بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : پنجشنبه 7 اسفند 1393      9:19

برندگان و بازندگان دوران وفور نفت

اقتصاد ایرانی: شناخت تحولات بخش های گوناگون اقتصاد ایران و مقایسه آنها با یکدیگر به ویژه در دوران وفور نفتی و در شرایط سقوط درآمدهای نفتی یک ضرورت تمام عیار است تا برنامه ریزی ها منطبق با واقعیت ها باشد. برای این مقایسه ها چاره یی جز این نیست که از آمار و اطلاعات دقیق استفاده شود و به همین دلیل وظیفه بانک مرکزی و مرکز آمار ایران اهمیت قابل اعتنایی دارد. گزارش حاضر نشان می دهد در شرایط وفور درآمدهای نفتی به دلایل گوناگون بخش حقیقی اقتصاد در شرایط بدتری قرار گرفته است.
گزارش تعامل، به در ربع قرن اخیر پس از دوران سازندگی بعد از جنگ، اتفاق مهم اقتصاد ایران افزایش درآمدهای نفتی از سال ۱۳۷۸ بود که دوره اقتصاد نفتی ۹۰-۱۳۷۸ را رقم زد. مجموعه یی از سیاست گذاری ها و کژکارکردهای این دوره، کشور را به رکود تورمی کنونی رسانید. در دوره اقتصاد نفتی رانت جویی، سوداگری و سفته بازی بر کار و خلاقیت و کارآفرینی غلبه یافت. در این تحقیق براساس داده های حساب های ملی کشور که توسط بانک مرکزی منتشر شده است، وضعیت رشد زیربخش های اقتصادی کشور بررسی و طبقه بندی شده اند. اصطلاحات به کار رفته به شرح زیر مرور و تعریف می شوند:
تولید ناخالص داخلی: ارزش افزوده ایجادشده توسط همه عوامل و بخش های مختلف اقتصادی (ارزش مجموع کالاهای تولیدی و خدمات نهایی) در دوره زمانی معین (یک سال) تولید شده را بیان می کند.
درآمد (ارزش افزوده) حقیقی: اگر تولید ناخالص داخلی بر حسب قیمت های سال پایه (قیمت ثابت) اندازه گیری شود به آن تولید ناخالص حقیقی گویند. برای بررسی روند رشد (فیزیکی و بدون تورم ارزشی) اقتصادی از این شاخص استفاده می شود.
درآمد (ارزش افزوده): اگر تولید ناخالص داخلی با قیمت های همان سال مورد نظر (قیمت جاری) بررسی شود، به آن تولید ناخالص واقعی گفته می شود. این شاخص شامل هم رشد تورمی ارزشی و هم رشد فیزیکی اقتصادی است.
شاخص ضمنی تعدیل کننده: از تقسیم درآمد واقعی به درآمد حقیقی از این شاخص استفاده می شود. این شاخص در تحلیل تعیین درآمد، نقش فوق العاده مهمی ایفا می کند.
برندگان اقتصاد: زیربخش های اقتصادی که هم از رشد درآمد حقیقی (فیزیکی) و هم از رشد شاخص ضمنی تعدیل کننده (افزایش تورمی ارزشی) بالاتر از کل اقتصاد برخوردار بوده اند.
سودبرندگان اقتصاد: زیربخش‍ های اقتصادی که فقط از رشد شاخص ضمنی تعدیل کننده بالاتر از کل اقتصاد برخوردار بوده اند. این گروه اگرچه از رشد فیزیکی کمتر از کل اقتصاد دارد، اما رشد ارزشی آن نسبت به کل اقتصاد افزایش یافته است. رشدکنندگان اقتصاد: زیربخش های اقتصادی که فقط رشد درآمد حقیقی (فیزیکی) بالاتر از کل اقتصاد داشته اند.
بازندگان اقتصاد: آنها که هم رشد حقیقی (فیزیکی) و هم رشد واقعی (ارزشی) آنها از کل اقتصاد عقب مانده است.

تغییرات شاخص های اقتصاد در این دوره به شرح ذیل هستند:
رشد شاخص تورم (بهای کالاها و خدمات): ۵.۳ برابر
رشد شاخص بهای تولیدکننده: ۵.۵ برابر
رشد دستمزد نیروی کار: ۹.۱ برابر
افزایش بهای کالای وارداتی (ریال): ۱.۹ برابر
رشد نقدینگی: ۱۸.۳برابر
تولید ناخالص داخلی حقیقی (قیمت های ثابت): ۱.۸ برابر
تولید ناخالص داخلی واقعی (قیمت های جاری): ۱۳.۲ برابر
شاخص ضمنی تعدیل کننده تولید ناخالص داخلی: ۷.۳ برابر

گروه برندگان بزرگ اقتصاد، بخش های خدمات مالی و پولی (بانکی، بیمه و خدمات واسطه گری مالی)، مسکن و گاز هستند.
گروه سودبرندگان شامل بخش های نفت و خدمات عمومی است که با وجود رشد حقیقی کمتر از کل اقتصاد، رشد ارزشی بالاتری داشته اند.
فرآورده های نفتی به ویژه پس از اجرای طرح هدفمندی با رشد تورمی شدید روبه رو شده اند. خدمات عمومی که عمدتا توسط دولت ارایه می شوند شامل امور دفاعی، انتظامی و امنیتی (۱ درصد از کل)، آموزشی (۱۴ درصد)، بهداشتی (۷ درصد)، رفاه اجتماعی (۱۶ درصد)، فرهنگی (۳ درصد) و اقتصادی (۱۸ درصد) هستند.
هیچ یک از بخش های مولد کشور در گروه های برندگان و سود برندگان قرار ندارند.
پیشروان گروه رشدکنندگان به ترتیب شامل ارتباطات (۲۰ برابر رشد فیزیکی)، خدمات دلالان مستغلات (۶.۶ برابر)، حمل و نقل ریلی (۳.۳ برابر) صنایع ماشین آلات (عمدتا خودروسازی با ۳.۱ برابر) و معادن (۵.۷ برابر) هستند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir