پروژه مطالعاتی انرژی هسته‌ای در مرکز مطالعات استراتژیک

اقتصاد ایرانی: مرکز مطالعات استراتژیک و بین الملل (CSIS) در گزارشی به شرح مبانی صنعت انرژی هسته ای و بررسی وضعیت کنونی  و آتی آن در دنیا پرداخته و چالش های عمده پیش روی این بخش را مورد ارزیابی قرار داده است.

در این گزارش آمده است که انرژی هسته ای یک منبع مهم غیرفسیلی است که مبنای تولید برق در ۳۰ کشور جهان است و اغلب به عنوان بخشی ضروری برای داشتن یک بخش تولید برق متنوع و قابل اعتماد درنظر گرفته می شود. در مقایس جهانی، انرژی هسته ای در حال گسترش است، هرچند که طی سال های اخیر انرژی هسته ای با چالش های عمده ای مواجه شده است. این چالش ها شامل هزینه بالای ساخت تأسیسات هسته ای نوین، به صرفه و اقتصادی بودن فعال نگه داشتن تأسیسات هسته ای در بازار آزاد تولید نیروی برق، و مشکلاتی است که طی سال های اخیر در حوزه ایمنی (مانند حادثه اتمی فوکوشیما دایچی در ژاپن) نگهداری ضایعات اتمی و اشاعه اتمی با آن مواجه شده است.  

انرژی هسته ای، یا انرژی که طی شکافت هسته ای آزاد می شود، حدود یک پنجم نیروی برق ایالات متحده و حدود ۱۱ درصد نیروی برق جهان را تأمین می کند. طی شکافت هسته ای، اتم ها زمانی که با نوترون ها تماس پیدا می کنند از یکدیگر جدا شده و انرژی را به صورت گرما و تابش پرتو (همچنین نوترون های بیشتر) از خود رها می کنند. نوترون های رها شده از دیگر اتم ها نیز یک زنجیره از واکنش ها را ایجاد می کنند. این فرآیند خودکفا (به خودی خود ادامه می یابد) در هسته رآکتورهای نیروگاه های برق اتمی رخ می دهد. اورانیوم، سوخت اولیه مورد استفاده در رآکتورهای اتمی است. با وجودی که اورانیوم ماده ای است که در طبیعت نسبتا به صورت عادی وجود دارد، اما نوع اورانیومی که در رآکتورها از آن استفاده می شود و شامل اورانیوم ۲۳۸ و اورانیوم ۲۳۵ است، نادر و کمیاب هستند. تمامی نیروگاه های تولید برق اتمی از فرآیند شکافت هسته ای استفاده می کنند. اما توان استحصال انرژی از گداخت هسته ای همچنان در مرحله تحقیقاتی قرار دارد.

در سال ۲۰۱۳، ۳۰ کشور در جهان در مجموع ۴۴۳ رآکتور هسته ای را به کار می بردند و ۶۹ رآکتور دیگر (به ظرفیت ۷۶ گیگاوات) در دست ساخت بود. انرژی هسته ای پیوندی وثیق با سیاست های مرتبط با تجارت خارجی، بخش دفاعی و تغییرات آب و هوایی دارد. نقش انرژی هسته ای در بسیاری از حوزه های مهم سیاتگذاری همراه با نگرانی های بین المللی موجود درباره ایمنی و عدم اشاعه هسته ای، به نقش آفرینی قابل توجه دولت ها در قانون گذاری و سیاستگذاری برای تمام بخش های تجاری صنعت هسته ای منجر می شود.

سرفصل های مورد بررسی در این گزارش عبارتند از:

• چرخه سوخت هسته ای
• انرژی هسته ای
• انرژی هسته و محیط زیست
• (عدم) اشاعه هسته ای
• ایمنی هسته ای
• آینده انرژی هسته ای

برای دریافت متن کامل گزارش اینجا را کلیک کنید.