آیا قیمت نفت در حال بهبود است؟

اقتصاد ایرانی: قیمت نفت نسبت به نرخ پایین آن در ماه مارس، نزدیک به ۴۰ درصد افزایش یافته است؛ اما این مسئله بیشتر به دلایل کوتاه مدت مانند نگرانی در مورد تحولات در خاورمیانه است. تقاضا در چین، بعنوان دومین مصرف کننده بزرگ جهان و بزرگترین واردکننده نفت خام، بالا است. آمریکایی ها در حال خرید بنزین بیشتری هستند، چون مردم در واکنش به قیمت های پایین، بیشتر از خودرو برای سفر استفاده می کنند. موجودی نفت خام برای سومین هفته با کاهش مواجه شده و تولید نفت آمریکا بیش از حد کاهش یافته است. اما بعید است که این بالا رفتن قیمت پایدار باشد.

چرا؟

عرضه بیش از حد؛ تلاش اوپک برای از خط خارج کردن رونق نفت شیل آمریکا شکست خورده است. تولید نفت عربستان به رکورد ۱۰.۳ میلیون بشکه در روز در ماه آوریل رسید. پایان محدودیت ها بر تولید از سوی اوپک باعث کاهش ناگهانی قیمت ها در ماه نوامبر شد. اما منافع بهره وری و کاهش هزینه در حفاری های افقی و ایجاد شکستگی در صخره ها با تزریق مایع (fracking) بیش از میزان جبران سقوط قیمت است. تولید در داکوتای شمالی بعنوان یکی از مناطق اصلی تولید نفت آمریکا در ماه مارس افزایش یافت. انتظار می رود که حجم تولید در این منطقه در اواسط سال جاری به ۲ میلیون بشکه در روز برسد.

این افزایش چه مدت طول خواهد کشید؟

اصلی ترین عامل درازمدت در قیمت نفت، هزینه جایگزینی چاه های نفت است. شرکت های نفتی بین المللی، هزینه های سرمایه بلندمدت خود را قطع کرده اند. پروژه ها در ماسه های نفتی کانادا، در آب عمیق و حوزه های نفتی قطب شمال بسیار پرهزینه هستند؛ اما هزینه کشف و توسعه (F & D) ذخایر جدید به لطف حفاری ایجاد شکستگی در صخره ها در حال کاهش است. براساس تخمین بانک مک کواری (Macquarie) هزینه متوسط کشف و توسعه برای هر بشکه از نفت "سبک شیرین" تنها ۲۴ دلار است؛ متوسط هزینه در سراسر جهان در سال های اخیر بیش از ۳۰ دلار بود. علاوه بر این، عربستان، عراق و لیبی مقادیر زیادی نفت کم هزینه برای استخراج دارند. در حال حاضر این کشورها به جای تلاش برای افزایش قیمت ها از طریق محدود کردن تولید، بدنبال کسب سهم بازار هستند. عامل مرتبط دیگر، تقاضا است. استفاده از سوخت های فسیلی در کشورهای ثروتمند عمدتا راکد شده یا در حال کاهش است، اما اقتصادهای در حال ظهور در این کاهش مصرف مشارکت ندارند.

وضعیت قیمت در سال آینده چگونه خواهد بود؟

گلدمن ساکس معتقد است که قیمت نفت تا ماه اکتبر به ۴۵ دلار کاهش خواهد یافت که (این پیش بینی) با فرض عدم اختلال ژئوپلتیک یا بلایای طبیعی بعنوان محتمل ترین مقصر در پس افزایش قیمت ها است. اما فناوری و امور مالی اثبات کرده اند که در این بین نقش زیادی ایفا می کنند.

در ادامه چه اتفاقی روی خواهد داد؟

تحولاتی در صادرات انرژی آمریکا در جریان است. صادرات نفت خام این کشور ممنوع است؛ اما آمریکا در حال تبدیل شدن به صادرکننده بزرگ سایر محصولات نفتی است. این مسأله به پالایشگاه های مناطق دیگر بخصوص در اروپا صدمه خواهد زد. برای شرکت ها با ترازنامه قوی، اکنون زمان بسیار مناسبی برای خرید است؛ برعکس شرکت هایی که به نفت با قیمت ۱۰۰ دلار در هر بشکه برای تعادل حساب های خود نیاز دارند، براحتی بدام شکارچیان می افتند. در همین حال، صنعت انرژی های تجدیدپذیر نیز دارای جایگاهی است. هیچکس نمی داند که قیمت های نفت در سال ۲۰۲۰ چه میزان خواهد بود؛ اما قطعا انرژی خورشیدی (و باتری ها برای ذخیره سازی این انرژی) در آن زمان حتی ارزان تر خواهند بود. در اینصورت افق سرمایه گذاری ۱۵ ساله شرکت های بزرگ نفتی چه خواهد بود؟

منبع: اکونومیست