سه دلیل برای کاهش قیمت نفت

اقتصاد ایرانی: از سال گذشته قیمت نفت به حدود نصف کاهش یافت. در سراسر جهان، شرکت ها و کشورها از خود می پرسند که آیا شرایط مانند گذشته خواهد شد یا قیمت ها بیش از این سقوط خواهند کرد؟ تا چه مدت قیمت ها در این سطح پایین باقی خواهند ماند و آیا نوسان قیمت ادامه خواهد داشت؟ اگر اینگونه باشد، دامنه تغییرات به شکلی خواهد بود؟

هیچ پاسخ قطعی برای این سوالات وجود ندارد؛ اما فکر کردن در مورد آنها کمک می کند تا دریابیم، چه مسائلی در پشت پرده سقوط قیمت نفت وجود دارد. در این رابطه سه توضیح کلیدی ارائه می شود.

۱. مبانی مطرح شده در ماه های اخیر از قیمت های بالا در وهله نخست حمایت نکرد. با این تفسیر، یک حباب قیمتی طولانی مدت وجود داشت که باعث بالا نگه داشتن قیمت نفت برای سه سال و نیم شده بود. دو عامل باعث متورم شدن این حباب شده بودند: پیش بینی تقاضای بالا در آینده در بازارهای نوظهور بخصوص چین و انتظارات از مشکلات آینده در تولید.

در واقع این انتظارات به میزان مورد انتظار محقق نشدند؛ تقاضا به میزان پیش بینی شده افزایش نیافت، همانگونه که قیمت سایر کالاها نیز با کاهش مواجه شدند. در بخش مشکلات تولید نیز، میزان تولید بیش از حد انتظار بوده است، بخصوص روند افزایش تولید در حوزه شیل آمریکای شمالی که در سال های آینده نیز ادامه خواهد داشت.

۲. اوپک در مورد کاهش تولید محتاط عمل کرد. رشد حباب قیمت تا زمانی که عواملی منجر به ترکیدن آن شوند، ادامه پیدا می کند. در این مورد، اوپک نخستین کسی نخواهد بود که با کاهش تولید، به تقویت قیمت ها کمک خواهد کرد.

این مسأله در مورد اوپک قابل درک است؛ آنها نگران هستند که کاهش تولید برای توقف روند سقوط قیمت نفت کافی نبوده و کاهش بیشتری مورد نیاز باشد. اما کاهش بیش از حد تولید نیز باعث از دست دادن سهم بازار به نفع اقتصادهای ثروتمند آمریکای شمالی خواهد شد.

تولید با کاهش مواجه خواهد شد؛ شرکت های نفتی اکنون در حال تصمیم گیری برای کاهش هزینه های سرمایه خود هستند، اما این اقدام یک فرآیند آهسته خواهد بود. اوپک نیز ممکن است درخصوص کاهش تولید تصمیم گیری کند، اما این حقیقت که آنها پیشقدم (کاهش تولید) نخواهند بود، توضیح می دهد که چرا قیمت نفت تا این میزان سقوط کرده است.

۳. معامله گران نقش رو به رشدی در زنجیره ارزش نفت ایفا می کنند. در چند سال گذشته، معامله گران فراتر از تجارت عمل کرده و به زنجیره ارزش نفت و گاز وارد شدند و موقعیت قابل توجهی در ذخیره سازی نفت و بخش های بالادست و پایین دست پیدا کردند.

در واقع، در ماه های اخیر قیمت بازار حالت افزایشی داشته است؛ به این معنی که قیمت آینده نفت بالاتر از قیمت کنونی خواهد بود. بنابراین خرید و ذخیره سازی نفت برای فروش آن در آینده با قیمت های بالاتر یک تصمیم گیری ساده و آسان است.

می توانیم قیمت بالاتر نفت را در بازار معاملات آینده ببینیم، چراکه شواهدی وجود دارد که نشان می دهد، قیمت به پایین ترین حد خود رسیده است. اما می توان از منظر دیگری به این وضعیت نگاه کرد: محدودیت های فیزیکی در مورد میزان ذخیره سازی نفت وجود دارند و تقاضای بالای فعلی برای ذخیره سازی نفت ممکن است نوعی اقدام تصنعی برای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت های نفت باشد.

منبع: مجمع جهانی اقتصاد