کارت خرید به چه کار می آید و چه می کند

فهیمه اکبری صحت: خانواده های طبقه متوسط ایرانی با دریافت 200 هزارتا 320 هزارتومان عیدی در تامین هزینه های نوروزخود نزدیک به 700 هزار تومان بدهکار می شود.

در حالی که بحران ارزی ماه هاست، دامنگیر بازارهای مختلف شده و گرانی و تورم روز به روز بیشتر قشر ضعیف و متوسط جامعه را تحت فشار قرار داده است دولت و مجلس با تصویب  طرح معیشت به کمک مستضعفان در شب عید می آیند. براساس این طرح  کارت هایی تحت عنوان  «معیشت» میان دو دهک پایینی کشور توزیع می شود. هر کارت با اعتبار احتمالی 200 هزار تومانی قرار است، نقش عیدی مستضعفان  را بازی  کند. چندی پیش هم سخنگوی دولت در تشریح این طرح گفته بود:« دولت حس کرده در شرایط فعلی بازار و ارز به مردم فشار آمده است»

به گفته الهام دولت اصرار دارد که به مردم کمک شود چرا که حس می کند در این شرایط بازار و ارز براثر مشکلات به مردم فشار آمده است.

در حالیکه این طرح برای جبران مشکلات مالی مردم در شب عید و افزایش قدرت خرید آنها به تصویب  رسیده  هنوز در تامین منبع مالی پا در هوا ماندهاست. اما پس از تامین منابع مالی این طرح باید دید که  با توجه به کاهش 113 درصدی ارزش پول ملی  قدرت خرید 200 هزار تومان چه میزان می تواند باشد؟ اطلاعات منتشر شده از سوی مرکر آمار  نشان می دهد حداقل هزینه های خانوار ساکن تهران و شهرهای بزرگ رقمی معادل یک میلیون و 216 هزار تومان است. که این مبلغ هزینه های  مسکن،خوراک،پوشاک،تحصیل فرزندان و... را در بر می گیرد. اما در واپسین ماههای هر سال خانواده های ایرانی متحمل هزینه های مختلفی مانند خرید پوشاک عید و تامین سبد کالایی خانوار جهت پذیرایی از میهمانان خود می شوند. در این ماهها روند قیمت ها با سیر صعودی رقم هزینه ها و کسری بودجه خانوار را بیشتر می کنند. به گونه ای که با آغاز ماه بهمن کالاهای ضروری مانند گوشت، برنج و لبنیات با افزایش قیمت ده درصدی مواجه شده اند در این میان  بازار پوشاک هم تلاش می کند با افزایش قیمت ها از قافله گرانی عقب نماند.

 تصور کنید هر خانوار مشمول این طرح پس از دریافت مبلغ 200 هزار تومان عیدی دولت اقدام به خرید کالاهای اساسی و مورد نیاز خود برای نوروز کند این گزارش تلاش می کند، قدرت خرید 200 هزار تومان عیدی دولت و کسری بودجه  خانوار در تامین هزینه های ماهانه و روزانه را  به تصویر بکشد.

گوشت

برآوردهای صورت گرفته نشان می دهد که هر خانواده 4 نفری در ماه نزدیک به 4  تا 5 کیلو گوشت قرمز مصرف می کند با احتساب قیمت 31 هزار تومانی گوشت قرمز در میادین میوه و تره بار هر خانواده ماهیانه صد و 55 هزار تومان از درآمد خود را به خرید گوشت قرمز اختصاص می دهد. در این صورت بخش اعظمی از بودجه شما به خرید گوشت تخصیص می یابد. عملا در صورتی که کارت های معیشت برای کمک به خرید فرودین ماه اعطا شوند، بخش مهمی از نقدینگی این کارت صرف خرید گوشت قرمز و سفید می شود.

برنج

هر خانواده 4 نفری به صورت میانگین در ماه 12 کیلو گرم برنج مصرف می کنند. در حال حاضر قیمت مطلوب ترین برنج در میادین میوه و تره بار 5 هزار و 800 تومان  و نازل ترین آنها  که شامل برنج های وارداتی تایلندی است، هزار و 600 تومان است. هر خانواده با خرید هر کیلو  برنج متوسط ایرانی به قیمت 3 هزار و 900 تومان ماهیانه 46 هزار و 800 تومان را به خرید برنج اختصاص می دهند. بنابراین این خانواده با خرید اولین اقلام ضروری سبد کالایی با پایان بودجه رو به رو می شوند.

روغن

اگر همین خانواده 4 نفره ماهیانه یک لیتر روغن مایع به قیمت 3700 تومان و یک حلب روغن جامد 4 کیلویی به قیمت 13 هزار تومان مصرف کند، مبلغ 16 هزار و 700 تومان  به رقم هزینه ها افزوده می شود. بنابراین کسری بودجه16 هزار و 700 تومانی  در اولین قدم ظاهر می شود.

مرغ

نیاز مصرفی هر خانواده 4 نفری 8 کیلو گوشت مرغ در ماه است. با احتساب قیمت 5 هزار و 500 تومانی هر کیلو گوشت مرغ در میادین میوه و تره باز این کالای اساسی و پرمصرف سفره های ایرانی مبلغ 44 هزار تومان از هزینه های ماهیانه یک خانوار به خود اختصاص می دهد بنابر این کسری بودجه به رقمی نزدیک به 60 هزار تومان افزایش می یابد.

لبنیات

لبنیات به عنوان یکی دیگر از کالاهای پر مصرف و مهم خانواده های ایرانی در قالب  محصولات متنوعی بر سر سفره های خانواده ها می نشینند در حال حاضر قیمت هر بسته پنیر 200 هزار تومان و ماست دبه ای 3 کیلویی 700 هزار تومان است بر اساس برآورده های صورت گرفته هر خانواده در ماه دو دبه ماست و دوبسته پنیر مصرف می کند در این صورت مصرف حداقل لبنیات خانوار بازخورد مالی 18 هزار تومانی دارد بنابراین تا اواسط ماه کسری بودجه به 78 هزار تومان می رسد.

میوه و سبزیجات

اگر هر خانواده 4 نفری ماهیانه 4 کیلو گرم از میوه و سبزیجات فصل را مصرف کند به طور میانگین در ماه 60 هزار تومان صرف خرید میوه و سبزیجات فصل کرده است در این صورت صدو 38 هزار تومان کسری بودجه گریبان گیر خانواده می شود. این درحالیست که مصرف میوه در ایام عید تقریبا دو برابر شده و هزینه های هر خانواده را دو برابر می کند.

 پوشاک زنانه

هرخانواده 4 نفره به طور متوسط نیاز به دو دست لباس کامل زنانه شامل مانتو،شلوار،کیف،کفش و روسری دارد به صورت میانگین هر مانتو زنانه در بازار به قیمت 70 تا 80 هزار تومان،شلوار 50 تا 60 هزار تومان، کیف 30 تا 40 هزار، کفش 50 تا 60 هزار تومان و روسری بین 10 تا 20 هزار تومان به فروش می رسد این ارقام در صورتی صحیح است که از خرید لباسهای گران قیمت چشم پوشی شود. در اسفند ماه هر خانواده با خرید دو قلم از این اجناس برای اعضای خانواده رقمی بین 250 تا 300 هزار تومان را هزینه می کند در این صورت کسری بودجه خانواده به 388 هزار تومان می رسد.

پوشاک مردانه

اگر دو نفر از اعضای خانواده 4 نفری را مردان تشکیل دهند هر کدام با هزینه ای نزدیک به 200هزار تومان می توانند کفش،پیراهن،کت و شلوارمورد نیاز خود را  خریداری نمایند که در این صور ت سهم مردان از هزینه های اسفند ماه تقریبا 400 هزار تومان می شود این خانواده  در این صورت کسری بودجه هفتصد و 88 هزار تومانی را لمس کنند. این کسری بودجه زمانی سنگین تر می شود که هزینه های مسکن را به آن اضافه نماییم

مسکن

  هزینه تامین مسکن  شامل اجاره بها یا قیمت خرید  بخش قابل توجهی از هزینه های غیرخوراکی خانوار را به خود اختصاص می دهد. همزمان با افزایش 24درصدی اجاره بها در دو ماه اخیر بانک مرکزی هم  سهم هزینه مسکن در تشکیل تورم را 5/9 اعلام کرده که این رقم در مقایسه با سهم 72 قلم کالا و خدمات پر مصرف در سبد هزینه خانوار قابل توجه است.به طور میانگین  قیمت اجاره مسکن در مناطق مرکزی شهر رقمی نزدیک به 500 هزار تومان در ماه است با این حساب اجاره مسکن بیشتر از 40 درصد هزینه های ماهانه یک خانوارکلان شهر ایرانی  را شامل می شود. تنها در صورتی که میزان رقم پرداختی به عنوان عیدی به 320 هزار تومان احتمالی افزایش پیدا کند، قدرت خرید هم قدری بیشتر می شود.