نفت ۲۰ دلاری چقدر قطعیت دارد؟
اقتصاد ایرانی: نفت که با وجود کاهش و افت ۵۰ درصدی قیمت در ۱۸ ماه گذشته، تقریبا به یک ثبات قیمتی، آن هم در رقمی پایین رسیده بود، اما با نشست ۱۸۶ کشورهای عضو اوپک ورق برگشت و افت بهای نفت به اوج خود رسید؛ به طوری که در حال حاضر بهای نفت در بازار جهانی ۳۱.۴۹ دلار است.
به گزارش خبرآنلاین، تحلیلگران بازار انرژی معتقدند که «عدم تعیین سقف تولید نفت اوپک و گنجاندن بندی در بیانیه پایانی نشست ۱۶۸ اوپک، از مهم ترین دلایل کاهش شدید قیمت طلای سیاه پس از این جلسه بوده است.
براساس این بند، اعضای اوپک تاکید کرده اند که متعهد به تامین ثبات بازار در بلندمدت هستند. به عبارت دیگر، در این بند نامی از تامین ثبات بازار در کوتاه و میان مدت برده نشده که این مهم ترین علامت به بازار برای کاهش بیشتر قیمت های نفت در طول دو هفته گذشته تاکنون بوده است.
به اعتقاد سید محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک، «با گنجاندن این بند جنجالی در بیانیه پایانی نشست ۱۶۸ اوپک به نظر می رسد استراتژی های کلان و ۵۵ ساله این سازمان دستخوش تغییرات گسترده ای شده است؛ در حالی که در طول ۵۵ سال گذشته استراتژی اعضای اوپک تامین ثبات بازار نفت در کوتاه مدت و میان مدت بوده، اما به یک باره در پایان نشست ۱۶۸ اوپک این استراتژی از کوتاه مدت به بلندمدت تغییر پیدا کرده است.»
تاثیر نفت روی بودجه ایران
در شرایط کنونی، روند کاهشی قیمت نفت باعث شده که دولت یازدهم که باید ۱۶ آذرماه لایحه بودجه سال ۱۳۹۵ را به مجلس ارائه می داد، برای تحویل لایحه بودجه چند روزی دست نگه دارد؛ چراکه بودجه ایران وابستگی شدید به درآمدهای نفتی دارد.
براساس گزارش ها، در حال حاضر قیمت نفت ایران با قیمت های آخرین سال دولت اصلاحات برابری می کند؛ اگرچه برخی کارشناسان معتقدند کاهش قیمت این کالای استراتژیک موجب ایجاد شوک در دولت های نفتی می شود، اما تشدید تحریم ها و کاهش درآمدهای نفتی در دو سال گذشته موجب هضم این شوک در اقتصاد ایران شده است، بر این اساس به نظر می رسد تاثیرپذیری اقتصاد ایران از این شوک کمتر از سایر کشورهای صادرکننده نفت باشد.
منتظر نفت ۲۰ دلاری باشیم؟
در چنین شرایطی، تحلیلگران حوزه انرژی و موسسات بزرگ بین المللی، امکان افت بیشتر قیمت های جهانی نفت خام را دور از انتظار نمی دانند و معتقدند که هم اکنون بازار با عوامل کاهنده بسیاری روبه رو است.
بانک سیتی گروپ، ابر موسسه مالی و اعتباری آمریکایی در گزارش اخیر خود با تدوین سناریویی برای ٦ ماه نخست سال ٢٠١٦ میلادی آورده است: «قیمت نفت در صورت تکمیل ظرفیت ذخیره سازی باید تا اندازه ای سقوط کند که سبب توقف بخشی از تولید آن شود. در این صورت، پیش بینی می شود قیمت نفت خام شاخص وست تگزاس اینترمدیت به عنوان شاخص قیمت نفت خام آمریکا از ٣٧ دلار کنونی تا ٢٠ دلار کاهش یابد و نفت خام شاخص برنت به عنوان شاخص جهانی نیز به حدود ٣٠ دلار برای هر بشکه برسد.»
همچنین «بانک گلدمن ساکس» و «دبیرخانه اوپک» هر دو براساس پیش بینی های خود اعلام کرده اند در سال ٢٠١٦ میلادی ممکن است قیمت نفت به حدود ٢٠ دلار در هر بشکه سقوط کند؛ عرضه بیش از حد نفت در بازارهای جهانی، دلیل اصلی این افت قیمت اعلام شده است.
بانک گلدمن ساکس، آینده قیمت نفت خام را به دلیل تصمیم اخیر اوپک و عدم کاهش تولید نفت بسیار بد می بیند و همچنان روی پیش بینی ۲۰ دلار در ازای هر بشکه خود ایستاده است. طبق ادعای گلدمن ساکس، اگر قیمت نفت تا این اندازه سقوط کند، شرکت ها ناگزیر می شوند میزان تولید خود را برای جبران خسارت کاهش دهند.
تمار اسنر، تحلیلگر انرژی موسسه نسداک نیز در خصوص وضعیت بازار نفت می گوید: «فکر می کنم که اگر رسیدن قیمت نفت به ۲۰ دلار در هر بشکه را در حال حاضر رد کنیم، کار خطرناکی باشد.»
به گفته وی، «عوامل کاهش دهنده بسیاری در بازار وجود دارد و بازار در حال حاضر بسیار عصبی نشان می دهد؛ این عوامل نزولی شامل افزایش ارزش دلار است.»
این تحلیلگر حوزه انرژی متذکر شده است؛ «سیکل نزولی کنونی در قیمت های نفت ناشی از عرضه است و عرضه چیزی است که ما را از این وضعیت خارج خواهد کرد. اما انتظار نمی رود که عرضه مازاد نفت تا سال ۲۰۱۷ با وجود کاهش گسترده سرمایه گذاری ها از سوی شرکت های انرژی متعادل شود.»
صادرات نفت به تاخیر نمی افتد
در چنین فضایی، به باور صاحب نظران، افزایش تولید و عرضه نفت ایران در شرایط کنونی به بازار می تواند به افت قیمت نفت دامن بزند، اما با این وجود مقامات وزارت نفت ایران تاکید دارند «اوپک با کاستن از سهمیه تولید دیگر کشورهای عضو، برای نفت ایران جا باز کند.»
در این زمینه امیرحسین زمانی نیا معاون امور بین الملل و بازرگانی وزارت نفت ایران گفته است: «تمامی اقدامات به منظور افزایش ظرفیت تولید نفت خام ایران پس از لغو تحریم ها انجام شده است و به محض لغو تحریم ها به طور متوسط روزانه ۵۰۰ هزار بشکه به ظرفیت تولید و صادرات نفت خام ایران افزوده خواهد شد.»
زمانی نیا همچنین به بلومبرگ تاکید کرده است؛ «مطلقا هیچ شانسی وجود ندارد که ایران برنامه افزایش صادرات نفت خود را حتی اگر قیمت ها به کاهش خود ادامه دهد، به تاخیر بیندازد.»
به گفته وی، «فرض کلی ما وجود یک بازار با قیمت های پایین است، بنابراین قیمت می تواند تا جای ممکن پایین بیاید، زیرا ما برای بدترین سناریو آماده هستیم!»
