. وی با اشاره به صحبت های رییس دولت نهم و دهم در مورد ماجرای انرژی هسته یی و اختراع بیان کرد: منظور من از اختراع، اختراع به معنی واقعی کلمه است نه اینکه بگوییم دختری در ایران در زیرزمین انرژی هسته یی تولید کرده است. دوانی افزود: من بازار سرمایه را مقصر نمی دانم، بلکه بسترها را مشکل دار می دانم. در عراق تعرفه سیمان ایران را ۲۵ درصد بالا برده اند ما هم باید چنین کاری انجام دهیم و جنس های بنجل چینی را داخل کشور نیاوریم. باید اقتصادی فراهم شود که بانک در جایگاه خود باشد و به عنوان بنگاهدار عمل نکند. ما تا می توانیم باید بر طبل تولید داخلی بکوبیم.