خانه تکانی در سایپا

علی پاکزاد: سرنوشت دومین گروه خودروساز بزرگ ایران با تعیین سه نفر اصلی هیات مدیره جدید شکل تازه ای به خود می گیرد.

ترکیب اصلی هیات مدیره سایپا پس از برگزاری مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده مشخص شد و در هیاهویی بسیار در نهایت سعید مدنی مدیرعامل فعلی شرکت سایپا ، صمدی مله مدیرعامل فعلی شرکت پارس خودرو و احمد کرفی مدیرعامل فعلی امداد خودرو سایپا به عنوان سه عضو هیات مدیره جدید شرکت سایپا انتخاب شدند وسازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به عنوان  سهامدار دولتی سایپا نیز چند روزی فرصت دارد دو عضو باقیمانده که تاثیری در انتخاب مدیرعامل سایپا  نخواهد داشت را معرفی کند.

ملک و دودانگه نماینده های قبلی سازمان در هیات مدیره سایپا هستند که طبق آخرین شنیده ها احتمال تمدید ماموریت شان وجود دارد اما با توجه به سوابق صنعتی شافعی انتصاب نفرات جدید نیز دور از ذهن نیست. در ترکیب سه نفر اصلی، پوستین دوز وایمانی کنار رفته و مدنی و کرفی جایگزین شده اند.

آغاز تغییرات در سایپا

تحلیل آنچه که در سایپا اتفاق افتاده مستلزم واکاوی اتفاقات روی داده پس از روی کار آمدن نهم ودهم و در مواردی کمی پیش از آن  است، زمانی که احمد قلعه بانی مدیرعامل وقت گروه خودروسازی سایپا، به واسطه پوستین دوز، سید حسن موسوی به عنوان مدیرعامل شرکت سایپا یدک منصوب می کند، سلسه واقعی کلید می خورد که آخرین دستاورد آن ترکیب فعلی هیات مدیره ساپیا نمود پیدا می کند.

بعد از انتخابات سال 84، بذرپاش به عنوان نماینده سازمان تامین اجتماعی در هیات مدیره سایپا منصوب شد. قدبلند و جوانی  مهرداد بذرپاش، خیلی سریع توجه خبرنگاران را به خود جلب کرد، بذرپاش سرعت باورنکردنی مراحل پیش رفت را پشت سر گذاشت و در 28 سالگی به مدیرعاملی سایپا رسید اما هرگز تصور نمی کرد شرایط بازی در تیم دولت نهم به این سرعت تغییر کند و کلید سایپا را دو دستی به کاندیدای به نام پوستین دوز واگذار کند. کاندیدایی استثنایی که هم سابقه سایپایی داشت بنابراین هم حمایت تکنوکرات های وقت سایپا را برای گذار از بذرپاش و هم حمایت دفتر رییس جمهور را.

پوستین دوز از کجا آمد؟

پوستین دوز در اوج مخالفت های اصولگرایان رقیب و در پوشش حمایت تکنوکرات ها به صدارت سایپا رسید. بذرپاش درصدد اشتراک مالکیت دو خودروساز بزرگ کشور پس از خصوصی سازی بود بنابر این به دلایل بسیار حمایت تکنوکرات های معروف صنعت خودرو را نیاز داشت؛ از طرف دیگر تکنوکرات ها، پوستین دوز را به دلیل اینکه سال ها همکارشان بوده کارآمدتر از بذرپاش یا هر گزینه دیگر می پنداشتند. ضمن اینکه قلعه بانی به حلقه دولت نزدیک شده بودند.

پوستین دوز با سابقه مدیرعاملی شرکت امداد خودرو سایپا به عنوان یک شرکت درجه سوم گروه و بعد از شکست در انتخابات مجلس به عنوان مدیرعاملی سایپا دست یافت و سپس با کمک ایمانی تازه بازگشته از گروه خودروساز رقیب معادله پیچیده ای از مالکیت در ایران ساخت که خیلی زود دامن مخترع خود را گرفت.

به کارگیری قواعد و آیین نامه ها و بندهای قانون تجارت برای آنکه سایپا را به مالکیت زیر مجموعه خودش درآورد از جلمه دستاوردهای همین سالهای اخیر است تا جایی که امروز تکلیف مدیریت سایپا را زیر مجموعه سایپا تعیین می کند و صد البته قبل از هر مجمع عمومی شاید کمتر از چند روز قبل تر،  سرنوشت زیرمجموعه ها توسط مدیرعامل شرکت سایپا قابل تغییر است یعنی یک مدار بسته که از مدیرعامل آغاز و به مدیرعامل ختم می شود.

چالش درون سازمانی

اما بزرگترین چالش درون سازمانی گروه خودروسازی سایپا بین ایمانی (قائم مقام مدیرعامل) و پوستین دوز از حدود 18 ماه پیش آغاز شد. بعد از موفقیت ایمانی در ماراتن خصوصی سازی، هر جا را ایمانی به تملک گروه درآورد پوستین دوز مدیریتش را تعیین کرد. این اتفاق در رنا ، ایدکو و بن رو و نیز ترکیب های بعدی این پازل های موثر در صنعت خودرو به دفعات تکرار شد.

پوستین دوز در دوران مدیرعاملی، نیروهای منصوب به بذرپاش را از صحنه سایپا حذف کرد و حتی نیروهای شاخص دوران مدیریت قلعه بانی همچون حسن عموزاده را نیز به سرنوشت مشابه دچار کرد؛ اما به هر صورت زمان گذشت و پوستین دوز باید از مدیرعاملی سایپا کنارمی رفت. این یعنی ماموریت اصلی او همانا خصوصی سازی سایپا به پایان رسیده بود.

بعد از پوستین دوز، سعید مدنی چهارمین گزینه فهرست کاندیداهای مدیرعاملی سایپا به این سمت تعیین شد، آنهم بدون عضویت در هیات مدیره، مدنی سومین مدیرعامل منصوب دوران احمدی نژاد در سایپا شد.

مدنی یک تکنوکرات شناخته شده بود که همه سلسله مراتب سازمانی برای رسیدن به جایگاه مدیرعاملی سایپا را طی کرده بود، او  وارد دعواهایی در هیات مدیره شد که چندان با شخصیت کاری او سازگار نیست و همین امر باعث شد او به ظاهر با سناریوی حذف دو طرف اصلی درگیر درهیات مدیره یعنی شخص پوستین دوز و ایمانی به این دعواها خاتمه بدهد و هم اینکه خودش وارد هیات مدیره بشود.

به عنوان مثال چند روز پیش از مجمع اخیر سایپا تغییری در هیات مدیره رنا یکی از سه گانه مالکیت سایپا به وقوع پیوست که سرنوشت کلی هیات مدیره جدید را تغییر داد، سعید مدنی به هیات مدیره رنا پیوست تا ترکیب هیات مدیره یک دست شود.

مدنی امیدوار است تا با ترکیب جدید هیات مدیره و ایجاد آرامش بتواند کار را در گروه برای رسیدن به وضعیت آرام گذشته فراهم کند. سایپا امروز مالک شرکت های بسیاری است از جمله خودش اما وقتی که خوب تماشایش می کنی به سختی می توان به این دارایی ها اتکاء کرد.