سنگ‌اندازی عربستان علیه نفت ایران

اقتصاد ایرانی: هنوز هیچ خبر رسمی از سوی هیچ کدام از مسوولان دو کشور اعلام نشده است اما اگر به ضرب المثل «تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها» اکتفا کنیم، عربستان همراستا با مشکلاتی که برای خط هوایی ماهان ایجاد کرده، در حال ایجاد مشکل برای نفتکش هایی است که قصد صادرات نفت از ایران را دارند. این خبری است که روز گذشته فایننشال تایمز آن را منتشر کرده و به نوعی پرده از «تحریم ثانویه» نفت ایران از سوی عربستان برداشته است. در ایران هنوز مشخص نیست که کدام نهاد در این زمینه پاسخگو خواهد بود، امور بین الملل شرکت ملی نفت، شرکت ملی نفتکش، سازمان بنادر و کشتیرانی و مواردی از این دست همه در زمینه صادرات نفت فعالیت دارند اما به صورت شفاف و دقیق نیز نمی توان هیچ کدام را به عنوان مسوول مشخص و مستقیم در این حوزه پاسخگو دانست.پ

با پیگیری های تعادل قول پاسخگویی و اخبار تکمیلی در این زمینه از سوی برخی از این نهادها داده شده اما هنوز به نتیجه خاصی نرسیده است. درنهایت متن خبری که روزنامه فایننشال تایمز چاپ لندن آن را منتشر کرده مهم ترین منبع برای اکتفا در وضعیت فعلی محسوب می شود. بنا به گزارش این روزنامه، برخی منابع خبر داده اند عربستان سعودی نفتکش های خارجی که یکی از 3بندر آخر محل بارگیری شان ایران بوده باشد را قبل از ورود به آب های عربستان وادار به کسب مجوز کرده است. درنهایت محسن قمصری مدیر امور بین الملل نفت ایران در پاسخی به «تعادل» بیان کرد که آنها نیز از طریق بازار در این مورد مطلع شده اند.  البته این اخبار در حالی منتشر می شود که روز گذشته نصرالله سردشتی مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش ایران از پهلوگیری نخستین نفتکش ایرانی در قاره آفریقا در دوران پس از تحریم خبر داده است.

به گزارش تعادل، روزنامه فایننشال تایمز روز گذشته نوشت که عربستان به تقلید از امریکا و برای جلوگیری از افزایش صادرات نفت ایران دست به وضع تحریم های ثانویه علیه ایران زده و اعلام کرده که نفتکش های خارجی که یکی از ۳بندر آخر محل بارگیری شان ایران بوده، باید قبل از ورود به آب های عربستان از مقامات سعودی مجوز بگیرند.

در این بخش از خبر فایننشال تایمز که پارسی نیوز آن را ترجمه کرده به این مساله اشاره شده است که به گفته تجار و کشتی داران، عربستان گام هایی را برای کند کردن تلاش های ایران برای افزایش صادرات نفتش صورت داده و ورود کشتی های حامل نفت خام ایران به آب های خود را ممنوع کرده است. این درحالی است که باوجود لغو تحریم ها ایران با موانع بیمه یی، تامین مالی و حقوقی ای نیز برای صادرات نفت خود مواجه است.

براساس توافق جامع هسته یی که بین ایران و قدرت های جهانی منعقد شده، تهران اجازه دارد صادرات نفت خود به اروپا و دیگر کشورهای جهان را از سر بگیرد.
از زمان لغو تحریم ها، ایران تنها توانسته مقادیر کمی نفت به چند شرکت اروپایی ازجمله کپسای اسپانیا، توتال فرانسه و لیتاسکوی روسیه بفروشد.
به گفته کشتی داران، تا اواسط ماه آوریل، تنها 8 تانکر از جزیره خارک ایران عازم اروپا خواهند شد و تنها 12 میلیون بشکه نفت را حمل خواهند کرد.
اطلاعیه یی که یک شرکت بیمه نفتکش ها در ماه فوریه برای اعضای خود منتشر کرده، نشان می دهد رژیم سعودی اعلام کرده کشتی های ایرانی حامل نفت این کشور نباید وارد بنادر عربستان و بحرین شوند.
در این بخشنامه آمده که کشتی هایی هم که یکی از 3 بندر آخر محل بارگیری شان در ایران بوده، باید قبل از ورود به آب های این دو کشور از مقامات عربستانی و بحرینی کسب اجازه کنند.
ایران همچنین تاکنون نتوانسته مجددا به تانکرهای ذخیره نفت در قطب کلیدی ترانزیت نفت در ساحل مصر در دریای مدیترانه که بخشی از سهام آن متعلق به عربستان است دسترسی مجدد پیدا کند. اتحادیه تانکری اینترتانکو و دیگر فعالان این صنعت می گویند هیچ دستورالعمل رسمی ای از دولت عربستان دریافت نکرده اند اما ابهام درباره چگونگی عبور از آب های این کشور تمایل برخی شرکت های تانکری را برای حمل نفت ایران کاهش می دهد. یک کشتی دار در این زمینه گفت: «این یک ریسک ناشناخته است... کسی نمی خواهد رابطه اش را با سعودی ها مختل کند.»به گزارش «تعادل»، در بخش بعدی خبر فایننشال تایمز که پارس نیوز آن را ترجمه نکرده، آمده است که مدیران نفتی ایران نگرانی خود را از این وضعیت در بازار نشان داده و بیان کرده اند که این اقدام به مشکلات دیگری که آنها در مسیر افزایش صادرات نفت دارند اضافه خواهد کرد.
فایننشال تایمز همچنین در ادامه به این مساله اشاره کرده که از 3 شرکت آرامکو، استیت اویل و شرکت کشتیرانی عربستان سعودی در این زمینه نظر خواسته اما آنها پاسخگو نبوده اند. اف تی در بخشی دیگر به این مساله اشاره می کند که ایران در تلاش برای به دست آوردن دسترسی به مخازن ذخیره سازی در بخشی از ساحل دریای مدیترانه در نزدیکی مصر به عنوان یکی از کلیدی ترین نقاط ترانزیت است که اکنون بخشی از آن به عربستان سعودی تعلق دارد.
از سوی دیگر انجمن تانکرداران نفت اینترتانکو اعلام کرده اند که هر چند عربستان سعودی هیچ اطلاعیه رسمی ای در این زمینه به آنها نداده است، اما عدم قطعیت موجود باعث می شود اراده برای صادرات نفت از ایران کمتر شود. فایننشال تایمز ادامه می دهد: میزان نفت ذخیره شده از سوی ایران در دریاها، از ابتدای سال میلادی جدید 10 درصد افزایش یافته است. این اطلاعات براساس دیتاهای ماری تایم دیتا نشان داده شده و فاش می کنند که میزان این ذخایر اکنون به بیش از 50 میلیون بشکه رسیده است.
تنش های دیپلماتیک میان ایران و عربستان که با درگیری های خونبار سوریه به اوج خود رسیده است، بر دایره تجارت تاثیر گذاشته و جنگی را بر سر سهم از بازار نفت در وضعیت نه چندان مناسب این بازار به راه انداخته است. بخشی از کند بودن سرعت افزایش صادرات نفت ایران به کشورهای اروپایی از عدم دسترسی این کشور به تجهیزاتی ناشی می شود که توسط یک شرکت عرب خط لوله به نام «سومد» اداره می شود. پیش از اعمال تحریم ها ایران نفت خام خود را از طریق این خطوط لوله از دریای سرخ به دریای مدیترانه صادر می کرد. 50درصد مالکیت این خطوط لوله در دست مصر است و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس اعم از عربستان سعودی، کویت و امارات کنار هم 45درصد دیگر مالکیت این تجهیزات را دارا هستند. برخی تجار اعتقاد دارند که عربستان دسترسی ایران به خطوط لوله سومد را مسدود کرده است، البته برخی دیگر اعتقاد دارند که این امکان وجود دارد قراردادهایی که ایران از زمان پیش از تحریم داشته است اکنون از طریق این خطوط ادامه یابد.
البته برخی دیگر از معامله گران معتقدند مشکلات تهران برای فروش نفت خام، خود خواسته است. این مشکلات در برخی موارد از عدم تمایل ایرانی ها به اعمال تخفیف و ضمیمه کردن بند مقصد دقیق و مقررات دیگری در این زمینه ناشی می شود. برخی مشکلات بیمه یی نیز همچنان بر جای خود باقی است و برخی صاحبان نفتکش ها مجبور هستند نرخ بالاتری از حالت معمول را برای بیمه شدن در این زمینه پرداخت کنند.

نخستین نفتکش ایرانی در آفریقا

اما در کنار این اخبار که به مشکلات و چالش های ایران برای صادرات نفت اشاره دارد، روز گذشته مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش ایران از پهلوگیری نخستین کشتی این شرکت در بنادر آفریقا پس از لغو تحریم ها خبر داد. نصرالله سردشتی با بیان اینکه همه کشتی های ناوگان شرکت ملی نفتکش ایران پارسال فعال و عملیاتی بوده اند، گفت: هر چند در حال حاضر ٩٠درصد ناوگان این شرکت در خدمت صادرات نفت جمهوری اسلامی ایران است اما آماده هستیم با هماهنگی شرکت ملی نفت، هر چه سریع تر به بازارهای اروپا برگردیم. وی با بیان اینکه ناوگان شرکت ملی نفتکش ایران به لحاظ فنی و عملیاتی مشکلی برای تردد در آب های اروپا ندارد، اظهار کرد: از ١٧ژانویه ٢٠١٦ و با اجرایی شدن برجام، تلاش های ما برای اخذ کلاس، پرچم و بیمه کشتی های این شرکت بیش از گذشته شدت گرفت که در نتیجه این اقدام ها، مسائل مربوط به پرچم و کلاس کشتی‎های ناوگان به طور کامل حل شد. سردشتی در مورد بیمه کشتی ها نیز افزود: از موانع مهم در اخذ پوشش P&I از کلوب های عضو گروه بین‎المللی معروف به IGA، خلأ پوششی ناشی از مشارکت داشتن بیمه‎گران اتکایی امریکایی در بخش قابل توجهی از برنامه اتکایی این کلوب ها بوده است که با پیگیری ها و رایزنی های مستمر به عمل آمده این کمبود تا حد زیادی برطرف شده به طوری که به زودی شاهد ورود کشتی های این ناوگان به این کلوب ها و حضور ناوگان شرکت ملی نفتکش در ترمینال های اروپایی و دیگر ترمینال های بزرگ نفتی در دنیا نیز خواهیم بود.
مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش ایران سپس از پهلوگیری نخستین کشتی این شرکت در بنادر آفریقا پس از لغو تحریم ها خبر داد و اضافه کرد: تا پیش از لغو تحریم ها، کشتی های شرکت ملی نفتکش تنها در بنادر 6 کشور تعیین شده برای صادرات نفت کشور پهلو می‎گرفتند اما در راستای بازاریابی انجام شده، اواخر اسفندماه سال گذشته، شاهد پهلوگیری نخستین کشتی این شرکت در بندری جز بنادر این 6 کشور بودیم. وی گفت: امیدواریم به زودی شاهد پهلوگیری کشتی های شرکت ملی نفتکش ایران در بنادر اروپایی باشیم. سردشتی با بیان اینکه ناوگان شرکت ملی نفتکش ایران تا پیش از تحریم ها همواره مورد توجه شرکت های معظم نفتی بوده است، بیان کرد: در این راستا نخستین کشتی ناوگان شرکت ملی نفتکش ایران پس از لغو تحریم ها در اسفند ماه پارسال به اجاره یکی از شرکت های بزرگ نفتی درآمد.