بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : پنجشنبه 29 مرداد 1394      10:11

هزینه فرار مغزها،۲‌ برابر درآمد نفتی

اقتصاد ایرانی: بانک جهانی طی گزارشی به بررسی پتانسیل های بخش فناوری ایران پرداخته و طبق آمارهای به دست آورده، هزینه فرار سالانه ۱۵۰ هزار متخصص از ایران را معادل ۲ برابر درآمد نفتی این کشور اعلام کرده است. جولان عبدالخالق کارشناس ارشد بانک جهانی معتقد است در دهه گذشته به دلیل پرونده هسته یی، پتانسیل های اقتصادی ایران تحت الشعاع قرار گرفته است، ظرفیت هایی که اگر تحقق یابد تعریف جدیدی از داستان توسعه اقتصادی و سیاسی خاورمیانه و آسیای مرکزی ارائه خواهد داد. هم اکنون هزاران فناوری بی خطر در جهان وجود دارد که اگرچه آرام آرام اما یقینا آینده ایران و احتمالا منطقه اطراف آن را تغییر خواهد داد و با چشم انداز برداشتن تحریم ها، بخش فناوری تجاری ایران در چهارراه تاریخی قرار می گیرد.

به گزارش تعادل، در این گزارش ۶  اتفاق مورد بررسی قرار گرفته که آینده تکنولوژی در ایران را رقم می زند، حال که دولت پشتیبانی بی سابقه یی از خود در بالاترین سطح را ارائه کرده بنابراین ایران به خوبی می تواند به کشوری پیشرو در حوزه های تکنولوژی و علمی منطقه تبدیل شود، اما در دورانی که ۶۰ درصد جمعیت ایران زیر ٣٠ سال هستند، نوآوری نمی تواند بدون آزادی اجتماعی تحقق پیدا کند؛ به همین دلیل تناقض قابلیت های تکنولوژیکی و علمی ایران شکل می گیرد.


دورنمای وضعیت تکنولوژی ایران
برنامه هسته یی ایران زیرمجموعه یی از یک مجموعه بزرگ تر هزینه های علمی دولت است. با وجود اینکه ایران زیر فشار تحریم ها قرار داشته، هزینه های موثری در ایجاد قابلیت های ملی در زمینه هایی مانند نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی، تحقیقات سلول های بنیادی، ژنتیک، مهندسی شیمی، تحقیقات هوا و فضا، کشاورزی، سیستم های ارتباطی لیزری، علوم کامپیوتر و الکترونیک و... به عمل آمده است. دولت برای سال ٢٠١٦ تا سال ٢٠٢١ توسعه تکنولوژی را در راس ۳ اولویت ملی خود قرار داده است. هنگامی که تحریم ها برداشته شود و فضای مالی دولت گسترش یابد، بودجه تحقیقاتی تا سال ٢٠٣٠ ،۴۰۰ درصد افزایش می یابد و به ٤ درصد تولید ناخالص داخلی خواهد رسید، چنانچه این ارقام تحقق یابد ایران به خوبی در حوزه توسعه فناوری تجاری تبدیل به رهبر منطقه یی خواهد شد. اکنون کسب و کارهای کوچک از سوی سرمایه گذاران سراسر جهان به طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. با داشتن تنها 3 شرکت سرمایهگذاری و تعداد انگشت شماری برنامه های دولتی که از شرکت های کوچک و متوسط حمایت می کند، آزادکردن سرمایه گذاری خارجی راه آسان تری برای توسعه کسب وکار در کشور است. با این حال این بخش نه تنها نیازمند سرمایه است بلکه نیاز به دستیابی بدون محدودیت به تکنولوژی سراسر این حوزه دارد. هم اکنون که شرکت های تکنولوژی بین المللی برای راه اندازی فروشگاه در ایران به رقابت پرداخته اند احتمالا افق های خلاقانه یی از کارآفرینان تکنولوژی توسعه خواهد یافت و مدل های کسب وکار نوآورانه، منعطف و پیچیده یی در اختیار کارآفرینان قرار خواهد گرفت.


جلوگیری از فرار مغزها

با وجود اینکه ایران جزو کشورهایی است که بیشترین هزینه ها را برای آموزش مردم صرف می کند هنوز صاحبان کسب وکار برای استخدام کارکنانی ماهر با سختی مواجه اند. سالانه ٢٠ درصد از هزینه های اجتماعی ایران در بخش آموزش هزینه می شود، به عبارتی بیش از یک دهه است که ایران به طور میانگین ۴.۵ درصد تولید ناخالص داخلی اش را در این بخش هزینه کرده است. این در حالی است که سالانه ١٥٠ هزار متخصص از ایران مهاجرت می کنند و این امر هزینه یی دوبرابر از آنچه از فروش نفت حاصل می کند را بر دوش کشور می گذارد. ایجاد فضای مناسب برای بازگشت ایرانی های جوان یکی از اولویت های دولت روحانی است.

تنها چند ساعت پس از توافق وین، حسن روحانی رییس جمهور ایران در توییتر خود نوشت: امروز فصلی جدید به سوی رشد و توسعه کشور آغاز شد، روزی که جوانان بعد از مدتی به آینده روشن امیدوار شدند. اما این توافق شامل فرصت و ضرورت است، این کلمات بر یک واقعیت بزرگ تر تاکید می کند که از لحاظ اقتصادی بعد از رفع تحریم ها چه اتفاقاتی برای ایران می افتد و به این ترتیب شرایطی جدید برای اقتصاد ایران را ایجاد می کند که البته ممکن است چشم انداز بخش سرمایه گذاری در شرایط فعلی کمی دچار تغییر شود. اما سوال اینجاست که بلوک های ساختمان جدید اقتصاد ایران از چه چیزی تشکیل خواهد شد.


لزوم ایجاد کارآفرینی در کشور

خلاقیت به طور عمیقی ریشه در فرهنگ ایرانی دارد، این در حالی است که روحیه کارآفرینی در آنها دیده نمی شود. در دید مردم شغل های بخش دولتی همواره مطمئن ترین راه امرار معاش است. آوردن طیف گسترده یی از تحقیقات علمی به بازار ایران نیاز به ریسک پذیری بالاتری دارد؛ اما تعداد اندکی از کارآفرینان طبقه پایین یا متوسط دارای شبکه های امنیت اجتماعی هستند تا در صورت شکست از آنها حمایت کند. هم اکنون سازمان های غیردولتی محلی مانند انجمن کارآفرینی ایران به این موضوع پرداخته و در این راستا کمپین های آگاه سازی و سیاست های حمایتی در جهت ایجاد فضای مدیریتی بهتر برای جوانان ایران فراهم آورده است. به این ترتیب راه هایی فراهم شده تا جوانان بتوانند در جهت پیاده سازی ایده های تجاری خود قبل از آنکه تصمیمات مهمی بگیرند، راهنمایی شوند.

ایران در سراسر خاورمیانه و آسیای مرکزی بیشترین تعداد تلفن همراه و کاربران اینترنتی را به خود اختصاص داده است، اما جزو کشورهایی است که کمترین قدرت را از لحاظ دیجیتالی در اختیار دارد. از سویی قیمت های بالا و کیفیت پایین خدمات ارتباطی باعث شده ارتباط کسب وکارها با مشتریان داخلی و خارجی دشوار شود. طی 2 سال گذشته این مشکل با صدور مجوز اینترنت نسل سوم و نسل چهارم برطرف شده است، ولی اگر ایران بخواهد ظرفیت های تجاری نوآوری بخش تکنولوژی را به مرحله عمل برساند، نیازمند اقدامات بیشتری است. روشن است که بخش فناوری ایران تمام عناصر لازم برای تبدیل شدن به عنصر پیشرو جهانی را در اختیار دارد، اما این خود ایرانیان و رهبران آنها هستند که تصمیم می گیرند راه سنتی یا برتری علمی را پیش بگیرند.

 

سخت شدن رقابت در جهان

در شاخص رقابت پذیری جهانی ۲۰۱۴- ۲۰۱۵ مجمع جهانی اقتصاد، ایران در میان ۱۴۴ کشور رتبه ۸۳ را کسب کرده و به دنبال کشورهای درحال ظهور مانند ترکیه، مکزیک و اندونزی قرار گرفته است. تحریم ها نشان دهنده یک فرصت کلیدی برای افزایش رقابت با ارائه چارچوبی اقتصادی با ثبات تر و پنجره یی برای تبدیل شدن اقتصاد ایران به یک فرصت است که ایران را قادر به ساخت یک موقعیت کلان اقتصادی مناسب، ایجاد بازار بزرگ و جمعیت نسبتا خوبی کرده است، این ویژگی احتمالا بعد از رفع تحریم ها ایجاد خواهد شد.

همچنین درآمدهای نفتی اقتصاد کلان و حتی قوی تر برای سرمایه گذاری در آینده، اندازه رقابت و بازار را افزایش خواهد داد، بازارهایی که کشور را به صادرات بیشتر و بعد از آن اقتصاد رقابتی و تنوع بیشتر سوق می دهد. در نتیجه، دسترسی به منابع مالی، بهره وری بیشتر نیروی کار و یک چارچوب قضایی موثر برای حل وفصل اختلافات آسان تر می شود که ایران برای رقابت در یک بازار آزاد و جهانی به آنها نیاز دارد. علاوه بر این ۲ زمینه بهره برداری از سرمایه انسانی و تجارت ایران یقینا برای ساختن اقتصاد آینده ایران حیاتی هستند.

در مقاله یی منتشر شده در ماه مه ۲۰۱۵ توسط کلاوس شواب بنیانگذار و مدیر اجرایی مجمع جهانی اقتصاد، وی معتقد است: «آینده از آن تغییرات سریع تکنولوژی و اتوماسیون گسترده عامل تعیین یا محدود کننده به نوآوری، رقابت و رشد است و کمتر احتمال در دسترس بودن سرمایه از وجود نیروی کار ماهر است.» در این زمینه مساله کلیدی برای ایران این است که با وجود سرمایه گذاری قابل توجهی در توسعه سرمایه انسانی، به پتانسیل کامل دسترسی نداریم؛ به عنوان مثال، باتوجه به آخرین برآوردهای مجمع جهانی اقتصاد، شاخص سرمایه انسانی و نرخ مشارکت نیروی کار ایران برای افراد بین ۲۵ تا ۵۴ سال، در جایگاه ۱۲۳ از بین ۱۲۴ کشور قرار گرفته است. نرخ بیکاری جوانان بیش از ۲۰ درصد است و شکاف جنسیتی قابل توجهی در نیروی کار با وجود ثبت نام تقریبا برابر در مدارس و دانشگاه ها مشاهده می شود. گام بعدی که بسیار مهم است، گسترش فرصت های نیروی کار در بخش های مختلف با تمرکز ویژه روی جوانان و زنان است.


گسترش اقتصاد دیجیتالی

آینده اقتصادی ایران نیز، در ارتباط با یک زیرساخت به روز است و موسسه تحقیقاتی BMI پیش بینی مثبتی از این وضعیت دارد؛ ۱.۴ درصد رشد در سال در بخش صنعت و ساخت وساز ایران برای سال ۲۰۱۵ و به طور متوسط ۳.۱ درصد بیش از ۵ سال آینده خواهد بود. عباس آخوندی وزیر حمل ونقل ایران در زمینه زیرساخت های راه آهن و جاده ها تخمین می زند که پس از وین سرمایه گذاری در این بخش ها به ترتیب به ۲۵ میلیارد و ۳۰ میلیارد دلار برسد. در گزارش کسب وکار بانک جهانی، رتبه ایران در سهولت اخذ مجوز ساخت و ساز، ۱۷۲ از ۱۸۹ است. با این حال، یقینا بخش زیرساخت ها برای آینده ایران از اهمیت خاصی برخوردار بوده و توانایی گسترش اقتصاد دیجیتالی از نکات بسیار مهم است. براساس آمارهای همین گزارش، رتبه ایران در آخرین آمادگی شبکه یی، ۹۶ از ۱۴۳  کشور ارزیابی شده است؛ همچنین سود توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات به طور فزآینده یی در سطح جهان نه تنها به عنوان ضرورت بهره وری، بلکه به عنوان محرک های اصلی شمول اجتماعی و اقتصادی دیده می شود، همچنین زیرساخت های دیجیتال در حال حاضر به سرعت به عنوان صنعتی جدید در ایران در حال ظهور است.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir