نتایج محتمل توافق هسته‌ای برای ایران

اقتصاد ایرانی: همه چیز برای برگزاری یک جشن ملی در ایران مهیاست؛ نیروی انتظامی هم روز گذشته اعلام کرد که آماده همراهی با مردم برای برگزاری جشن هسته یی است. بنابراین می توان با قاطعیت اعلام کرد که شمارش معکوس برای اعلام رسمی توافق احتمالی هسته یی آغاز شده است، خبرنگاران حاضر در وین از «سکوتی» خبر می دهند که در ساعات انتهایی قبل از توافق «ژنو» و «لوزان» نیز تجربه شده بود. در این روزها نگاه اکثریت قریب به اتفاق رسانه های معتبر بین المللی به هتل کوبورگ دوخته شده تا از بمب های خبری که قرار است از این مختصات جغرافیایی ترکانده شود، جا نمانند. اخبار ریز و درشتی که این روزها از محل مذاکرات به بیرون درز می کند، حاکی از آن است که دو طرف در جریان این مذاکرات نفسگیر توانسته اند تا حد زیادی اختلافات را پشت سر بگذارند و در صورتی که اتفاق «غیر مترقبه ای»رخ ندهد، مردم ایران می توانند جشن توافق هسته یی را در غروب روز دوشنبه برگزار کنند.

به گزارش تعادل، اما سوال اینجاست، توافقی که این همه برای رسیدن به آن تلاش شده است چه تاثیری در اقتصاد و معیشت ایرانیان خواهد داشت و در صورت وقوع باید منتظر چه تغییراتی در شؤون گوناگون زندگی ایرانی جماعت بود؟ آزاد سازی دلارهای نفتی، افزایش صادرات نفتی، انتخاب شرکای تازه اقتصادی و... قسمت کوچکی از تاثیراتی است که توافق احتمالی روی بخش های مختلف خواهد گذارد و باید برای آنها از همین امروز برنامه داشت.

توافق برای رفع تنگناهای اقتصادی
هنوز مسیر پر فراز و نشیب مذاکرات ایران با 1+5 به پایان نرسیده که بازار گمانه زنی ها درباره محتوای سند تنظیمی توافق شده در داخل و خارج کشور حسابی داغ شده است. تحلیلگران به دنبال رمزگشایی از توافقی هستند که می تواند حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشورمان را دستخوش تغییرات اساسی کند. براساس آخرین شنیده ها پس از توافق، تمامی تحریم ها علیه ایران لغو خواهد شد و در مقابل صرفا برخی محدودیت های موقت اعمال خواهد شد که آنها هم پس از زمان مشخص شده در توافق رفع می شوند. در واقع توافق جامع هسته یی ایران با غرب مجموعه یی از چندین توافق است که برخی اقدامات موقت و محدود با دوره های زمانی متفاوت در آن پیش بینی شده است اما نکته قطعی در باره مذاکرات لغو تمامی تحریم ها بلافاصله پس از انعقاد توافق هسته یی است.

لغو تحریم های تسلیحاتی
یکی از آخرین معادلات باقی مانده بر سر توافق هسته یی موضوع تحریم های تسلیحاتی است که ظاهرا بعد از جلسه مشترک ظریف با کری و موگرینی راهکاری برای حل و فصل نهایی آن نیز پیدا شده است. شنیده ها حکایت از آن دارد که ایران پس از اجرای توافق، تحت تحریم های تسلیحاتی نخواهد بود و طبق قطعنامه شورای امنیت که قرار است بعد از حصول به توافق صادر شود، این تحریم ها لغو و براساس ضمیمه آن صرفا برخی محدودیت های موقت برای زمانی محدود اعمال می شود. اهمیت اعلام این خبر به اندازه یی بود که حتی کریمی قدوسی را نیز واداشت تا در یکی از شبکه های اجتماعی از ظریف  قدردانی کند.

خارج شدن از ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل
یکی از مسائل باقی مانده برای رسیدن به توافق، نحوه مواجهه طرف های غربی با قطعنامه یی است که شورای امنیت سازمان ملل در دوران پس از توافق در باره ایران صادر می کند. گفتنی است که قطعنامه شورای امنیت آخرین قطعنامه شورا در مورد برنامه هسته یی ایران خواهد بود و پس از آن پرونده هسته یی ایران از ذیل فصل هفت منشور ملل متحد خارج می شود. براساس شنیده ها، زمان اجرای قطعنامه محدود بوده و در پایان این مدت ملغی خواهد شد. تحلیلگران با اشاره به تاریخچه کشورهایی که ذیل فصل هفتم منشور قرار گرفته اند، ایران را نخستین کشوری می دانند که موفق شده با مذاکرات و دیپلماسی فعال از ذیل فصل هفتم سازمان ملل خارج شود.

گسترش مبادلات تجاری ایران با جهان
کارشناسان پیش بینی می کنند در صورت امضای توافقنامه ایران و گروه ۱+۵ بر سر مساله هسته یی ایران که باعث لغو تحریم های اقتصادی علیه ایران می شود، تبادلات تجاری میان ایران و کشورهای منطقه و اروپا رونق می گیرد ضمن اینکه محدودیت های فروش نفت ایران نیز بلافاصله پس از انعقاد توافق هسته یی برداشته می شود. تحریم های اقتصادی ایران توسط امریکا و اتحادیه اروپا منجر به آسیب های فراوان اقتصادی در ایران شد و بهبود مناسبات ارتباطی ایران با کشورهای ۱+۵ می تواند فضای تازه یی برای فعالان اقتصادی و بخش خصوصی فراهم کند. اخبار بسیاری از علاقه مندی شرکت های غربی برای سرمایه گذاری مستقیم در ایران شنیده می شود که در صورت اعلام توافق هسته یی به اجرا درمی آید.
به لحاظ اقتصادی و معیشتی که اتفاقا مهم ترین جنبه مورد توجه افکار عمومی است باید گفت توافق جامع متضمن تعلیق سپس لغو تحریم های امریکا، اروپا و شورای امنیت است. لغو تحریم ها در فرآیند اجرای توافق در بازه زمانی ۶ ماه آینده و زمانی که سازوکارهای اجرایی تعهدات طرفین به وجود آمد، مقدور است. با این حال نفس اجرایی شدن لغو تحریم ها به معنای تاثیرگذاری سریع بر اقتصاد ایران نیست. براساس برآورد نهادهای پژوهشی داخلی و خارجی، اقتصاد ایران برای پشت سر گذاشتن تاثیر تحریم ها حداقل یک سال زمان نیاز خواهد داشت تا به نقطه یی بازگردد که در سال های قبل از تحریم روی آن قرار داشت. آشنایی افکار عمومی با این شرایط تازه مهم ترین پروژه یی است که برای ایام پسا تحریم باید به آن توجه داشت.