اقتصاد نیرومند، بازوی ابرقدرتی چین

اقتصاد ایرانی: چین با تکیه بر قدرت مالی بی مثال خود در راه تحقق آرمان احراز جایگاه یک ابرقدرت پیش می رود.
به گزارش ایرنا به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، چین یکی از اقتصادهای مهم چندین دهه گذشته جهان با چشم انداز تکیه زدن بر جایگاه یک ابرقدرت جهان، قدرت عظیم مالی خود را با اعتماد به نفس برای پیشبرد این آرمان به جریان انداخته است. چین با محوریت تغییر مرکز ثقل مالی جهان و در راه خلق متحدان دیپلماتیک برای خود، چتر حمایت های اقتصادی خود را در جای جای جهان گسترانده است و با ثروت عظیم خود و با هدف ارتقا ارزش پول ملی خود و در حرکتی شتابان در تکاپوی دست یافتن به منابع طبیعی است که نیازی مبرم به آن دارد. این هم مرحله یی تازه در تحول اساسی چین است.
ثروت عظیم چین به حد تورم رسیده است. شی جین پینگ، رییس جمهوری چین و سایر رهبران این کشور در رویای دستیابی چین به یک جایگاه در مقیاسی جهانی اند. انتظار می رود واحد پول ملی چین به زودی به یک واحد پول ذخیره جهانی تبدیل شود و از این حیث در جایگاه دلار؛ یورو و پوند تکیه بزند. میزان وام دهی بانک های چینی در عرصه بین المللی از بانک جهانی هم تجاوز کرده و تلاش چین برای تاسیس یک موسسه با سرمایه بین المللی برای فاینانس (تامین اعتبار) سیستم حمل ونقل و سایر زیرساخت ها تاکنون با موافقت ۵۷ کشور روبه رو شده که در میان آنها چندین کشور از نزدیک ترین متحدان امریکا هم دیده می شوند و این مساله نارضایتی دولت اوباما را برانگیخته است.
حتی اگر هم بازار بورس فعلی فرو بریزد؛ بعید به نظر می رسد، خللی بر اقتصاد چین وارد شود. چین برخوردار از حدود ۴ هزار میلیارد دلار ذخیره ارزی است و در برنامه دارد که با دورنمای افزایش قدرت نفوذ خود سرمایه گذاری عظیمی در کشورهای خارجی انجام دهد. قدرت اقتصادی چین همسو با سیاست خارجی صاحب ادعای آن رو به جلو حرکت می کند. چین مشغول ساخت ناوهای هواپیمابر، زیردریایی های حامل کلاهک هسته یی و جت های رادارگریز است. چین در آب هایی که تملک آن مورد مشاجره است، وارد چندین عملیات ساخت و ساز شده است. پکن به عنوان نمونه درحال تغییر دادن تپه های دریایی و جزایر مرجانی جنوب فیلیپین و تبدیل آن به جزایر مصنوعی همچنین مشغول ساخت دست کم یک باند فرودگاه است که قادر است بزرگ ترین هواپیماهای نظامی را در خود جای بدهد. این تحرکات چین؛ امریکا را در چالشی سخت فرو برده و واشنگتن را مترصد ردیابی تمام تحرکات پکن در منطقه کرده است و واشنگتن حتی موضوع اعزام ناوهای جنگی اش به منطقه برای به چالش کشاندن طرح های چین را نیز به بحث و بررسی می گذارد. چین معمولا در سرزمین هایی حضور می یابد که از وابستگی مالی و سیاسی به غرب بریده اند. روسیه متعاقب تحریم شدن از سوی غرب پیوندهایش را با چین محکم تر کرد. در آفریقا هم فهرستی از کشورهای مقروض و وام گیرنده از چین وجود دارند چنانکه در خاورمیانه هم کشورها و اقتصادهای گرفتار مشکل و بحران هستند که از وام های اقتصادی چین بهره مند شده اند و اینک در بازپراخت دیونشان به چین دچار مشکل اند نظیر کشورهای یمن، سوریه، سیرالئون و زامبیا.
چین با جایگاه مترقی خود از این ویژگی منحصر به فرد به نحو احسن استفاده کرده است تا کشورهای مقروض را وادار به تبعیت از قوانین مالی طاقت فرسای خود کند. شمار کثیری از کشورهای درحال توسعه در ازاء وام های کلانی که از پکن دریافت می کنند، امتیاز بهره برداری طویل المدت از منابع طبیعی شان را به چین اعطا می کنند. یکی از این کشورها اکوادور است که چین ۹۰ درصد صادرات نفت اکوادور را در ازاء بازپرداخت وام هایش بهره برداری می کند. «آلبرتو آکاستا» وزیر اسبق انرژی چین می گوید که «مشکل اینجاست که ما داریم امپریالیسم چین را جایگزین امریکا می کنیم». وی اشاره می کند: «چینی ها در سطح جهان مشغول خرید کردن هستند و منابع مالی را به منابع معدنی و سرمایه گذاری تغییر شکل می دهند. آنها با سرمایه، فناوری و تکنیسین و نیز با نرخ سنگین بهره وارد کشورها می شوند. اما مشکل دیگر در سرمایه گذاری چینی ها فقدان ایمنی کارگران، فقدان استانداردهای زیست محیطی و سیستم مناسب و صحیح هدایت کار در قالب یک شخصیت حقوقی است».
یک مزیت دیگر سرمایه گذاری کلان خارجی چین؛ ایجاد اشتغال در کشورهای مقصد است اما این روند عاری از مشکل ناصحیح بودن شیوه های سرمایه گذاری نیست. نیروی هدایت گر چین در این جریان قوی است. چین بزرگ ترین خریدار نفت در جهان است و این ویژگی گرایش سیاسی چین را به سمت پایه ریزی سیاست نفتی سوق داده است. چین در روندی رو به رشد شریک تجاری بسیاری از کشورهایی است که از یوغ پوشش حمایت مالی غرب خارج شده اند.
چین از حیث سرمایه گذاری مستقیم خارجی بعد از امریکا در رده دوم جهان قرار دارد و از این بعد سال گذشته بر ژاپن پیشی گرفت. چین ماهانه سرمایه گذاری های عظیم در بخش زمین، احداث کارخانه و سایر عملیات های تجاری در خارج از مرزهایش انجام می دهد. شرکت های چینی در زمینه مشارکت در پروژه های ساختمانی و ساخت وساز انواع سازه ها در سراسر جهان مقام اول را دارند که اکثرا هم بانک های چینی سرمایه گذاری این پروژه ها را به عهده دارند. این روند از دهه ۱۹۷۰ با گشوده شدن درهای اقتصاد چین به روی جهان آغاز شد و دولت چین شرکت های تجاری و مالی این کشور را تشویق به سرمایه گذاری کرد. چین ماهانه دو میلیون خودرو تولید می کند که بالاترین آمار در این زمینه در سطح جهان است. همین آمار خود بیانگر کیفیت تغییر ساختاری اقتصاد کشور چین از یک اقتصاد منزوی و متروک جزیره مانند به بزرگ ترین تولیدکننده فهرستی قطور از کالاهاست. نفت؛ در قله سرمایه گذاری های چین می ایستد و پروژه های انرژی و انبارهای ذخیره انرژی چین، دو پنجم از سرمایه گذاری های برون مرزی چین که بالغ بر ۶۳۰ میلیارد دلار می شود را در یک دهه گذشته تشکیل داده است. چین اهرم هایی قوی برای وادار کردن وام گیرندگانش به بازپرداخت بدهی هایشان در اختیار دارد.
چین در مقام کشور پیشتاز سازنده فهرستی قطور از کالاها این امکان را دارد که وام گیرندگان و خریدارانش را تهدید به قطع حمل محموله های تحویلی اش به کشورهایی که از بازپراخت وام هایشان طفره می روند، می کند. ازجمله کشورهایی که چین وارد سرمایه گذاری عظیم در آن شده، اکوادور است. حدود هزار مهندس و کارگر چینی در اکوادور مشغول اجرای یک پروژه عظیم سدسازی هستند. این پروژه ۲.۲ میلیارد دلاری که با ۸ دستگاه توربین غول پیکر چینی کار می کند، برق رسانی به یک سوم از خاک کشور اکوادور را به عهده دارد. بانک های چینی هم وام دهی ۷ میلیارد دلاری برای احداث یک پالایشگاه نفت که می تواند اکوادور را به یک بازیگر جهانی در صنعت بنزین، گازوییل و دیگر فرآورده های نفتی تبدیل کند، برعهده دارند. سرمایه گذاری عظیم چین در اکوادور برای احداث جاده، بزرگراه، پل، بیمارستان و شبکه یی از دوربین های کنترل و نظارت صورت گرفته است. بانک های چین نزدیک به ۱۱ میلیارد دلار سرمایه در گردش در اکوادور دارند.
شتاب حرکت سرمایه گذاری خارجی چین، روندی رو به رشد دارد درحالی که امریکا روز به روز درحال باختن عرصه است. چین با سرمایه گذاری عظیم خود در سراسر جهان، خود را به عنوان یک پیشتاز مالی، جایگزینی مناسب برای امریکا و اروپا در بخش اعظم جهان معرفی کرده است.  صاحب نظران سیاسی در اکوادور چین را «معرف یک تمدن و تاریخ» می شناسند و از این حیث آن را قابل تحسین می دانند. این کارشناسان معتقدند که چین ظرفیت ساخت و تولید تجهیزات و امکانات را دارد و از یک فناوری منسجم و یکپارچه با قیمتی مناسب برخوردار است و امریکا هم متقاضی توسعه زیرساخت هایش و بالا بردن سطح کیفی صنعت خود است.