بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 10 مرداد 1394      9:18

فرآیند لغو تحریم‌ها در برجام

اقتصاد ایرانی: در حالی که بیش از دو هفته از حصول توافق نهایی درباره پرونده هسته ای میان ایران و گروه یک ۱+۵ سپری می شود، این پرسش برای بسیاری از فعالان اقتصادی کشور وجود دارد که هر یک از این ضمیمه ها حاوی چه مطالبی هستند و افراد و نهادهایی که نام آنها در هر یک از فهرست های ضمیمه قرار دارد، در چه وضعیتی از حیث لغو یا تعلیق تحریم ها قرار خواهند گرفت.
متن «برجام» حاوی ۵ ضمیمه است. از این ۵ ضمیمه، دو ضمیمه برای تعیین وضعیت تحریم ها و خروج از آنها اهمیت کلیدی دارد. ضمیمه دوم با عنوان «تحریم ها و تعهدات مرتبط با آنها» و ضمیمه پنجم با عنوان «برنامه اجرایی» مشخص می کند که کدام تحریم ها و در چه زمانی لغو خواهند شد. ضمیمه دوم، خود حاوی ۴ پیوست است که هر پیوست شامل نام یکسری اشخاص و نهادهای تحریم شده است. از این چهار پیوست، موارد اول و دوم هر کدام دو بخش دارند. وضعیت رفع تحریم هر شخص یا نهاد اعم از اینکه از کدام تحریم ها خارج می شود و در کدام تحریم ها باقی می ماند، چه زمانی از تحریم ها خارج می شود و تحریم های آن لغو می شود، بستگی به این خواهد داشت که در کدام یک از این ضمیمه ها و پیوست ها قرار داشته باشد. «دنیای اقتصاد» در مطلبی به کالبدشکافی این روند پرداخته است.

ضمیمه های «برنامه جامع اقدام مشترک» متعدد و پیچیده اند. اکنون این پرسش برای بسیاری از فعالان اقتصادی کشور وجود دارد که هر یک از این ضمیمه ها حاوی چه مطلبی هستند و افراد و نهادهایی که نام آنها در هر یک از فهرست های ضمیمه قرار دارد، در چه وضعیتی از حیث لغو یا تعلیق تحریم ها قرار خواهند گرفت. در این نوشته تلاش شده است تا به این پرسش پاسخ داده شود.
متن «برنامه جامع اقدام مشترک» حاوی ۵ ضمیمه است. از این  ضمیمه، دو ضمیمه برای تعیین وضعیت تحریم ها و خروج از آنها اهمیت کلیدی دارند. ضمیمه دوم با عنوان «تحریم ها و تعهدات مرتبط با آنها» و ضمیمه پنجم با عنوان «برنامه اجرایی» مشخص می کنند که کدام تحریم ها و در چه زمانی لغو خواهند شد. ضمیمه دوم، خود حاوی ۴ پیوست است که هر پیوست شامل نام یک سری اشخاص و نهادهای تحریم شده است. از این چهار پیوست، موارد اول و دوم هر کدام دارای دو بخش هستند.
وضعیت رفع تحریم هر شخص یا نهاد اعم از اینکه از کدام تحریم ها خارج می شود و در کدام تحریم ها باقی می ماند؛ چه زمانی از تحریم ها خارج می شود و تحریم های آن لغو می شود یا تحریم می شود، بستگی به این خواهد داشت که در کدام یک از این ضمیمه ها و پیوست ها قرار داشته باشد.
پیوست های اول و دوم، هر دو حاوی تحریم های اتحادیه اروپا هستند. تفاوت بین پیوست های اول و دوم در این است که اشخاصی که نام آنها در پیوست اول قرار دارد، در روز پذیرش یا adoption day از فهرست تحریم ها خارج خواهند شد اما اشخاصی که نام آنها در پیوست دوم قرار دارد، در روز انتقال یا transition day از فهرست تحریم ها خارج می شوند.
بر اساس «برنامه جامع اقدام مشترک» روز پذیرش عبارت است از ۹۰ روز پس از تایید «برنامه جامع اقدام مشترک» توسط شورای امنیت یا زمانی زودتر از آن که توسط دولت های توافق کننده بر سر «برنامه جامع اقدام مشترک» مورد توافق قرار می گیرد و در آن تاریخ، تعهدات مندرج در «برنامه جامع اقدام مشترک» لازم الاجرا می شوند و روز انتقال عبارت است از ۸ سال پس از روز پذیرش یا روزی که در آن مدیر کل آژانس بین المللی انرژی هسته ای گزارشی مبنی بر اینکه تمامی مواد هسته ای ایران صرفا برای مقاصد صلح آمیز مورد استفاده قرار می گیرند را منتشر می کند. بنابراین، همین که نام فرد یا نهادی در پیوست اول یا دوم قرار داشته باشد، به این معنا است که از تحریم های اتحادیه اروپا خارج خواهد شد اما برای تعیین زمان این خروج، باید مشخص شود که وی در کدام پیوست قرار دارد.
اگر در پیوست نخست قرار داشته باشد در روز پذیرش از فهرست تحریم ها خارج می شود؛ اما اگر در فهرست دوم قرار داشته باشد، برای خارج شدن از تحریم ها باید تا روز انتقال منتظر باشد.  نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره شود این است که حتی تحریم اشخاص و نهادهایی که نام آنها در پیوست اول قرار دارد، در روز پذیرش به طور کامل لغو نمی شود.
به عبارت دیگر این اشخاص با دو تحریم مواجه هستند. یکی از این تحریم ها عبارت است از وجود نام آنها در فهرست های ۸ و ۹ از مقرره شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ اتحادیه اروپا و دیگری مربوط می شود به وجود نام آنها در فهرست تحریم شماره ۲۰۱۰/  ۴۱۳/ CFSP شورای اروپا. تحریم نخست، در روز پذیرش لغو می شود و این اشخاص از فهرست مزبور خارج می شوند، اما تحریم دوم، تا جایی که به «توقیف دارایی ها و ممنوعیت صدور روادید» مربوط می شود، در روز اجرا معلق می شود. لغو قطعی تحریم اخیر در تاریخ انتقال انجام خواهد شد.
پرسش مهم دیگری که ممکن است در اینجا به وجود آید این است که تفاوت میان بخش های یک و ۲ هر کدام از پیوست های اول و دوم چه است. آنچه از مفاد ضمیمه دوم بر می آید این است که بخش های یک از هر دو پیوست یاد شده، مربوط به تحریم های اختصاصی اتحادیه اروپا هستند و اشخاص مندرج در آن بخش ها مشمول تحریم های شورای امنیت نیستند؛ حال آنکه اشخاص مندرج در بخش های دوم پیوست های مزبور مشمول تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز قرار دارند؛ بنابراین خروج این اشخاص از فهرست تحریم ها مشمول مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نیز خواهد بود.
پیوست های سوم و چهارم، مربوط به تحریم های ایالات متحده آمریکا هستند. اشخاص، نهادها، هواپیماها و کشتی هایی که نام آنها در پیوست سوم قرار دارد، در روز اجرا از فهرست تحریم های ایالات متحده آمریکا خارج خواهند شد. اما این اشخاص، نهادها، هواپیماها و کشتی ها نیز به دو دسته تقسیم شده اند: آنهایی که در جلوی نام آنها علامت * قرار دارد و آنهایی که در جلوی نام آنها چنین علامتی قرار ندارد. آن دسته که با علامت * مشخص شده اند، تحت مالکیت دولت ایران یا مرتبط با آن شناخته می شوند و بنابراین اشخاص آمریکایی و نیز آن دسته از اشخاص خارجی که تحت تملک یا کنترل آمریکاییان هستند، همچنان از معامله با آنها ممنوع خواهند بود. این به آن معنا است که سایرین، چنین ممنوعیتی نخواهند داشت.
آنچه باقی می ماند، اشخاص و نهادهایی هستند که نام آنها در پیوست چهارم قرار دارد. این اشخاص و نهادها تا روز انتقال در فهرست تحریم های ایالات متحده آمریکا باقی خواهد ماند. با نگاهی به فهرست این اشخاص، به نظر می رسد آنها افراد و نهادهایی باشند که به نحوی مرتبط با برنامه هسته ای ایران تشخیص داده شده اند. موارد فوق نشان می دهند که چرا نام برخی نهادها و بانک ها دو بار در فهرست های پیوست ذکر شده است و چرا برخی اشخاص و نهادها به رغم اینکه نام آنها در فهرست ها قرار دارد، به سرعت از فهرست تحریم ها خارج نخواهند شد.
در هر حال، همان طور که پیش از این نیز صاحبنظران بسیاری عنوان داشته بودند، پیچیدگی ساختار تحریم های وضع شده علیه ایران، موجب آن می شود که راهکارهای قابل ارائه برای رفع آنها نیز به ناگزیر پیچیده باشند. با این حال، برای ساده کردن مطلب، می توان فهرست ضمایم را به این صورت خلاصه کرد:

۱. نام شما در پیوست اول از ضمیمه دوم قرار دارد: شما در روز پذیرش از فهرست تحریم شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ اتحادیه اروپا خارج می شوید (خروج قطعی) و در همان تاریخ تحریم مربوط به توقیف دارایی های شما که به موجب مقرره شماره ۲۰۱۰/ ۴۱۳/ CFSP  برقرار شده بود، معلق می گردد و شما از فهرست های 1 و ۲ مقرره مزبور خارج می شوید. در روز انتقال، این تعلیق تبدیل به لغو تحریم می شود. (با این حال، اگر شما در بخش دوم از این پیوست قرار داشته باشید، برای تعیین دقیق تر وضعیت خود باید به قطعنامه شماره ۲۲۳۱ مراجعه کنید).

۲. نام شما در پیوست دوم از ضمیمه دوم قرار دارد: شما در روز انتقال از فهرست تحریم های اتحادیه اروپا خارج خواهید شد. تا آن تاریخ نام شما در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا وجود خواهد داشت. (با این حال، اگر شما در بخش دوم از این پیوست قرار داشته باشید، برای تعیین دقیق تر وضعیت خود باید به قطعنامه شماره ۲۲۳۱ مراجعه کنید).

۳. نام شما در پیوست سوم از ضمیمه دوم قرار دارد: تحریم های ایالات متحده آمریکا علیه شما از روز پذیرش لغو خواهند شد. با این حال، اگر نام شما با * مشخص شده باشد، کماکان اتباع آمریکا یا اشخاص و نهادهای تحت مالکیت و کنترل دولت آمریکا نمی توانند با شما معامله کنند.

۴. نام شما در پیوست چهارم از ضمیمه دوم قرار دارد: تحریم های ایالات متحده آمریکا علیه شما از روز انتقال لغو خواهند شد. تا آن تاریخ شما کماکان مشمول تحریم های آمریکا باقی خواهید ماند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir