روانه شدن سرمایه به سمت ورزش با رشد شهرنشینی

اقتصاد ایرانی: اگرچه صنعت ورزش تنها بخش کوچکی از تولید ناخالص داخلی کشورها را تشکیل می دهد اما به ارتباط بین ورزش و اقتصاد در ادبیات اقتصاد به عنوان موضوعی اساسی نگاه می شود. در حقیقت، ورزش عاملی مهم در چگونگی احساس افراد نسبت به خودشان و جامعه یی است که در آن زندگی می کنند. ارزش های اقتصادی در ترکیب با ویژگی های اجتماعی، ورزش را به موضوع جذابی برای اقتصاددانان و جامعه شناسان تبدیل کرده است. نقش متقابل ورزش و اقتصاد و تاثیر آن بر جوامع مختلف ملی و شهری امروزه از موضوعات مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران است. فعالیت های ورزشی، قدرت بالایی جهت تحت تاثیر قرار دادن اقتصاد به ویژه اقتصاد شهری دارند. ورزش می تواند با گردهم آوردن انسان ها به واسطه رویدادهای مختلف ورزشی مختلف از ورزش کردن همگانی تا برگزاری مسابقات ورزشی محلی، ملی و بین المللی، افراد را برای خرج کردن پول هایشان مشتاق کند. با ورزش کردن و حضور در رویدادهای ورزشی، افراد نیاز به زیرساخت های ورزشی، محیط ها و اماکن مناسب ورزشی و امکانات مختلف ورزشی دارند. در کنار این موارد، افراد حاضر در رویدادهای ورزشی باید بلیت تهیه کنند، غذا و نوشیدنی صرف کنند و رسانه ها نیز به پوشش فعالیت های مختلف ورزشی خواهند پرداخت.
به گزارش تعادل، همانند صنایع دیگر، صنعت ورزش نیز از اصول پایه یی علم اقتصاد ازجمله بازار نیروی کار، حداکثر سازی مطلوبیت، تحلیل هزینه و فایده و غیره استفاده می کند. البته لازم به یادآوری است که شاید در نگاه اول این مشابهت ها به چشم بخورد اما اثرات ورزش بر اقتصاد و تحلیل هزینه ها و درآمدهای ورزشی به مراتب پیچیده تر از سایر صنایع خواهد بود. شاید به همین خاطر است که در میان انبوهی از روزنامه ها، نشریات، سایت ها و خبرگزاری های ورزشی که هر روز بیش از گذشته به ورزش توجه دارند، کمتر می توانیم تحلیلی اقتصادی بیابیم؛ درحالی که رقم های بسیار زیادی از حقوق بازیکنان و مربیان تا هزینه ساخت ورزشگاه و هزینه ها و درآمدهای یک باشگاه را می توان مشاهده کرد. ورزش را در هر گوشه و کنار شهر می توان دید. هر روزنامه یی اگر ورزشی نباشد حداقل یک یا چند صفحه یی را به ورزش اختصاص می دهد. هر کتابفروشی، کتاب هایی با موضوعات ورزشی را در بهترین جای ویترین خود جای می دهد. هنگام گشت زنی در شبکه های تلویزیونی، غیرممکن است که لحظه یی ورزشی را نیابیم. ورزش، کار و درآمد ایجاد می کند ولی بسیار مهم تر این است که ورزش احساسات بزرگی و عمیقی همچون افتخار، هویت و عشق را ایجاد می کند. تمام این اثرات غیرملموس باید در ارزش گذاری اقتصادی ورزش مورد محاسبه قرار گیرد.
ورزش حرفه یی و ورزش آماتور هر دو اقتصاد شهر را تحت تاثیر قرار می دهند. تیم های ورزشی حرفه یی در تمام رشته ها، برگزاری رویدادهای ورزشی کوچک و بزرگ در زمینه ورزش حرفه یی و قهرمانی تاثیر بزرگی بر شهر و اقتصاد شهری دارد، در حالی که ورزش همگانی و ورزش آماتور نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد شهری اثرگذار خواهد بود. در ضمن ورزش همگانی و ورزش آماتور است که پایه و اساس ورزش حرفه یی را تشکیل خواهد داد. توسعه اقتصادی شهری از طریق ورزش آماتور بیشتر به واسطه زیرساخت ها و تجهیزات و امکانات ورزش، فروش خدمات ورزشی، روزنامه ها، نشریات و غیره است. در حالی که در ورزش حرفه یی عمده تمرکز روی درآمدهای رسانه یی و درآمدهای به دست آمده از طرفداران ورزشی است. به هر روی ورزش توان اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد را داراست. اقتصاد شهرها امروزه ارتباط بسیار نزدیکی با صنعت ورزش دارند و از توان ورزش برای توسعه و رونق اقتصادی خود بهره می گیرند. پتانسیل های اقتصادی ورزش شهری باید شناخته شده و از آن به گونه یی مناسب بهره گرفت. ورزش از چند منظر توانایی کمک به اقتصاد شهری را دارد.

اشتغالزایی در کنار ورزش

ورزش به دو صورت اشتغال ایجاد می کند؛ باشگاه های ورزشی حرفه یی و آماتور که شغل های متفاوتی ایجاد کرده و به کارکنانی با مهارت های متفاوت نیاز دارند. ورزشکار، تمرین دهنده، کارمند اجرایی، مدیر، کارکنان امور خدماتی، کارکنان حقوقی و مالی و چندین شغل متفاوت دیگر. حتی در روزهای برگزاری مسابقات ورزشی، سازمان های ورزشی به افراد راهنما، ماموران برقراری نظم و امنیت، فروش اقلام مصرفی از قبیل غذا و نوشیدنی و غیره، مسوولان حمل و نقل و مسوولان بهداشتی و نظافت نیاز دارند. تمام این افراد به طور مستقیم توسط باشگاه ها یا نهادهای مربوطه به کارگرفته می شوند. از سوی دیگر ورزش، شغل های غیرمستقیم نیز ایجاد می کند. افراد دارای این شغل ها تحت استخدام تیم ها و باشگاه های ورزشی نیستند اما شغلشان به واسطه حضور ورزش در یک شهر است. سیاست گذاران ورزشی شهر که از نهادهای دیگر شوراهای ورزشی را اداره می کنند، مجریان قانون، روزنامه نگاران، گزارشگران و مجریان ورزشی، برنامه سازان رادیویی و تلویزیونی، تولیدکنندگان و تامین کنندگان مختلف البسه و تجهیزات ورزشی، سازندگان اماکن ورزشی، مدرسان و مشاوران ورزشی، شرکت هایی که وظیفه تعمیر و نگهداری اماکن ورزشی را به عهده دارند و دیگر مشاغل این چنینی که وجودشان به واسطه حضور ورزش در یک شهر است. این افراد در سازمان هایی غیر از سازمان ورزشی کار می کنند اما تخصصشان در زمینه ورزش بوده و به سازمان های ورزشی شهری کمک می کنند.

مصرف محصولات مرتبط با ورزش

مصرف به واسطه ورزش را می توان به دو بخش تقسم بندی کرد. یک نوع مصرف، مصرف مستقیم محصولات در محیط های ورزشی است. خرید بلیت ورزشی، خرید نوشیدنی، خرید شال، کلاه و پرچم تیم محبوب، خرید غذا و تنقلات. خرید این اقلام مستقیم به باشگاه ها و برگزاری مسابقات ورزشی توسط این باشگاه ها مرتبط است. البته وقتی شما به طور مثال پرچم یک تیم را می خرید در شکل صحیح، این درآمد باید هم به باشگاه ورزشی و هم به تولید کننده آن محصول برسد که در کشور ما به دلیل عدم وجود قانون کپی رایت این شکل متفاوت بوده و البته نیاز به اصلاح دارد. این نوع مصرف اثر زیادی بر اقتصاد محیطی ندارد. دومین نوع مصرف اثر معناداری بر اقتصاد محلی خواهد داشت. استفاده از رستوران ها، کافی شاپ ها، هتل ها، پارکینگ ها، قبل و بعد از یک رویداد ورزشی حجم بالایی از هزینه به واسطه ورزش را تشکیل می دهند. یکی از ویژگی های مهم ورزش و اثر اقتصادی ورزش بر شهر این است که برخلاف بسیاری دیگر از اشکال تفریحی که افراد به خاطر تفریح از شهر خود خارج می شوند، در تفریحات به واسطه ورزش، افراد تمام هزینه ها را در شهر خود و برای تیم های محلی خود انجام خواهند داد. وقتی شهری امکانات ورزشی مطلوب تیم ها و باشگاه های ورزشی را نداشته باشد، افراد برای استفاده از این امکانات و مشاهده ورزش و رویدادهای ورزشی به شهرهای دیگر می روند که این کار آفت بزرگی برای اقتصاد شهری به حساب می آید.

داد وستد اقتصادی ورزش

در کنار اشتغالزایی و مصرف محصولات به واسطه ورزش، ورزش می تواند دادوستد را در محیط های شهری رونق دهد. هرچند این سه جنبه به صورت در هم تنیده یی به هم وابسته هستند اما بررسی جداگانه آنها توان تحلیل بهتری را مهیا می کند. تامین مالی یک رویداد ورزشی بزرگ، رقابت برای دریافت حق پخش تلویزیونی، رقابت برای جذب اسپانسر، ایجاد زیرساخت های ورزشی یا حفظ امکانات ورزشی موجود با درنظر گرفتن تمام نیازهای ورزشی و غیرورزشی شهر از جمله دادوستدهای مهم اقتصادی است که به کمک شهر و اقتصاد شهری می آید. اثر دادوستد اقتصادی بر شرایط اقتصاد شهر بسیار بیشتر از اشتغالزایی و مصرف اقلام و محصولات است.
شهرها و سازمان های ورزشی و غیرورزشی شهری همواره برای فعالیت در ورزش، بودجه هایی دارند و این بودجه ها باید درنهایت هزینه شود. چه بهتر که این بودجه ها به صورت کاملا آگاهانه و در مسیر درست به کار گرفته شود و با شناخت نیازهای شهری و نیازهای ورزشی، مبادرت به هزینه کردن این بودجه ها کرد. وجود امکانات ورزشی جدید در شهرها نشان از پیشرفت شهر بوده و سندی است مبنی بر اینکه شهر فعال و با نشاط است. رشد ورزشی بیانگر این است که شهرداری ها نگاه استراتژیک به توسعه و رشد شهری دارند و تمرکز بر فعالیت های ورزشی و گسترش ورزش و امکانات ورزشی در شهرها به ابزار مهمی در توسعه اقتصادی شهر تبدیل شده اند. ادبیات تحقیقات اقتصاد ورزشی نشان می دهد که ارتباط مهم و معناداری بین سرمایه گذاری در ورزش و توسعه اقتصادی شهرها وجود دارد. بسیاری از اندیشمندان، ورزش را یک کاتالیزور اقتصادی می دانند و حضور آن را برای رشد اقتصاد شهری مهم ارزیابی می کنند. ورزش هم از لحاظ سخت افزاری با ایجاد امکانات و تجهیزات و هم از بعد نرم افزاری با بهبود تصویر شهری به کمک توسعه اقتصادی می آید. ورزش با دو رویکرد می تواند به توسعه سخت افزاری شهری کمک کند. اول اینکه توسعه شهری می تواند با محوریت دیدگاه ورزشی چه ورزش همگانی و چه ورزش حرفه یی صورت گیرد و دیگر اینکه توسعه شهری می تواند با محوریت برگزاری رویدادهای بزرگ ورزشی انجام گیرد. با رویکرد ورزشی در توسعه شهری می توان حامیان مالی و کارآفرینان علاقه مند به سرمایه گذاری در ورزش را به سمت سرمایه گذاری در شهرها کشاند و از سرمایه و خلاقیت آنها در مسیر توسعه شهر بهره گرفت. این رویکرد می تواند سرمایه و پول های زیادی را به سمت شهر روانه کند.