دسترسی به انرژی و عدالت اجتماعی

اقتصاد ایرانی: سهمیه بندی انرژی در کشور غنا با نام مستعار « dum-sor» یا «روشن-خاموش» معروف است. مردم غنا از این اصطلاح برای قطع مکرر برق در کشور خود استفاده می کنند. کشورهای سراسر این منطقه و سراسر جهان در حال توسعه با چنین چالشی مواجه هستند. صحرای آفریقا حدود ۲.۱ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را تنها به واسطه از قطعی برق از دست می دهد.

در حالیکه نداشتن مداوم برق یکی از بزرگترین چالش های اقتصادی غنا است، حقیقت اینجاست که این کشور پیشرفت هایی را در زمینه افزایش دسترسی به انرژی به دست آورده است. امروز، حدود ۷۵ درصد از این کشور به شبکه برق ملی متصل است. این رقم به طور چشمگیری بالاتر از میانگین منطقه است. تنها یک نفر از هر سه نفر از مردم صحرای آفریقا به برق دسترسی دارند.

آمار و ارقام به دست آمده حکایت از آن دارد که فقر بیش از نصف در غنا کاهش داشته است به طوریکه میزان فقر از ۵۳ درصد جمعیت این کشور در سال ۱۹۹۱ به ۲۱ درصد در سال ۲۰۱۲ کاهش یافته است زیرا غنا توسعه پیدا کرده است و اکثر کارگران این کشور از بخش کشاورزی به بخش خدمات و صنعت حرکت کرده اند و قابلیت اطمینان انرژی تا به این حد برای رشد و ثبات اقتصاد این کشور اهمیت نداشته است.

مهم نیست که چه میزان در بخش آموزش مهارت یا شرکت های کوچک و متوسط سرمایه گذاری می شود، موفقیت کسب و کار بدون دسترسی به انرژی مدرن قابل اطمینان امکانپذیر نیست.

شرکت «آسمان های آبی» (Blue Skies)، با فاصله ۴۵ دقیقه ای از شرق «آکرا»، چندین تُن میوه و آبمیوه تازه را سالانه به سوپرمارکت های اروپا تحویل می دهد و حدود سه هزار نفر از مردم غنا را نیز به استخدام درآورده است که اکثر این تعداد زیر ۳۰ سال سن دارند.

زمانی که برق قطع می شود و اغلب قطعی برق هر روز پیش می آید، شرکت «آسمان های آبی» به ژنراتورهای گرانقیمت دیزلی تکیه می کند تا همچنان به تولید برق ادامه دهد. این شرکت پیش از این در ۹ ماه اول سال ۲۰۱۵، معادل صدها هزار دلار آمریکا صرف سوخت های پشتیبان کرده است. شرکت های تولیدی سراسر منطقه نیز چنین چالش مشابهی را احساس کرده اند. شرکت های صحرای آفریقا حدود ۴.۹ درصد از فروش سالانه خود را به واسطه قطعی برق از دست داده اند.

شرکت آسمانهای آبی به واسطه نبود مداوم برق مجبور است چنین هزینه های اضافی را جذب کند اما اوضاع برای بسیاری از شرکت های کوچکتر بدتر است.

بانک جهانی به منظور کمک به افزایش انرژی پاک و مقرون به صرفه در غنا، حدود ۷۰۰ میلیون دلار ضمانت برای پروژه گاز «سانکوفا» (Sankofa) ارائه کرده است. این مبلغ تا ۴۰ درصد از ظرفیت کنونی تولید سوخت را تأمین می کند و سوخت های آلوده را با گاز طبیعی پاک تر و مقرون به صرفه تر که به صورت داخلی تهیه می شود، جایگزین می کند. غنا می تواند واردات نفت را تا ۱۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهد و انتشار گاز کربن را ظرف پنج سال آینده تا میزان ۸ میلیون تن کاهش دهد.

"شرکت مالی بین المللی" نیز ظرفیت تولید برق غنا را از طریق تأمین بودجه یک نیروگاه جدید و کارآمد گاز به نام «TICO 2» افزایش داد. این شرکت عملیات های خود را در ماه جاری میلادی آغاز کرد و حدود ۱۵ درصد از مجموع خروجی برق غنا را تأمین می کند.

به ازای هر یک دلار سرمایه گذاری در بخش انرژی برق مقرون به صرفه، بیش از ۱۵ دلار تولید ناخالص داخلی تدریجی تولید می شود. انرژی آب، بزرگترین منبع انرژی قابل تجدید است و یافتن راههای مسئولانه برای استفاده از پتانسیل گسترده انرژی آب در صحرای آفریقا  می تواند برای دهها میلیون نفر از مردمی که در تاریکی به سر می برند، الکتریسته تولید کند.

صحرای آفریقا حدود ۳۰۰ گیگاوات پتانسیل آب توسعه نیافته دارد که همین میزان برای حدود چهاربرابر کردن مجموع ظرفیت تولید ۸۰ گیگاوات برق کافی است. در مقابل، اروپای غربی حدود ۸۵ درصد از پتانسیل موجود انرژی آب را مورد استفاده قرار می دهند.

وقتی افراد به برق دسترسی ندارند، جهان احتمالات محدود می شود. وقتی تاجران به برق دسترسی ندارند، نمی توانند رشد کنند.اگر ما می خواهیم به فقر مطلق در ۱۵ سال آینده پایان دهیم، باید دسترسی به انرژی را برای فقیرترین افراد و فقیرترین کشورها گسترش دهیم. دسترسی دانشگاهها به انرژی به ویژه انرژی پاک و مقرون به صرفه تنها راهی است که ما پیش رو داریم تا واقعاً به افراد فرصت رشد برابر و دسترسی آنها به پتانسیل کامل در سالهای پیش رو بدهیم.

منبع: مجمع جهانی اقتصاد