خط و نشان زنگنه برای اوپک
اقتصاد ایرانی: وزیر نفت برخی از زوایای مبهم نشست اخیر اوپک را روشن کرد. وی درخصوص خط کشی اوپک در زمینه تعیین سقف تولید اعلام کرد: برخی از اعضا که موجب شدند سقف تولید ۳۰ میلیون بشکه ای تولید اوپک (طی یک سال اخیر) شکسته شود، در این نشست اصرار داشتند با بالا بردن سقف تولید افزایش تولید خود را قانونی جلوه دهند که با مخالفت ایران و دیگر اعضا مواجه شدند. در عین حال زنگنه احتمال برگزاری نشست فوق العاده اوپک برای تعیین سقف تولید را رد کرد و گفت: ایران برای افزایش تولید ۵۰۰ هزار بشکه ای خود در پساتحریم نیاز به مجوز هیچ مرجعی ندارد و از این پس عواقب مازاد عرضه موجود در بازار نفت بر عهده کسانی است که آن را عرضه می کنند.
وزیر نفت کشورمان روز گذشته خبر برگزاری نشست اضطراری اوپک در راستای تعیین سقف تولید را رد و اعلام کرد ایران برای افزایش تولید خود به جواز هیچ کشوری نیاز ندارد.
به گزارش دنیای اقتصاد، روزجمعه نشست رسمی اوپک در میان ابهامات فراوان به پایان رسید. در حالی که انتظار می رفت این نشست ۴ ساعت به طول بینجامد ۷ ساعت به درازا کشید که نشان از سخت و پرتنش بودن آن داشت. اما نتیجه نشست اوپک، تعیین نشدن سقف تولید این سازمان بود. گفته شد اعضا به اجماع نرسیده اند بنابراین برای تولید اوپک سقفی مشخص نشده است. در پی انتشار اخبار ضد و نقیض و بعد از آن تعیین نشدن سقف تولید اوپک بهای نفت در روز جمعه نزدیک به ۳ درصد افت کرد و در قیمت های زیر ۴۰ دلار تثبیت شد. سایت های خبری در این راستا تیترهای جالبی زدند، برخی اعلام کردند عدم ناتوانی اوپک در تعیین سقف تولید موجب افت قیمت نفت شد و برخی دیگر به محتوای نشست این سازمان پرداخته و از پشت پرده این نشست گفتند.
نبود سقف تولید در بیانیه پایانی نشست اوپک بسیار مهم بود چراکه پیش از انتشار بیانیه برخی خبرگزاری های خارجی اعلام کردند که سقف تولید اوپک نه تنها کاهش نیافت بلکه ثابت نیز نماند و ۱.۵ میلیون بشکه افزایش یافته است. اما تنها یک ساعت بعد از انتشار این خبر سایت های داخلی اعلام کردند که سقف تولید اوپک فعلا تغییری نکرده و تصمیم گیری راجع به سقف تولید به نشست فوق العاده موکول شده است. این در حالی است که در بیانیه پایانی نشست ۱۶۸ اوپک مقدار سقف تولید قید نشده است، یعنی در حال حاضر سقف تولید روزانه اوپک نه ۳۰ میلیون بشکه و نه ۳۱.۵ میلیون بشکه است، اوپک دیگر سقف تولید ندارد. کنار هم گذاشتن این مسائل نشان می داد که باز دو رقیب دیرینه در اوپک یعنی عربستان و ایران رو در روی یکدیگر قرار گرفته اند. روز گذشته، بعد از گذشت دو روز از نشست اخیر اوپک بیژن زنگنه، وزیر نفت در حاشیه دیداری که با میکاییل دامبرگ، وزیر امور شرکت ها و نوآوری سوئد درباره گسترش روابط ایران و سوئد داشت برخی زوایای نشست روز جمعه را شفاف کرد. به گفته زنگنه برخی با افزایش سقف تولید به دنبال قانونی کردن افزایش تولید خود (که طی یک سال اخیر لحاظ کرده اند) بودند اما حال مسوول افت قیمت نفت همین افراد هستند.
چرا اوپک سقف تولید ندارد؟
بیانیه پایانی نشست ۱۶۸ اوپک برای اولین بار در تاریخ تاسیس این سازمان بدون سقف تولید اعلام شد. وزیر نفت دلیل این اتفاق را عدم اجماع در نشست ۱۶۸ و اختلاف بین اعضا اعلام کرد. به گفته زنگنه در اجلاس اخیر دو دیدگاه بین اعضای اوپک وجود داشت، گروهی معتقد بودند باید سقفی برای تولید وجود داشته باشد تا علاوه بر متعادل کردن بازار، مازاد عرضه ای که هم اکنون در بازار وجود دارد کنترل شود که این دیدگاه تایید نشد. وی در ادامه به دیدگاه دوم درنشست ۱۶۸ اشاره کرد و گفت: اما اقلیت اعضا اعلام کردند سقفی بالاتر از سقف ٣٠ میلیون بشکه در روز تعیین شود که ما با این دیدگاه موافق نبودیم. اما چرا برخی از اعضابه دنبال افزایش سقف تولید بودند؟ به گفته زنگنه درحال حاضر برخی اعضای اوپک بالاتر از سقف تعیین شده در اجلاس گذشته یعنی ٣٠ میلیون بشکه در روز تولید می کنند بنابراین این تعداد سعی داشتند با بالا بردن سقف تولید در اجلاس ١٦٨ اوپک به نوعی مازاد عرضه خود را در بازار قانونی کنند. وی افزود: الان مدتهاست برخی کشورهای عضو اوپک هر میزانی که می خواهند نفت تولید می کنند قبلا هم که سقف ٣٠ میلیون بشکه تصویب شده بود برخی کشورها که می خواستند بیشتر تولید کنند آن سقف را رعایت نکردند و عرضه به ٣١ میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه رسید. وزیر نفت در ادامه با اشاره به دو دیدگاه موجود در نشست اخیر گفت: چون به تفاهم نرسیدیم، سقف تولید نیز معین نشد و به همین دلیل در بیانیه پایانی نشست ۱۶۸ اجلاس اوپک هیچ سقفی برای تولید در نظر گرفته نشده است.
وی در پاسخ به سوالی درباره اینکه تعیین نشدن سقف تولید اوپک در بیانیه پایانی نیز به نوعی اضافه تولید اوپک را قانونی کرده است، گفت: این گونه نیست و عکس آن اتفاق افتاده است؛ یعنی ما تولید اضافی آنها را تایید نکردیم؛ در واقع تصویب سقف بالاتر از سوی اوپک تایید نشده است. اگر سقف بالاتر را می پذیرفتیم باید عواقب آن را قبول می کردیم ولی الان عواقب مازاد عرضه موجود در بازار به عهده کسانی است که آن را عرضه می کنند. به گفته زنگنه کشورهایی که هم اکنون مازاد عرضه دارند مشخص هستند و هیچ ابهامی درباره آنها وجود ندارد. به گفته وزیر نفت، اکثریت اعضای اوپک با نگاه دوم که بر افزایش سقف تولید تاکید داشت مخالف بودند و حتی خواستار تصویب سقف پایین تر از سقف کنونی شدند اما هیچ یک از دو گروه نتوانستند دیگری را متقاعد کنند در نتیجه اعضای اوپک بدون هیچ مصوبه ای جلسه را ترک کردند.
اوپک در نشست ۱۶۰ این سازمان که در ۱۴ دسامبر ۲۰۱۱ برگزار شد تغییر بزرگی در سیاست های خود اعمال کرد. این سازمان در این نشست تصمیم گرفت نظام سهمیه بندی را حذف کند و به جای آن از سقف تولید استفاده کند، آن زمان سقف تولید ۳۰ میلیون بشکه در روز تعیین شد و تا نشست روز جمعه این سقف بدون تغییر باقی ماند اما از آنجا که در اساس نامه اوپک هیچ سیاست تنبیهی برای اعضای متخلف از قوانین در نظر گرفته نشده است، طی یک سال و نیم اخیر با افت قیمت نفت اعضای اوپک برای جبران کسری درآمدهای نفتی خود شروع به تولید حداکثری کرده و به این سقف تولید پایبند نمانده اند. در حال حاضر نیز این سازمان حدود ۳۱.۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید می کند، بنابراین عملا این سقف تولید هیچ کار کردی نداشت.
