ایران ارزان‌ترین کشور توریستی دنیا
اقتصاد ایرانی: هم اکنون صنعت گردشگری به عنوان یک پیشران برای توسعه امور اقتصادی درکشورها به حساب می آید. درآمدهای سرشار و منافعی که صنعت گردشگری به اقتصاد کشورها اضافه می کند، از نکات مهم این صنعت محسوب می شود. از این رو در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای پیشرفته، بر سر جذب گردشگر رقابت هایی ایجاد شده و آنها در تلاش هستند تا درآمدهای کشور خود و به دنبال آن تولید ناخالص داخلی خود را افزایش دهند. کشور ایران هم از این قائده مستثنی نبوده و علاقه مندی مسوولان به توسعه این صنعت همواره مورد توجه قرار گرفته است. مجمع جهانی اقتصاد در سال ۱۹۷۱ با هدف بهبود وضعیت جهانی از طریق همکاری میان نهادهای دولتی و خصوصی دایر شد. این مجمع به تهیه گزارش های مختلفی در رابطه با موضوعات جهانی می پردازد که از مهم ترین آنها می توان به گزارش های رقابت پذیری و گزارش های خطرات در حوزه های مختلف جهان اشاره کرد.
به گزارش تعادل، یکی از مجموعه گزارش های رقابت پذیری سفر حول موضوع گردشگری شکل گرفته که از سال ۲۰۰۷ هر دوسال یک بار منتشر می شود. یکی از مهم ترین دغدغه های تجارت، فعالیت در محیط پویا و رقابتی امروز است، البته تاکنون استراتژی های گوناگونی پیرامون رقابت مقاصد گردشگری پیشنهاد شده اما این گزارش مجموعه عوامل و خط مشی های یک کشور را درجهت توسعه پایدار بخش سفر و گردشگری مورد ارزیابی قرار داده است. آمارهای این گزارش براساس اطلاعات دقیقی از اقتصاد ۱۱۴ کشور و براساس آمارهای معتبر جهانی و بهره گیری از کارشناسان مجرب در هرحوزه به دست آمده است. همچنین جمع آوری اطلاعات این گزارش از نمایه های سازمان هایی مانند انجمن بین المللی حمل ونقل هوایی (IATA)، انجمن بین المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN)، سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) و شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) بوده و طبق این گزارش با وجود بی ثباتی های موجود جهانی و خطرات تروریستی و طبیعی، نرخ رشد گردشگری با روند مثبت همراه است. تعداد گردشگران بین المللی در سال ۲۰۱۴ به ۱.۱۴ میلیون نفر رسیده که ۵۱ میلیون نفر بیشتر از سال ۲۰۱۳ بوده است. همچنین پیش بینی های سازمان های مرتبط با گردشگری حاکی از این واقعیت است که این بخش با وجود همه موانع موجود و پیچیده به رشد خود ادامه خواهد داد.
صعود ۱۶ پله ای ایران در سال ۲۰۱۲
براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، برای سنجش رقابت پذیری گردشگری کشورها از ۴ شاخص اصلی با ۱۴ زیرشاخه و ۹۰ گویه استفاده شده است. ۴ شاخص اصلی این گزارش شامل توانمندی محیطی، خط مشی و توانمندی موقعیتی گردشگری، زیرساخت ها، منابع طبیعی و فرهنگی است. مورد جالب توجه در مورد ایران، تصاحب رتبه نخست شاخص رقابت پذیری قیمت است که از نتایج افزایش شدید نرخ ارز در سال ۹۱ به وجود آمده، اما متاسفانه این اتفاق ناخوشایند برای مردم و البته به کام صنعت گردشگری هم نتوانسته خیلی به توان رقابت کشور ایران به عنوان یک مقصد گردشگری کمک کند. البته علت این امر را باید در پایین بودن رتبه ها در شاخص هایی مانند امنیت و زیرساخت ها جست وجو کرد. برهمین اساس، گزارش سال ۲۰۱۳ مجمع جهانی اقتصاد، رتبه ایران را از نظر شاخص رقابت پذیری سفر و گردشگری در سال ۲۰۱۲ از میان ۱۴۰ کشور، ۹۸ اعلام کرد که نشان دهنده صعود ۱۶ پله یی نسبت به سال ۲۰۱۱ است.
رتبه ۹۷ ایران در رقابت پذیری سفر
در سال ۲۰۱۵، ایران در بخش رقابت پذیری سفر و گردشگری درمیان ۱۴۱ کشور مورد بررسی درجهان، در رتبه ۹۷ قرار گرفته که نسبت به سال ۲۰۱۳، یک پله صعود کرده است. در ایران، بهترین عملکرد متعلق به رکن رقابت پذیری قیمتی با رتبه یک و ضعیف ترین عملکرد در اولویت دهی به سفر و گردشگری با رتبه ۱۳۰ و سپس در محیط کسب وکار و زیرساخت خدمات گردشگری هر دو با رتبه ۱۱۹ تعلق دارد.
در این میان شیوع ایدز (رتبه ۱)، مالیات بر بلیت و هزینه های فرودگاهی (رتبه ۳) و میزان ثبت نام در مدارس ابتدایی (رتبه ۵) را می توان به عنوان برترین نقاط قوت دانست. ازسوی دیگر تخت های بیمارستانی و میزان مشارکت کارکنان زن (هردو با رتبه ۱۴۰)، اولویت صنعت گردشگری برای دولت (رتبه ۱۳۵) و میزان آموزش کارکنان (رتبه ۱۳۴) جزو ضعیف ترین گویه های ایران به شمار می روند. کشور ایران در منطقه، رتبه ۱۲ را به خود اختصاص داده و همچنین با نمره 6.62 از لحاظ رقابت پذیری قیمتی در منطقه نیز برتر است و البته پایین ترین نمره در ایران به گشودگی بین المللی (2.14) اختصاص دارد.
سهم ۳.۶ درصدی گردشگری ایران از GDP
براساس شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) که در تازهترین گزارش خود به بررسی آماری تاثیر گردشگری بر اقتصاد کشورهای مختلف پرداخته، در گزارش سالانه اقتصادی ۲۰۱۵، ۱۸۴ کشور و ۲۵ منطقه جهان را مورد بررسی قرار داده است. طبق این گزارش در سال ۲۰۱۴ سفر و گردشگری برای اقتصاد جهانی ۷.۶ تریلیون دلار (۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان) و ۲۷۷ میلیون شغل ایجاد کرده، همچنین سهم مستقیم سفر و گردشگری در تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۱۴، ۲۳۷ هزارو۱۲۱ میلیارد ریال (۲.۳ درصد از کل تولید ناخالص داخلی) بوده و پیش بینی شده در سال ۲۰۱۵ تا ۶.۶ درصد افزایش یابد. ایران در این شاخص آماری جایگاه ۱۳۵ را به خود اختصاص داده و بعد از کشورهایی همچون لبنان، اردن، سوریه، ترکیه، پاکستان، عمان و عربستان سعودی قرار گرفته است. طبق برآوردهای این سازمان، سهم کل سفر و گردشگری ایران از تولید ناخالص داخلی در سال گذشته میلادی، ۶۵۱ هزارو۵۱۱ میلیارد ریال (۶.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی) بود و پیش بینی شده این سهم در سال ۲۰۱۵ تا ۶.۱ درصد رشد خواهد داشت.
سهم کل سفر و گردشگری سالانه نیز ۵.۷ درصد در ایران رشد خواهد کرد و در سال ۲۰۲۵ به ۱۱۸۲ هزارو ۴۵۰ میلیارد ریال (۷.۸ درصد از تولید ناخالص داخلی) خواهد رسید. در سال گذشته میلادی، سرمایه گذاری در بخش سفر و گردشگری در ایران، رقمی بالغ بر ۸۳۶۰۳.۵ میلیارد ریال یا ۳ درصد از کل سرمایه گذاری بوده و ایران با میانگین خاورمیانه، ۳.۸ درصد فاصله دارد و در میان کشورهای جهان، در رتبه ۱۴۱ قرار گرفته است. این گزارش پیش بینی می کند سرمایه گذاری در این بخش در سال ۲۰۱۵ تا ۴.۳ درصد رشد خواهد کرد و طی ۱۰ سال آینده سالانه نیز ۵.۵ درصد افزایش را مشاهده خواهد کرد؛ رقمی که بالاتر از میانگین جهانی رشد سرمایه گذاری گردشگری خواهد بود. به این ترتیب برآوردها نشان می دهد این رقم در سال ۲۰۱۵ به ۱۴۹ هزارو۴۴۶ میلیارد ریال (۳.۷ درصد از کل سرمایه گذاری) خواهد رسید.
