طرح ابتکاری ایران برای لغو تحریم‌ها

اقتصاد ایرانی: وزیر امور خارجه ایران، احتمال رسیدن به توافق هسته ای را بیش از ۵۰ درصد عنوان کرد و گفت که «این توافقی است که در یک قطعنامه فصل هفتمی منشورملل متحد مورد تایید قرار می گیرد و در نتیجه به یک توافق بین المللی و الزام آور برای همه دولت ها تبدیل می شود.» موضوعی که بی تردید ابتکار ایران برای لغو تحریم ها به شمار می رود. همزمان رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت که در دو جلسه اخیر بن بست های فنی برطرف شده است.
پیشرفت های صورت گرفته در مذاکرات هسته ای ژنو در اوایل اسفند و ادامه آن در گفت وگوهای هفته گذشته شهر مونترو سوئیس موجب شد تا وزیر امور خارجه ایران، احتمال رسیدن به توافق را بیش از ۵۰ درصد عنوان کند و از نظارت شورای امنیت بر یک توافق احتمالی که الزام آور برای همه طرفین باشد، خبر دهد. همزمان رئیس سازمان انرژی نیز از برطرف شدن نگرانی های ۱+۵ در مورد غنی سازی و رآکتور اراک خبر داد و گفت که در دو جلسه اخیر بن بست های فنی حل شده است. دور بعدی گفت وگوها در روزهای ۲ تا ۲۹ اسفند (۱۵ تا ۲۰ مارس) برگزار می شود.
به گزارش خبرآنلاین، محمدجواد ظریف در تازه ترین اظهارات خود به هفته نامه «صدا» گفت که احتمال موفقیت مذاکرات را بیش از شکست آن می دانم. وزیر امور خارجه کشورمان گفت: «احتمال توافق بیش از ۵۰ درصد است و احساس می کنم هردو طرف اعتقاد دارند موفقیت و رسیدن به توافق مفیدتر از شکست مذاکرات است؛ نرسیدن تفاهم، پایان دنیا نیست، اما طرفین زمان و حیثیت سیاسی خود را برای موفقیت این گفت وگوها هزینه کرده اند.» پیش تر رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا گفته بود که احتمال رسیدن به توافق زیر ۵۰ درصد است.
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا قرار است توافق نهایی به صورت یک معاهده بین المللی ثبت شود که در آینده طرف غربی نتواند وعده های خود را زیرپا بگذارد؟ تصریح کرد: «برداشتن تحریم های شورای امنیت پیچیدگی ندارد و تنها به اراده سیاسی وابسته است.» او ادامه داد: «پیچیدگی حقوقی هم وجود ندارد، پیچیدگی حقوقی در تحریم های گذشته هم توسط دولت های غربی ایجاد شده است، یعنی مثلا در مورد تحریم های عراق، آمریکایی ها تصمیمی را گرفتند که حقوقی نبود، اما براساس آن عمل کردند.» وزیر امور خارجه گفت: «این توافقی است که در یک قطعنامه فصل هفتمی منشورملل متحد مورد تایید قرار می گیرد و در نتیجه به یک توافق بین المللی و الزام آور برای همه دولت ها تبدیل می شود.» ظریف در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر اینکه قرار است تا آخر مارس حتما مذاکرات به نتیجه برسد؟ یعنی توافق کامل حاصل می شود یا شکست مذاکرات؟ افزود: «خیر، چنین چیزی نیست، گفت وگوها ادامه دارد و تا زمانی که برسر همه جزئیات توافق نشده احتمال شکست مذاکرات وجود دارد.» 

 رفع بن بست های فنی
همزمان، رئیس سازمان انرژی اتمی از رفع بن بست های فنی در مذاکرات هسته ای اخیر با ۱+۵ خبر داد. به گزارش انتخاب، علی اکبر صالحی با تبیین روند دو دور مذاکره فنی در ژنو و مونتروی سوئیس گفت: «ما در مذاکرات فنی با نوعی بن بست مواجه بودیم و تشخیص مقامات بالاتر نظام بر این بود که بنده شخصا در مذاکرات حضور یابم و در جزئیات مسائل نیز با بالاترین مقام طرف مقابل که وزیر انرژی آمریکا است وارد گفت وگو شوم.» صالحی گفت: «در موضوعات مربوط به غنی سازی و رآکتور اراک قدم های بسیار خوبی برداشتیم و توانستیم دغدغه ها و نگرانی های ساختگی آنان را با پیشنهاد فنی که ارائه کردیم، برطرف کنیم و از منافع ملی و اصل صنعت هسته ای نیز به عنوان دستاورد عظیم سازمان انرژی اتمی و عزیزانی که در این سازمان کار می کنند دفاع کردیم.» او افزود: «در مجموع این مذاکرات متوازن بود و به اعتبار اینکه هم سابقه فعالیت داشتم و هم در زمینه علمی و فنی آشنایی دارم حضورم خیلی کمک کرد و می توان گفت در این دو جلسه بن بست های فنی برطرف شد.» صالحی گفت: در دور بعدی مذاکرات به بحث «فردو» می پردازیم.

 رسیدن به توافق خوب میسر است
همچنین ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری با خبرنگاران تاکید کرد که امکان دستیابی به توافق هسته ای خوب وجود دارد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت امور خارجه آمریکا، هارف درباره چشم انداز مذاکرات هسته ای ایران و غرب و امکان دستیابی به توافق نهایی گفت: «دستیابی به توافق خوب ممکن و میسر است.» او افزود: «البته هنوز موانعی بر سر این راه وجود دارد که ما سعی داریم آنها را برطرف کنیم و اعتقاد داریم می توانیم تا پایان ماه مارس این کار را انجام دهیم.» فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز روز جمعه در کنفرانس سیاست خارجی در ریگا پایتخت لتونی از تعهد خود برای به پایان رساندن مثبت مذاکرات سخن گفت و اظهار کرد که به عقیده او توافق خوب در دسترس است. هارف نیز درباره سخنان موگرینی گفت: «امکان دستیابی به توافق وجود دارد، اما هنوز مسائلی وجود دارد که مورد بحث قرار نگرفته و در گفت وگوهای پاریس (شنبه ۱۶ اسفند ماه ۷ مارس) درباره آنها صحبت خواهد شد.» نشست وزرای خارجه ۱+۵ بدون حضور چین و روسیه و با حضور موگرینی دیروز در پاریس برگزار شد.

 خواهان توافق مستحکم و پایدار
در همین ارتباط، وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس خبری مشترک با همتای فرانسوی خود گفت که غرب خواهان توافقی مستحکم و پایدار با ایران است. به گزارش خبرگزاری تسنیم و به نقل از «اسکای نیوز»، جان کری وزیر خارجه آمریکا به همراه لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه در کنفرانسی خبری در پاریس شرکت کردند و به اظهارنظر درباره مذاکرات هسته ای با ایران پرداختند. کری گفت: ما خواهان توافقی مستحکم و پایدار با ایران هستیم. برنامه های هسته ای ایران باید صلح آمیز باشد. ما به کشورهای زیادی تعهد دادیم که به توافق هسته ای خوب و قابل قبول با ایران برسیم. وزیر خارجه آمریکا همچنین با بیان اینکه فرانسه و آمریکا بر این عقیده اند که توافق هسته ای با ایران باید مستحکم تر باشد، گفت: به دنبال دستیابی فوری به هر توافقی نیستیم، ما باید به یک توافق درست دست یابیم. لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه نیز در این نشست گفت که ایران می تواند برنامه هسته ای غیرنظامی داشته باشد اما اجازه نمی دهیم که برنامه تولید سلاح های هسته ای داشته باشد. فابیوس پیش تر مدعی شده بود که تعهدات تهران در مذاکره با گروه ۱+۵ کافی نیست و نیازمند کار بیشتر است.

دکتر مهدی ذاکریان استاد حقوق بین الملل دانشگاه علوم و تحقیقات
صحبت های وزیر امور خارجه ایران درخصوص اینکه در صورت احتمال توافق هسته ای این مساله در شورای امنیت تحت یک سازوکار حقوقی قرار می گیرد و برای طرفین الزام آور است می توان آن را از دو منظر بررسی کرد؛ نخست با توجه به قطعنامه های سازمان ملل وقتی در متن قطعنامه از ایران درخواست شده بود که گفت وگو با ۱+۵ تحت نظارت و مدیریت نماینده اتحادیه اروپا در روابط خارجی انجام شود، بنابراین هر نوع مذاکره و دستاورد آن اعم از توافق یا عدم توافق به اطلاع شورای امنیت رسانده خواهد شد. از آنجا که مسیر پیش رو مبین دستاوردهای بزرگ برای جمهوری اسلامی ایران است از جمله خروج از انزوای بین المللی، تعلیق یا به احتمال قوی حذف همه تحریم ها، تعهد قدرت های بزرگ از جمله دارندگان توانایی های هسته ای در جامعه بین المللی به همکاری با ایران از لحاظ تکنیکی و صنعتی در فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران، همکاری با ایران در پیوستن به سازمان تجارت جهانی  (WTO)، اجازه سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز، اجازه فعالیت صادرات غیرنفتی به کشورهای پیشرفته، همکاری با ایران در صنعت هواپیمایی و همچنین حل مسائل سیاسی- منطقه ای از جمله مبارزه با تروریسم بین الملل، مبارزه با افراط گرایی، همکاری در نابودی داعش و...، بنابراین با توجه به اهمیت همه توافق های ذکرشده ضروری است که در جلسه شورای امنیت همه این توافق ها به صورت مکتوب مورد پذیرش و تایید همه اعضای دائم و غیردائم شورای امنیت قرار گیرد. دلیل دوم اینکه هرگونه فعالیت میان کشورها در جامعه بین المللی و تفاهم، اگرچه مورد اعتبار و دارای ارزش حقوقی است، اما ورود چنین توافق های به سازمان ملل و تایید رکن مهمی همچون شورای امنیت می تواند بر افزایش اعتبار حقوقی و سیاسی آن توافقنامه بیفزاید. بنابراین از زاویه ذکرشده صحبت های وزیر امور خارجه قابل درک و اعتبار است.