جایگاه ایران در رده بندی آموزش و پرورش کشورهای جهان

اقتصاد ایرانی: مؤسسه لگاتوم همه ساله برخی مؤلفه های رفاهی ۱۴۲ کشور جهان را بررسی و رتبه بندی می نماید. در بخش قبل وضعیت و رتبه­ بندی کشورها را در حوزه سرمایه­ ی اجتماعی بررسی نمودیم و در این بخش به تحلیل آموزش و پرورش در برخی کشورهای تأثیرگذار و مهم منطقه ای و جهانی خواهیم پرداخت .

در گزارش لگاتوم آمده، آموزش و پرورش، از مؤلفه­ های تعیین کننده درحوزه رفاه اجتماعی است. مطالعات فراوانی نشان داده اند که آموزش و پرورش، نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارد. افراد تحصیلکرده می توانند مشاغل مناسبی را تأمین کنند، در فضای بازار ایجاد رقابت کنند، ایده های نوی را ترویج دهند، جامعه را توانمندتر نمایند، و این توانمندی را به خود و ملت خود تسری بخشند. یکی از مهمترین دلایلی که جایگاه آموزش در رفاه اجتماعی را تبیین می کند، نقش تعیین کننده آن در دموکراسی است.

رابطه میان آموزش و دموکراسی بارها و بارها توسط نظریه­ پردازان تبیین شده است، و هر چند که تمامی دانشمندان در این رابطه متفق القول نیستند، اما فاکتورهای مشخصی وجود دارند که تأثیر و تأثر میان آموزش و دموکراسی را نشان می­دهند. در واقع می­توان گفت رابطه مستقیمی میان آموزش و زیربخش­های حکومت­داری و دموکراسی وجود دارد. کشوری مثل سوییس که در رده بندی رفاه سال ۲۰۱۵ جایگاه دوم را دارد، در حوزه ­ی آموزش و حکومت داری نیز جایگاه بالایی دارد.

اما این رابطه دوطرفه است. از یک سو،  آموزش موجب ترویج ارزشهای دموکراتیک و مشارکت­های عمومی در سطح جامعه می­گردد. و درآمدها را افزایش می­دهد. از سوی دیگر در یک نظام دموکراتیک، تلاشها در مسیر رضایت مردم صورت می­پذیرد. طبیعتاً یکی از مطالبات بنیادین مردم، آموزش همگانی است.

اما زیرشاخه­ هایی که برای حوزه آموزش توسط مؤسسه لگاتوم در نظر گرفته شده است: میزان دسترسی به آموزش، کیفیت آموزشی و سرمایه ­ی انسانی کشورهاست.

جهت شناخت دقیقتر حوزه آموزش و پرورش کشورها ۹ شاخصه­ مورد بررسی قرار گرفته است.

ده کشور نخست در حوزه آموزش و پرورش را استرالیا، کانادا، دانمارک، هلند، نروژ، نیوزیلند، فنلاند، ایرلند، آمریکا و ایسلند تشکیل می­دهند.  بر این اساس 2 کشور از اقیانوسیه، 6 کشور از اروپا و 2 کشور از آمریکای شمالی در صدر قرار دارند. آلمان، انگلستان و فرانسه ، که سه قدرت بزرگ اقتصادی اروپا محسوب می شوند به ترتیب 12، 25 و 26 ام جهانند.

چین و روسیه که از متحدین مهم کشورمانند در رتبه 63 و 29 هستند. لذا روسیه توانسته حوزه­ی آموزش خود را بسیار توانمند سازد. اما رتبه­ی جهانی ده کشور نخست آسیا را با هم مرور می کنیم: سنگاپور(15)، کره جنوبی (20)، تایوان (22)، عربستان (23)، کویت (27)، ژاپن (28)، امارات (36)، مغولستان (48)، مالزی (52)و هنگ کنگ (53). حضور مغولستان در میان ده کشور نخست آسیایی جالب می­نماید. بعلاوه شش کشور سهم شرق و جنوب شرق آسیاست و سه کشور از شورای همکاری خلیج فارس.

اما جایگاه جهانی آموزش و پرورش برخی همسایگان کشورمان را مرور می­کنیم: ترکیه (85)، عراق (111)،  پاکستان (124)،  افغانستان (134)، آذربایجان (82)، ارمنستان (42).

ایران در سالهای 2012، 2013 و 2014 رتبه 57 را در اختیار داشت. اما اکنون با هشت پله نزول در جایگاه شصت و پنجم جهان قرار دارد.