امریکا و معادله کم‌رنگ‌ شدن اتحاد ضدچینی

اقتصاد ایرانی:  کابینه هند هفته آینده پیشنهاد پیوستن به بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا را به طور رسمی بررسی خواهد کرد. وزیر امور مالی هند تاکید کرده که کابینه این طرح را تصویب خواهد کرد. سهم هند در این بانک ۱۰ درصد خواهد بود، درحالی که چین به عنوان بزرگ ترین سهامداران این بانک سهمی ۲۵ درصدی خواهد داشت.
به گزارش تعادل، هند در شرایطی به بانک تحت نظر پکن پیوسته که اختلافات مرزی و رقابت های منطقه یی و جهانی در روابط دو کشور همواره مطرح بوده است. از زمانی که زمزمه های تشکیل این بانک به گوش رسید، ایالات متحده امریکا صراحتا مخالفت خود را با تشکیل چنین نهاد مالی مستقلی زیرنظر دولت چین اعلام کرد و علاوه بر آن، رایزنی های بسیاری با دوستان خود در جهت عدم عضویت در این بانک انجام داد. دولت ایالات متحده امریکا دلایل اصلی خود در نپیوستن به این بانک را عدم وجود شفافیت لازم، تردید پیرامون توان وام دهی این بانک، عدم اطمینان به امنیت محیطی و دغدغه هایی پیرامون تاثیرات دولت چین بر عملکرد این بانک عنوان کرده است. برخی تحلیلگران دلیل اصلی مخالفت امریکا را نگرانی این کشور از گسترش نفوذ چین در معادلات جهانی اعلام کرده اند و این بانک را رقیب اصلی بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و بانک توسعه آسیا دانسته اند که زیر نظر ایالات متحده امریکا فعالیت می کنند.
باوجود تلاش های امریکا، درحال حاضر یک چهارم کشورهای جهان به جمع اعضای این بانک پیوسته اند. نام تمامی ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان به جز امریکا، ژاپن، کانادا و مکزیک در میان اعضای این بانک به چشم می خورد. دومینو پیوستن کشورها به جمع متقاضیان عضویت در این بانک زمانی شدت گرفت که نخست وزیر بریتانیا در ماه مارس و باوجود مخالفت های جدی امریکا، سرانجام تصمیم به همکاری با بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا گرفت و به طور رسمی اعلام کرد که مایل به مشارکت در این پروژه و اعطای وام به این بانک است. پس از این رویداد، شاهد پیوستن دیگر متحدان جدی امریکا نظیر آلمان، فرانسه و... به این بانک و کم رنگ تر شدن اتحاد ضدچینی بودیم. اینها همه درحالی است که طبق تصمیم دولت چین حداکثر سهام اعضای اروپایی در این بانک ۲۵ درصد خواهد بود و از این رو هیچگاه این کشورها قادر به قدرت یافتن در تصمیمات بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا نخواهند بود و تنها درسود حاصل از سرمایه گذاری های انجام شده زیرنظر این بانک سهیم خواهند بود. این محدودیت اعمال شده نیز می تواند گواه دیگری بر پررنگ ترشدن نقش چین در معادلات آینده اقتصادی باشد.
اگر بخواهیم قدری دقیق تر پیرامون دلایل پیوستن این تعداد از کشورها به بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا، باوجود مخالفت جدی نخستین اقتصاد دنیا یعنی ایالات متحده امریکا سخن بگوییم، باید به چشم انداز روشن این بانک در سرمایه گذاری های زیرساختی مورد نیاز برای منطقه آسیا، به خصوص آسیای شرقی اشاره کنیم. طبق گزارش منتشرشده توسط بانک توسعه آسیا درچند سال گذشته، قاره آسیا حد اقل نیازمند هشت تریلیون دلار برای سرمایه گذاری در زیرساخت های خود از سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۲۰ است. این درحالی است که سرمایه گذاری در توسعه زیرساخت های پایه یی یک کشور نظیر امکانات بهداشتی، حمل ونقل جاده یی، شبکه برقی و... همواره ابزاری بسیار مهم در توسعه و رشد اقتصادی آن کشور بوده است. به عنوان مثال، می توان از کره جنوبی، تایوان، ژاپن و خود چین به عنوان شاهدی بر اثبات این مدعا نام برد. از طرفی امروزه با کاهش سطح میزان تقاضای جهانی کالا و خدمات و در نتیجه آن نوعی رکود در اقتصاد جهانی روبه رو هستیم. در این بین به گواه کارشناسان برجسته اقتصادی، نقش اقتصادهای نوظهور در رشد جهانی اقتصاد بسیار پررنگ است. از این روست که سرمایه گذاری در منطقه آسیا و پروژه هایی نظیر جاده ابریشم می تواند پربازده باشد و رکود حاکم بر اقتصاد جهانی را تسکین بخشد و در هر دو مقیاس منطقه یی و جهانی مفید واقع شود. بنابراین، اقبال بخش عمده یی از کشورها درجهت تامین منافع ملی خود و مشارکت با بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا بی دلیل نبوده و دست رد به درخواست با امریکا در عدم همراهی با این پروژه بزرگ اقتصادی چین، تصمیمی منطقی ازسوی سایر کشورها به نظر می آید.
حال باید دید که چشم انداز پیشروی اقتصاد جهان چه خواهد بود و بنا بر پیش بینی برخی تحلیلگران با شروع به کار این بانک، میزان رواج «یوآن» در مبادلات بین المللی افزایش خواهد یافت؟ آیا امریکا و ژاپن نیز منافع ملی خودشان را در عضویت در این بانک دیده و به این بانک خواهند پیوست یا همچنان شاهد تداوم مقابله مستقیم آنها با قدرت یافتن چین و مخالفت با پذیرش قدرت های نوظهور اقتصادی نظیر آن خواهیم بود؟ آیا به گفته کریستین لاگارد، رییس صندوق بین المللی پول، با تاسیس بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا، شاهد بازیگران کلیدی جدیدی در معادلات آینده اقتصادی جهان خواهیم بود؟!
لازم به ذکر است که بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا (AIIB) در ماه آوریل ۵۷ عضو رسمی خود را اعلام کرد که ایران نیز در میان آنان حضور دارد. این درحالی است که تقاضای برخی کشورهای متقاضی نظیر تایوان و کره شمالی مورد موافقت کشور چین به عنوان موسس این بانک قرار نگرفته است. وزیر امور اقتصادی چین اعلام کرده که دستورالعمل ها و قوانین این بانک تا اواسط سال میلادی جاری اعلام می شود و این بانک از پایان سال به طور رسمی فعالیت خود را آغاز می کند.