راه طولانی ایران برای الحاق به سازمان تجارت جهانی

اقتصاد ایرانی: سال هاست که از درخواست اولیه ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی می گذرد و کشورمان در حال حاضر به عنوان عضو ناظر این سازمان جهانی حضور دارد و تلاش ها برای عضویت کامل در WTO ادامه دارد. این در حالی است که محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد: در راستای تلاش ها برای عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی میانگین تعرفه ها در کشورمان به ۱۸.۷ درصد کاهش یافته است.
بر اساس این گزارش، وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی گفت: برای تسهیل فرآیند پیوستن ایران، با مصوبه هیات وزیران طبقات تعرفه یی از ۱۴طبقه به ۱۰طبقه کاهش یافت و این طبقات در سال آینده به ۸ و در سال ۹۶ به ۶ طبقه نزول می یابند.
نعمت زاده افزود: در این میان مکاتباتی با تمام وزرای کابینه برای فراهم سازی مقدمات الحاق بهWTO  انجام داده ایم و امیدواریم، بتوانیم هر چه سریع تر با وزارتخانه های موثر کار را پیش ببریم.
وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: مالکیت معنوی برای الحاق به این سازمان بسیار مهم است که در این زمینه تلاش داریم با رفع تحریم ها، سریع تر بتوانیم بخش مالکیت معنوی را در کشور مورد توجه قرار دهیم.
وی خاطرنشان کرد: برخی نگران الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت و صدمه خوردن به بخش تولید کشور هستند در حالی که این نگرانی وارد نیست، چرا که قانون برخی استثناها را در این زمینه در نظر گرفته است و اگر متوجه شویم بخشی از تولید دچار ضرر و زیان شده، حتما از سیستم های آنتی دامپینگ بهره خواهیم گرفت.
این عضو کابینه یازدهم، کاهش متوسط تعرفه ها از ۱۹.۷ درصد به ۱۸.۷ درصد را مورد اشاره قرار داد و اظهارداشت: برخی تعرفه هایی که اتفاقا در حمایت از تولید داخلی موثر نبودند، با تجدیدنظر دولت کاهش یافته اند که به عنوان مثال، تعرفه زعفران که وارداتی در آن صورت نمی گیرد، از ۷۵درصد تغییریافته است. وی گفت: اگر تعرفه از حد معقولی بیشتر باشد، هزینه قاچاق و واردات غیررسمی کمتر از هزینه تعرفه خواهد شد که این امر واردات غیررسمی را افزایش می دهد.

ثبات قوانین، لازمه پیوستن به  WTO
این گزارش حاکی است، مهدی پورقاضی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در رابطه با آخرین وضعیت الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی با بیان اینکه پیوستن ایران به WTO  یک امر ضروری برای اقتصاد ایران قلمداد می شود، اظهار داشت: این کار باید هرچه زودتر جنبه عملیاتی به خود بگیرد.
پورقاضی با تاکید بر اینکه ثبات قوانین و مقررات اقتصادی مهم ترین لازمه الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی است، ادامه داد: چه کسی در حال حاضر می تواند با اطمینان بگوید که این ۱۰ گروه کالایی که برای واردات در نظر گرفته اند، این تقسیم بندی طی ۲ سال آینده نیز به همین شیوه کنونی باقی می ماند و تغییری نخواهد کرد.
این فعال بخش خصوصی ادامه داد: یا اینکه قوانین مربوط به حوزه کسب وکار که هر روز عوض می شود و این امر مسایل و مشکلات بسیاری را برای فعالان اقتصادی کشور فراهم کرده است.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با اشاره به اینکه برخی از اعضای اتاق نیز با الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی مخالف هستند، ادامه داد: من به این دوستان نیز توصیه می کنم که در این زمینه هیچ نگرانی نداشته باشند، چرا که با این عمل، اقتصاد کشورمان به سمت شکوفایی و رونق حرکت خواهد کرد. پورقاضی با بیان اینکه در ابتدای فرآیند الحاق شاید قدری مشکلات و فشار به کشور وارد شود که این موضوع نیز امری طبیعی خواهد بود، خاطرنشان کرد: اما بعداز گذشت زمانی، همه امور به روال سابق خود باز خواهد گشت و افق های روشنی پیش روی اقتصاد ملی ما خواهد بود.

علاقه مندی دولت ها برای پیوستن به  WTO
بر اساس این گزارش، حسین راغفر اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا با اشاره به اینکه طی این سال ها همواره دولت ها در ایران علاقه مند و مشتاق به پیوستن به سازمان تجارت جهانی بودند، اظهار داشت: منتهی صرف اشتیاق در این موضوع کافی نیست و باید در این زمینه با برنامه وارد شد. این کارشناس مسایل اقتصادی با تاکید بر اینکه برای الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی باید استراتژی صنعتی و تجاری داشت، ادامه داد: متاسفانه کشورمان دارای چنین چیزی نیست و بدون برنامه نیز نمی توان قدمی به جلو برد.
راغفر با بیان اینکه کشورها با یک برنامه مدون دست به مذاکره برای الحاق می زنند، افزود: کشورهایی که خواستار پیوستن به سازمان تجارت جهانی هستند طی یک برنامه ریزی مشخص نسبت به کاهش تعرفه های خود اقدام می کنند و در مواردی خاص نیز خواستار آن هستند که تعرفه ها به نحوی دیگر کاهش یابند.
این اقتصاددان افزود: در این رابطه باید کشورمان جزء به جزء مسایل را با دقت بررسی کند، در غیر این صورت بعد از طی شدن فرآیند الحاق، صنایع کشورمان با مشکلات جدی دست و پنچه نرم خواهند کرد.

تاریخچه تلاش ایران برای عضویت
بنا بر این گزارش، به طور کلی عضویت در سازمان جهانی تجارت مستلزم پذیرفتن اصول و معاهدات متعددی است که مورد قبول کشورهای عضو قرار گرفته است. این مراحل شامل تقاضای عضویت، پذیرش درخواست (الحاق به عنوان عضو ناظر)، تدوین گزارش سیاست های تجاری کشور، تشکیل گروه کاری الحاق و در نهایت مذاکرات دوجانبه و چندجانبه یی برای تعیین شرایط عضویت و حصول توافق برای الحاق است.
بر اساس این گزارش، نخستین ویرایش یادداشت نظامنامه تجارت خارجی (گزارش رژیم تجاری ایران) در سال ۱۳۷۸ تهیه شده که طی سنوات بعد متناسب با تغییرات در قوانین و مقررات گزارش اولیه به طور مکرر مورد بازبینی و تکمیل قرار گرفته است.
۲ ماه پس از پذیرش درخواست الحاق ایران توسط شورای عمومی سازمان جهانی تجارت در پنجم خردادماه سال ۱۳۸۴، آخرین ویرایش گزارش رژیم تجاری برای بررسی و ارایه نظرات دستگاه ها، انجام بررسی ها و اعمال تغییرات و تعدیلات لازم در سال ۱۳۸۵ به دولت ارایه شد. بررسی درخواست عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت ۹سال به طول انجامید. به نحوی که تا ۵ سال تقاضای عضویت ایران در شورای عمومی سازمان مطرح نشد و پس از طرح نیز تا ۴ سال اجماع در این زمینه صورت نگرفت و در نهایت پس از ۹ سال درخواست ایران در۵  خرداد ۱۳۸۴ با اجماع کشورها مواجه و ایران به عنوان عضو ناظر پذیرفته شد. تمام اینها در حالی است که میانگین زمان عضویت دیگر کشورهایی که از سال ۱۹۹۵ به این سو، در سازمان عضو شده اند حدود ۷ سال بوده است. ایران در آبان ۱۳۸۸ متن گزارش رژیم تجاری خود را تقدیم دبیرخانه سازمان تجارت جهانی کرد. بعد از آن، گزارش رژیم تجاری ایران در بین اعضای سازمان تجارت جهانی توزیع شد و اعضای سازمان تجارت جهانی سوالات خود را از ایران مطرح کردند که سری اول سوالات که شامل ۷۰۰ سوال بود به وزارت وقت بازرگانی ایران در اسفند ۱۳۸۸ ارسال شد. اما در خصوص رییس گروه کاری الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی، با آنکه توافق بر سر رییس گروه کاری الحاق ایران صورت گرفته بود، امریکا از قرار گرفتن تعیین رییس گروه کاری الحاق در دستور جلسه شورای عمومی سازمان تجارت جهانی جلوگیری کرد.

منتشرشده در روزنامه تعادل