محاسبه شاخص های نابرابری درهزینه و درآمد خانوار

اقتصاد ایرانی: مدیرکل دفتر جمعیت نیروی کار و سرشماری مرکز آمار ایران گفت: طرح جامع «هزینه و درآمد خانوار» که از ۵۲ سال پیش در مرکز آمار ایران انجام می شود، شاخص نابرابری ها را به لحاظ هزینه و درآمد نشان دهد.

به گزارش ایرنا، فریبا سادات بنی هاشمی روز دوشنبه افزود: هیچ طرحی به اندازه این طرح کاربرد ندارد زیرا ابعاد مختلف اقتصادی را با یکدیگر می سنجد.
وی یکی دیگر از کاربردهای طرح یاشده را محاسبه خط فقر عنوان کرد و گفت: نتایج حاصل از این طرح می تواند در اختیار مراکز بین المللی قرار گیرد. به طور نمونه می توان از طریق اطلاعات طرح متوجه شد هزینه بهداشت چه درصدی از درآمد خانوار را به خود تخصیص می دهد.
بنی هاشمی، طرح هزینه و درآمد خانوار در ایران را مطابق استانداردهای بین المللی ذکر کرد و افزود: استانداردها در پرسشنامه هزینه و درآمد خانوار از سال ۱۳۸۳ تغییری نکرده است اما پرسشها بنا به ضرورت می تواند تغییراتی داشته باشند.
این کارشناس آمار کشور ادامه داد: به طور نمونه درآمد حاصل از یارانه های نقدی و یا سهام عدالت باید در طرح هزینه و درآمد خانوار لحاظ شود.
وی درباره چرایی کمتر بودن درآمدها از هزینه نیز توضیح داد: به طور نمونه، وقتی فردی وام می گیرد، این وام در هزینه آنها لحاظ می شود و در نتیجه هزینه از درآمد فزونی می گیرد.
بنی هاشمی اظهار داشت: آخرین نتایج طرح هزینه و خانوار در کشور برای پارسال اعلام شده است. آمارگیری درباره اجرای طرح هزینه و درآمد خانوار از اول اردیبهشت تا پایان فروردین ماه سال بعد ادامه می یابد.
وی یادآورشد که در این طرح، هزینه های خوراکی، بهداشتی، مسکن، اوقات فراغت، آموزشی و برخی موضوع های دیگر به تفکیک نشان داده می شود.
طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار از سال ۱۳۴۲ در مناطق روستایی و از سال ۱۳۴۷ در مناطق شهری از سوی مرکز آمار ایران اجرا شده است.در سال های اولیه فقط هزینه های خانوار مورد پرسش قرار می گرفت و از سال ۱۳۵۳، پرسش از درآمد خانوارها نیز به پرسشنامه طرح افزوده شد.
هدف کلی از اجرای طرح یاد شده، برآورد سالانه میانگین هزینه های کل، خوراکی (در ۱۰ صفت اصلی)، غیرخوراکی (در ۱۰ صفت اصلی)، درآمد و برآورد تغییرات سالانه این میانگین ها در سطح مناطق شهری و روستایی کل کشور و نیز برآورد سالانه میانگین هزینه های کل، خوراکی، غیرخوراکی و درآمد برای یک خانوار در سطح نقاط شهری و روستایی هریک از استان هاست. 
جامعه هدف در این طرح، شامل همه خانوارهای معمولی ساکن و گروهی در مناطق روستایی و شهری کشور است. خانوارهای معمولی غیرساکن و موسسه ای از شمول این طرح مستثنی هستند.
روش آمارگیری در این طرح، «نمونه گیری» است. در سال های اخیر تعداد نمونه های طرح در هر یک از مناطق شهری و روستایی بین ۱۸ تا ۲۰ هزار خانوار است.