بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 7 بهمن 1391      0:8
روایت مسعود کرباسیان از طرح های اقتصادی دولت

سرمایه ها به سمت بازار ارز و طلا می رود

بررسی ادعاهای تازه اقتصادی دولت- هدفمندی یارانه ها

سایه فتحی: نسخه ای که این دولت در قالب هدفمند سازی یارانه ها طی سالهای اخیر برای بیماری اقتصاد ایران تجویز کرده ظاهرا شفابخش نبوده است. به اعتقاد کارشناسان اقتصادی و مجلسیان آثار تورمی هدفمندی یارانه ها در فاز اول قابل انکار نیست. دولت و مجلس هنوز درمورد اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها به توافق نرسیده اند. اما هر روز اخباری تازه از سوی چهره های دولتی در مورد اجرای پنهای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه ها منتشر می شود. حتی برای نمایندگان مجلس اعتقاد دارند دولت به صورت پنهانی اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه ها را آغاز کرده است. در گفت و گوی با مسعود کرباسیان تلاش شده تا کارنامه فاز اول طرح هفمندی یارانه ها مورد ارزیابی قرار گیرد.

پرداخت  یارانه پنج برابری که دولت با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها وعده می دهد چه تبعاتی برای اقتصاد کشور دارد؟

ترزیق نقدینگی بیشتر به جامعه به ویژه در طبقات درآمدی که زود مصرف هستند، باعث دامن زدن به افزایش قیمت ها می شود. در نتیجه اثر یارانه نقدی پرداخت شده از میان می رود. در فاز اول هدفمندی یارانه ها دولت یارانه نقدی را پرداخت کرد و در مقابل قیمت حامل های انرژی را افزایش داد. با توجه به  اینکه این پول در جایی پس انداز و سرمایه گذاری نشد و سریعا مصرف شد، طبیعی بود که به تورم دامن زند. از سوی دیگر پرداخت یارانه های نقدی با توجه به رشد تورم تنها انحراف در مصارف زندگی مردم بوجود آورد بطوریکه امروز در سبد خانوار برخی از کالاهای ضروری حذف شده است.

با این اوصاف دولت نباید یارانه نقدی به مردم پرداخت کند؟

یارانه نقدی براساس درآمدی که دولت از محل آزادسازی نرخ حاملهای انرژی به دست می آورد، پرداخت می شود. اما نکته اینجاست که با نوسان قیمت ارز عملا قیمت کالاهای اساسی مورد نیاز مردم افزایش پیدا می کند. یارانه نقدی که طی دو سال گذشته پرداخت شد، درحالی ثابت ماند که نرخ حامل های انرژی براساس نرخ فوب خلیج فارس تعیین می شد. به همین جهت در اثر نوسانات شدید ارزی بنزینی که با دلار هزار تومان در بودجه برای پرداخت یارانه نقدی در نظر گرفته شد در حال حاضر نرخ آن با دلار بالای 3 هزار تومان تعیین می شود و یا براساس نرخ اتاق مبادلات ارزی در حدود 2500 تومان است. اکنون تفاوت قیمتی خود را نشان  داده و اثر مستقیم در افزایش قیمت ها گذاشته است. بنابراین پرداخت یارانه نقدی با توجه به این عوامل نقشی در زندگی مردم ندارد و تنها تورم را بیشتر می کند. البته درصورتی حذف یارانه حاملهای انرژی می توانست موفق باشد که دولت براساس سیاست های جبرانی که در قانون پیش بینی شده بود یارانه ها را به بخش تولید ترزیق کند. یعنی مقدماتی برای افزایش تولید ایجاد می شد. اما در عمل این اتفاق رخ نداد و به رکود بخش تولید دامن زده شد.

اگر دولت یارانه نقدی  را تا پنج برابر افزایش دهد، چطور؟

افزایش یارانه نقدی بدون اینکه سیاست های جبرانی برای بخش های تولیدی در نظر گرفته شود تبعات منفی به همراه دارد و حتی انگیزه کار را از هم میان می برد. خانوارهایی که در روستاها و حاشیه شهرها زندگی می کنند و جمعیت بیشتری نسبت به خانواده های شهری دارند، دیگر انگیزه ای برای کار ندارند. از طرفی یارانه 5 برابری در مرحله اول ممکن است قدرت خرید مردم را افزایش دهد. اما همانطور که گفتم وقتی منجر به سرمایه گذاری و رشد تولید نمی شود، تورم ایجاد می کند.

چه سرنوشتی در انتظار بخش های تولیدی با افزایش مجدد نرخ حامل های انرژی است؟

هزینه ها واردات در اثر نوسانات ارزی افزایش یافته است و از طرفی حجم عمده واردات کالاهای واسطه ای سرمایه ای است. این مسائل بر بخش تولید تاثیر گذاشته و اکنون هزینه های تولید بسیار بالا رفته است. درست است که دولت نیازهای ارزی را طبقه بندی کرده اما در عمل با توجه به مشکلات ارزی که تشدید تحریم ها دارد نمی تواند پاسخگوی تمام نیازها به ویژه در بخش تولید باشد. از طرف دیگر با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها نرخ حاملهای انرژی بازهم افزایش خواهد یافت. با توجه به تاثیر نرخ ارز بر نرخ حاملهای انرژی این مساله بر روند فعالیت های بخش تولیدی اثر شدیدی می گذارد. بنابراین اگر بازهم دولت از این بخش غافل شود و توجهی به نیازهای صنایع تولیدی در کشور نداشته باشد با تشدید رکود تورمی مواجه خواهیم شد.

نوسانات نرخ ارز را چگونه ارزیابی می کند؟

رشد نقدینگی و رکود بخش های تولید باعث شده تا سرمایه ها از بخش تولید به سمت بخش های دلالی حرکت کند.

وقتی نقدینگی بالا می رود و تولید نیز برای سرمایه گذاری مقرون بصرفه نیست، طبیعی است که سرمایه ها به سمت بازار دلالی بروند. کاهش سود سپرده های بانکی و رکود بخش مسکن هم در این اتفاق تاثیر گذار بوده تا نقدینگی به  بازار طلا و ارز هجوم آورد. در حالیکه باید طوری مدیریت می شد تا ارز به کالاهای سرمایه ای تبدیل نشود.

با این اوصاف بازهم نوسانات نرخ ارز ادامه پیدا خواهد کرد؟

باید مسوولان راهکارهای در نظر گیرند تا از نقش سرمایه ای ارز و طلا بکاهند و نقدینگی به سمت دیگر بازارهای اقتصادی سوق پیدا کند. بهترین راهکار این است که دولت نرخ سود سپرده های بانکی را طوری در نظر گیرد که جذابیت سود برای افراد وجود داشته باشد.

 اگر دولت سود اوراق مشارکتی را که منتشر می کند افزایش دهد و مردم را ترغیب کند تا اطمینان از خرید و سوددهی این اوراق داشته باشند، می توان از فشار بازار ارز و طلا کاست و سرمایه ها را به سمت بانکها سوق یابد. متاسفانه خرید دلار و طلا باعث شده تا سرمایه ها از چرخه تولید و اقتصاد حذف شوند و این مساله اکنون مشکلات بسیاری را دامن زده است. البته اگر در این زمینه چاره اندیشی کنند با جلب اعتماد مردم می تواند بازهم سرمایه های را به بانکها برگردانند.

هدفمندی یارانه ها در فاز اول باید چگونه اجرا می شد تا به موفقیت برسد؟

ای کاش دولت در اجرای فاز اول قانون هدفمندی یارانه ها به قانون عمل می کرد. سهم بخش تولید را پرداخت می کرد و عوارض جبرانی را در نظر می گرفت. مهمتر آنکه دولت نباید به تمام اقشار جامعه یارانه پرداخت می کرد بلکه باید به شکل هدفمند این یارانه ها به گروههای که نیازمند بودند یارانه نقدی پرداخت می کرد. بنابراین اگر دولت به قانون عمل می کرد شاید اکنون ارزیابی مثبتی از اجرای فاز اول هدفمندی یارانه ها داشتیم به استقبال اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها می رفتیم.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir