لزوم دگرگونی در استراتژی منسوخ اقتصاد چین

اقتصاد ایرانی: شاخص بورس های آسیایی در معاملات دوشنبه به پایین ترین رقم در بیش از ۴ سال گذشته رسید. شاخص کامپوزیت شانگهای در چین، ۵.۳۳ درصد تنزل پیدا کرد. این کاهش ارزش، بازارهای سهام هنگ کنگ و توکیو را نیز تحت تاثیر قرار داد. «هنگ سنگ» شاخص اصلی بازار سهام هنگ کنگ ۲، ۸ درصد افت پیدا کرده است. سقوط ارزش سهام در بازارهای آسیایی در حالی رخ می دهد که شاخص های وال استریت هم هفته گذشته بدترین هفته آغازین سال در طول تاریخ خود را تجربه کرده بود. در همین حال بازار سهام مسکو روز دوشنبه با سقوط ۴ درصدی ارزش خود روبه رو شد، هر چند بازار سهام فرانکفورت در ساعت آغازین معاملات و با وجود سقوط ارزش سهام در بازارهای آسیایی، تنها ۰.۳۶ درصد از ارزش خود را از دست داد. بازارهای سهام لندن و پاریس نیز به ترتیب تنها با افتی معادل ۰.۱۲ و ۰.۰۱ درصد مواجه شدند.
به گزارش تعادل به نقل از رویترز، تنزل پی در پی شاخص های سهام در بازار سهام چین، این بحث که آیا چین می تواند نقش خود را به عنوان دومین اقتصاد جهان ایفا کند؟ به ویژه آنکه پیش بینی ها برای رشد اقتصادی این کشور نیز پیوسته در حال تغییر است و رشد ۶.۵ تا ۷ درصدی را پیش بینی می کند. یک مقام دولتی چین در روزهای اخیر اعلام کرده که رسیدن به رشد اقتصادی ۶.۵ درصدی در سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۰۲ برای پکن دشوار خواهد بود. نشریه ژورنال سکیوریتی چین به نقل از «لی وی»، رییس مرکز شورای تحقیقات توسعه چین نوشته است: «در جریان اصلاحات و تغییرات ۳۰ سال گذشته، تولید ناخالص داخلی چین رشدی حدود ۱۰ درصد را تجربه کرد. البته ۶.۵ درصد در مقابل این ۱۰ درصد رقم بالایی نیست اما واقعیت این است که نگهداشتن همین ۶.۵ درصد رشد نیز کار آسانی نخواهد بود».
لی وی مهم ترین دلیل این دشواری را کاهش رشد اقتصادی جهان، افزایش هزینه های نیروی کار و افزایش نگرانی ها در داخل چین نسبت به سرعت تبدیل شدن زمین های زراعی به مناطق صنعتی عنوان کرده است.
این مقام چینی در شرایطی از دشواری های حفظ رشد اقتصادی ۶.۵ درصدی خبر داده که پیش تر نیز برخی کارشناسان و مقام های دولتی چین با تاکید بر طبیعی بودن این روند، تاکید کرده اند که این کندی رشد اقتصادی پس از یک دوره رشد سریع لازمه تثبیت شرایط و پیگیری اصلاحات در ساختارهای اقتصادی کشوری است که به تازگی درهای خود را به روی اقتصاد جهان گشوده است. بسیاری از کارشناسان کاهش رشد اقتصادی چین به ۷ یا ۶.۵ درصد را رشد طبیعی برای این کشور پس از سال ها رشد شتابنده می دانند و به همین دلیل بحران های اخیر بازار سهام چین را نیاز این کشور برای اصلاحات لازم اقتصادی می دانند.

لزوم تغییرات اساسی

نیویورک تایمز نهم ژانویه در گزارشی با اعلام اینکه «احیای سلامت اقتصاد جهان نیازمند دگرگونی در استراتژی منسوخ اقتصادی چین است» نوشته است: این وضعیت قابل پیش بینی بود که نرخ رشد سرسام آور اقتصادی چین سرانجام روزی کند خواهد شد. شاخص سهام اصلی چین در این هفته قریب به ۱۰ درصد سقوط کرد و باعث پایین آمدن قیمت سهام و کالا در کشورهای دیگر شد. این سقوط به تنهایی یک مشکل بزرگ اقتصادی نیست. مشکل بزرگ تر این است که «آیا رهبران چین متوجه وضعیت حساس کنونی هستند یا خیر و آیا متوجه این هشدار جدی شده اند که اینک زمان آن است دست به تغییراتی بنیادین بزنند تا بتوانند اقتصاد کشور را مدیریت کنند».
در این گزارش آمده، رشد اقتصادی چین سالانه نزدیک به ۷ درصد است که این رشد در سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۱۰.۶ درصد بود اما هنوز هم یک روند سالم برای کشوری است که در این جایگاه از رشد و توسعه قرار دارد. مشکل این است که سوخت این پیشرفت سریع را وفور سرمایه گذاری و هزینه ها و همچنین استقراض بی حساب و کتابی تامین کرد که بخش اعظمی از این استقراض ها احتمالا بازپرداخت نخواهد شد. پکن با پمپاژ کردن میلیاردها دلار به اقتصاد که از بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ متضرر شده بود و با تصویب و قانونمند کردن اصلاحات مورد لزوم این معضل را به نوعی هماهنگ کرد. این اصلاحات؛ کار رقابت را برای شرکت های خصوصی و خارجی با شرکت های ناکارآمد دولتی تسهیل کرد. از آغاز سال گذشته میلادی, چین بااستفاده از رسانه های دولتی سرمایه گذاران خصوصی را تشویق کرد پس اندازها و پول های استقراض شده خود را روانه بازار بورس کنند. این راهکار فقط یک حباب عظیم به وجود آورد. در تابستان که بازار شروع به نوسان کرد؛ دولت شایعه پراکنان و محتکران را مسوول نوسان در بازار خواند و به شرکت های اوراق بهادار و دولتی دستور داد همچنان به کار خرید سهام ادامه دهند. این کار به نوعی سرپوش گذاشتن بر مشکلات بود. اینجا یک درس عبرت نهفته است: به جای مدیریت خرد قیمت سهام، چین باید اقتصادش را قوی کند و اولی ترین اقدام تغییر رویکرد از تاکید بر سرمایه گذاری به هزینه برای مصرف کننده و خدمات است. (اقدامی که به نظر می رسد دولتمردان چینی تاحدی به اهمیت آن واقف شده اند.) اهمیت این تغییر از این حیث است که چین نمی تواند بیش ازاین با دور کردن مردم از مزارع و به کار مشغول داشتن آنان در کارخانه ها به رشد مطلوب اقتصادی برسد.
چین باید مردم را به مشاغل یقه سفید (مشاغل تخصصی) رهنمون و اقتصاد را بیش از پیش رقابتی کند و این کار را با ایجاد تسهیلات برای ورود شرکت های خصوصی به صنایعی مانند مخابرات و بیمه به انجام برساند. چین همچنین باید نظام مالی خود را نیز تسویه کند.