بخش خصوصی وارد توسعه حمل و نقل ریلی می شود

اقتصاد ایرانی: اهمیت حمل و نقل ریلی و تأثیر آن بر اقتصاد کشورها از جمله تولید، سرمایه گذاری و اشتغال بر کسی پوشیده نیست. حمل و نقل ریلی زیربنای اقتصادی هر کشور است. بر اساس سند چشم انداز ۲۰ ساله و افق ۱۴۰۴ باید سهم حمل و نقل ریلی در جابه جایی مسافر از ۴ به ۱۸ درصد و سهم جابه جایی بار از ۱۰ به ۳۰ درصد از کل حمل و نقل برسد که برای رسیدن به این اهداف توسعه مشارکت و جذب سرمایه گذاری بخش غیر دولتی در رأس برنامه های دولت قرار گرفته است. سعید رسولی، معاون برنامه ریزی و اقتصاد حمل و نقل راه آهن می گوید در طرحی ۸ ساله تمام برنامه های توسعه حمل و نقل ریلی در بخش ناوگان و زیربنایی تدوین شده و در این برنامه مشوق های لازم برای جذب سرمایه های خارجی و بخش خصوصی به طور دقیق مشخص شده است.

به گزارش ایران، در ادامه گفت و گوی معاون برنامه ریزی و اقتصاد حمل و نقل راه آهن در خصوص جزئیات برنامه های توسعه حمل و نقل ریلی را بخوانید.

توسعه حمل ونقل ریلی یکی از برنامه های اصلی دولت است که بر آن تأکید دارد. از طرف دیگر دولت منابع لازم برای سرمایه گذاری را ندارد و به همین دلیل جذب سرمایه بخش خصوصی و سرمایه های خارجی در این بخش را مدنظر قرار داده است. به منظور جذب این سرمایه ها تاکنون چه برنامه هایی اجرا شده یا در دست اجرا است؟

اگر به دنبال رشد و توسعه پایدار باشیم حتماً باید زیرساخت های حمل و نقلی را بیش از پیش توسعه دهیم. با توجه به مزیت های منحصر به فرد و مطلق حمل و نقل ریلی نسبت به سایر حوزه های حمل و نقلی، این مدل از حمل و نقل به عنوان استراتژی حمل و نقل در دستور کار و اولویت قرار دارد. طرح های بسیار زیادی در سال های گذشته در قوانین بودجه سنواتی تدوین شده و همه ساله شاهد هستیم چون منابع بودجه عمومی دولت تکاپوی پیشرفت و انجام این طرح ها را به اندازه کافی و مناسب نمی کند، این طرح ها بسیار کند پیش می روند و خیلی از طرح ها مشمول مرور زمان می شود.

اما دولت یازدهم برنامه ای ۸ ساله برای توسعه حمل و نقل ریلی از سال ۹۳ طراحی کرده و در افق ۱۴۰۰ اهدافی در ارتباط با افزایش حمل بار و مسافر پیش بینی شده است که برای رسیدن به آن اهداف باید در همه زمینه ها در راه آهن برنامه ها و طرح ها از جمله طرح های زیرساختی اجرا شود.

طرح ها را مشخص کرده ایم، محل، میزان منابع و زمان خاتمه طرح ها مشخص و این طرح به هیأت وزیران و مجلس ارائه شده است. از سال گذشته عملاً این برنامه شروع شده است. به خاطر تحریم ها قطعاً بخشی از برنامه با مشکل مواجه شد اما بخش هایی از طرح که مقدور بود را انجام دادیم. در برنامه ۸ ساله سبد منابع را پیش بینی کرده ایم. سبد منابع را بیشتر متوجه سرمایه گذاری بخش خصوصی کرده ایم. می دانیم که بخش خصوصی وقتی وارد طرحی می شود که جذاب و سودده باشد و از بازگشت سرمایه اطمینان داشته باشد.

تضمین سرمایه های بخش خصوصی و سرمایه های خارجی از چه راه هایی انجام می گیرد؟

از آغاز کار دولت یازدهم اقدامات مؤثری برای توسعه حمل و نقل ریلی صورت گرفت و نتیجه آن مصوب شدن چند حکم در قوانین دائمی شد که این احکام سرمایه گذاری بخش خصوصی را در حمل و نقل ریلی تضمین می کند، مجوزهای خوبی برای اقتصادی کردن طرح گرفته شده و با استفاده از ظرفیت ملی جدید ایجاد شده شاهد بودیم استقبال سرمایه گذاری بیشتر شده است. دفتری به اسم دفتر سرمایه گذاری ایجاد کردیم، طرح هایی که قابل ارائه است را به سرمایه گذاران معرفی می کنیم بنابراین تلاش بر این است که از تمام توانایی سرمایه گذاران بخش خصوصی استفاده کنیم تا بعد از رفع تحریم ها توسعه حمل و نقل ریلی سرعت بیشتری بگیرد.

طرح های اولویت دار در سرمایه گذاری مشخص شده است؟

بله. تمام طرح های ناوگان و زیربنایی را مشخص کرده ایم و هر کدام برنامه های جداگانه دارند. سراغ طرح های زودبازده ای رفته ایم که هرچه سریع تر افزایش ظرفیت داشته باشد. برای رفع گلوگاه ها، دو خطه کردن مسیرها و استفاده از تکنولوژی جدید، طرح های خوبی را تعریف کرده ایم. قاعدتاً این طرح ها زودبازده هستند که هم برای سرمایه گذار جذاب است هم برای توسعه حمل و نقل ریلی زودتر به نتیجه می رسیم.

هیأت های خارجی زیادی به کشور آمده اند و تقریباً تمام این هیأت ها برای همکاری در بخش حمل و نقل ریلی اعلام آمادگی کرده اند آیا شروطی برای همکاری با آنها دارید؟

هیأت های خارجی زیاد در حال رفت و آمد به کشور هستند. تمام این رفت وآمدها به نزدیک شدن کشورها به هم رسیده است. تا پیش از اجرای برجام نمی توانستیم قراردادی را امضا کنیم و هر دو طرف در حال ارزیابی یکدیگر هستند تا بعد از اجرای برجام برنامه ها را اجرا کنیم.

شرکت هایی از چین، ژاپن، سوئیس، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و کشورهای دیگری با ما مذاکرات جدی برای توسعه حمل و نقل ریلی انجام داده اند. آنچه در همه این مذاکرات بر آن تأکید کرده ایم این است که حتماً سرمایه گذاران خارجی باید شریک ایرانی داشته باشند، حتماً باید به تولید داخل و استفاده از نیروی کار و ظرفیت های کشور توجه شود و بعد از اجرای هر طرحی ارزش افزوده در کشور ایجاد شود و صرفاً حضور شرکت های خارجی به خدمات محض محدود نشود. با اجرای برجام شاهد اتفاقات جدی تری در سرمایه گذاری در بخش ملی حمل و نقل خواهیم بود.

حمایت ها برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی یکسان درنظر گرفته شده اند؟

در ارتباط با سرمایه گذاران خارجی، از سرمایه گذارانی بیشتر استقبال می کنیم که منابع مالی لازم را با خود بیاورند. در مورد سرمایه گذاران داخلی چند حکم در قوانین دائمی مصوب شده و ما الآن با استفاده از این احکام، سعی می کنیم مدل های ارائه طرح ها را اقتصادی کنیم. یکی از ظرفیت ها تضمین شرکت های سرمایه گذاری غیردولتی نزد بانک ها توسط شرکت راه آهن است. این حکم این اجازه را به شرکت راه آهن می دهد که اگر اهلیت سنجی کرد و شرکتی را واجد سرمایه گذاری دید، شرکت مورد نظر را نزد بانک ها برای دریافت تسهیلات تضمین کند. این امتیاز بسیار خوبی است برای سرمایه گذاران. در بودجه ردیفی به عنوان کمک های فنی و اعتباری داریم. این کمک ها اعتباری است که در قالب شقوق مختلف از جمله تسهیلات، یارانه سود تسهیلات و کمک بلاعوض در اختیار سرمایه گذاران قرار می گیرد. در این حکم قانونی شرکت راه آهن اجازه دارد با استفاده از کمک های فنی و اعتباری طرح ها را اقتصادی کند یعنی اگر سرمایه گذاری قرار است مثلاً ناوگان خریداری کند و مبلغ سرمایه گذاری اولیه بالا باشد ما با استفاده از کمیته های فنی و اعتباری، تسهیلات ارزان و کمک بلاعوض به آن شرکت ارائه می دهیم تا طرح اقتصادی باشد و مشارکت افزایش یابد.

شرکت ملی نفت هم طبق قانون موظف است تا سقف رقم سرمایه گذاری بعد از به ثمر رسیدن طرح حمل ونقل ریلی، به سرمایه گذار برگرداند چون هرگونه سرمایه گذاری در این قسمت موجب کاهش و صرفه جویی در مصرف سوخت می شود.

در قانون بودجه ۹۳، ۱۰۰ میلیارد دلار سقف برای این طرح پیش بینی شده است. در سال ۹۳ با موافقت شورای اقتصادی ۵.۷ میلیارد دلار از این ۱۰۰ میلیارد دلار به راه آهن برگردانده شد. برای توسعه طرح ها در دوره ای ۱۰ ساله این حکم به صورت دائمی درآمده است. اگر قرار ما و سازمان بهینه سازی مصرف سوخت منعقد شود سرمایه گذاری که وارد بخش حمل و نقل ریلی می شود با ضمانت نفت سرمایه گذاری می کنند که این خود تشویق خوبی است.

در برنامه ششم توسعه برای توسعه حمل و نقل ریلی چه برنامه هایی آمده است؟

در برنامه ششم توسعه که به طرح های ترانزیتی بسیار توجه شده است، توسعه محورهای ترانزیتی در دستور کار قرار دارد تا از روش های مختلف تأمین مالی این طرح ها را توسعه دهیم. طرح های توسعه حمل و نقل ریلی کاملاً واقع بینانه است. بنابراین اگر این قانون فراهم شود حتماً سرمایه گذار لازم قابل جذب است. اگر قرار است انقلاب ریلی ایجاد کنیم باید از فرصت ها استفاده کنیم و تحول شگرفی در توسعه راه آهن ایجاد کنیم. توسعه کمی و کیفی به طور همزمان پیش می رود. برقی کردن مسیرها و استفاده از قطارهای پرسرعت در دستور کار است. قرارداد تجاری برقی کردن تهران- مشهد منعقد شده است. در قرارداد پیش بینی شده که از زمان شروع به کار ۴۰ ماه طرح به سرانجام برسد.

به طور کلی برقی کردن خطوط را توسعه می دهیم. در برنامه ای هوشمند سعی می کنیم بخش هایی که ارزش افزوده سریع ایجاد می کند اولویت داشته باشد. در سیاست های کلی برنامه ششم، ۲ بند به طور مفصل به توسعه حمل ونقل ریلی اختصاص داده شده است. اخبار بسیار خوبی از برنامه ششم برای توسعه حمل و نقل ریلی داریم. این برنامه توجه ویژه ای به توسعه حمل ونقل ریلی دارد.