سهم ایران از بازار نفت قابل مذاکره نیست
بعد از اجلاس برخی اعضا اعلام کردند که سقف تولید به نشست فوق العاده موکول شده است، اما زنگنه برگزاری اجلاس فوق العاده اوپک را تایید نکرد و گفت: نیازی به برگزاری اجلاس فوق العاده اوپک نیست و ایران هم برای افزایش ٥٠٠ هزار بشکه ای تولیدش از هیچ مرجعی اجازه نمی گیرد. در واقع زنگنه تلویحا اعلام کرد که اوپک دیگر سقف تولید ندارد و این قانون نیز در اوپک برداشته شد. وی بر این باور است که تصمیم اوپک تاثیر تعیین کننده ای در بازار ندارد چون غیرمنتظره نبود و بازار از قبل می دانست که اوپک تصمیمی نخواهد گرفت، همچنین بازار بازگشت نفت ایران را در محاسبات خود وارد کرده و در قیمت های آتی می شود آن را دید. وزیر نفت تصریح کرد: البته امیدواریم که افزایش تقاضا در بازار از یک طرف و روند کاهشی در تولید غیراوپکی ها یا رشد کمتر افزایش عرضه فشار کمتری برای کاهش قیمت ها وارد کند. زنگنه در پاسخ به این سوال که آیا با به پایان رسیدن دبیرکلی سالم البدری ایران کاندیدایی برای دبیر کلی معرفی کرده است؟ گفت: ما کاندیدای جدیدی برای دبیرکلی اوپک نداریم.
برخی اعضای اوپک بعد از نشست روز جمعه تعیین سقف تولید را به بعد از مشخص شدن افزایش تولید نفت ایران و نشست اضطراری که به این منظور برگزار خواهد شد موکول کرده بودند، به طور مثال البدری، جانشین فعلی دبیر کل اوپک در باره مشخص نبودن سقف تولید اوپک گفت: نمی دانیم ایران چه زمانی به بازار برخواهد گشت. به همین دلیل نمی توانیم عددی را برای تولید اوپک اعلام کنیم. تصمیم گیری درباره یک عدد مشخص را تا جلسه بعد به تعویق انداختیم تا بتوانیم آن موقع تصمیم بگیریم. همچنین وزیر نفت عراق اظهار کرد: تا زمانی که مشخص نشود میزان تولید نفت ایران بعد از لغو تحریم ها تا چه حدی افزایش خواهد یافت، اوپک نمی تواند سقفی مشخص برای میزان تولید خود تعیین کند. اما زنگنه با بیان اینکه نشست اضطراری در کار نیست و ایران برای افزایش تولید خود به مجوز نیاز ندارد به این افراد اعلام کرد که در هیچ قالب و قانونی از جمله سقف تولید حاضر نیست برنامه افزایش تولید نفت ایران را محدود کند.
افزایش همکاری ایران و سوئد
در این بین وزیر امور شرکت ها و نوآوری سوئد روز گذشته میهمان زنگنه بود و درخصوص پتانسیل های افزایش همکاری دو کشور با یکدیگر گفت وگو کردند. وزیر نفت بهینه سازی مصرف انرژی، پتروشیمی و ساخت ماشین آلات و تجهیزات را مهمترین زمینه های همکاری میان ایران و سوئد عنوان کرد. زنگنه در دیدار با میکائیل دامبرگ، وزیر امور شرکت ها و نوآوری سوئد با اشاره به همکاری های ایران و سوئد در گذشته اظهارکرد: امیدواریم بعد از لغو تحریم های ظالمانه ای که علیه ایران اعمال شده است، روابط دو کشور گسترش پیدا کند.
وی با بیان اینکه ظرفیت همکاری دو کشور در بخش انرژی پیش از این نیز وجود داشته و قابل گسترش است، افزود: در زمینه ماشین های مورد نیاز صنعت نفت همکاری هایی در گذشته با شرکت های سوئدی وجود داشته و در دوران پساتحریم این شرکت ها می توانند با مشارکت شرکت های ایرانی اقدام به ساخت این ماشین آلات کنند. به گفته وزیر نفت، ماشین آلات ساخته شده مشترک میان دو کشور می تواند علاوه بر ایران، در بازارهای منطقه نیز مورد استفاده قرار گیرد. زنگنه بخش پتروشیمی را دیگر زمینه همکاری میان ۲ کشور عنوان کرد و گفت: ایران ارزان ترین و در دسترس ترین خوراک پتروشیمی را در منطقه در اختیار دارد.
وزیر نفت زمینه دیگر همکاری را بهینه سازی مصرف انرژی عنوان و با بیان اینکه دو بخش صنعتی ولوو و اسکانیا هم اکنون در ایران فعالیت می کنند، تصریح کرد: ناوگان حمل و نقل ایران نیاز به نوسازی دارد و ده ها هزار کامیون و اتوبوس باید از مدار خارج و جایگزین شوند. وی مصرف سوخت را در کامیون ها و اتوبوس ها در ایران بالا عنوان کرد و افزود: با همکاری سوئد می توان مصرف سوخت را در کامیون ها و اتوبوس ها کاهش داد که در این زمینه ایران می تواند بازار بزرگی برای شرکت های سوئدی باشد.
