تورم طبقه حقوق بگیر را ویران کرده است

اقتصاد ایرانی: آمارهای غیر رسمی حکایت از رشد 90 تا 97 درصدی رشد نرخ تورم در 20 ماه گذشته دارد. درحالیکه نهادهای متولی مانند بانک مرکزی و مرکزآمار ایران از اعلام نرخ تورم به شکل فصلی و حتی سالانه پرهیز دارند اما هریک از  منابع غیر رسمی از مسوولان اتحادیه ها و نهادهای صنفی گرفته تا کارشناسان اقتصادی از آمارهای بالای 50 و حتی تا 100 درصد رشد نرخ تورم خبر می دهند.  غلامرضا حیدری کرد زنگنه نیز می گوید:«بانک مرکزی و مرکز آمار ایران در اعلام نرخ تورم به گونه ای عمل می کنند که انگار اگر این نرخ اعلام نشود باعث مهار تورم می شود.» رئیس اسبق سازمان خصوصی سازی معتقد است:«بهتر است مسوولان صادقانه واقعیت های موجود را اعلام کنند تا بتوان راهکاری برای رفع مشکلات تورمی پیدا کرد. با بستن سوراخ سدی که آب از آن فواره می زند، مشکل حل نمی شود.»

علی رغم اینکه بانک مرکزی در اعلام نرخ تورم در یکسال گذشته تعلل کرده است اما ظاهرا آمارهای غیر رسمی حکایت از رشد 97 درصدی نرخ تورم در 20 ماه گذشته دارد. با توجه به این شما تا چه اندازه اعلام اینگونه آمارها را منطبق با واقعیت می دانید؟

بنظرم اینکه گفته شود براساس آمارهای غیر رسمی نرخ تورم در 20 ماه اخیر به 97 درصد رسیده طبیعی است و به دور از واقعیت نیست.

چرا بانک مرکزی و مرکز آمار بعنوان نهادهای متولی اعلام نرخ تورم تاکنون از اعلام نرخ رسمی تورم طفره رفته اند؟

بانک مرکزی و مرکز آمار ایران در اعلام نرخ تورم به گونه ای عمل می کنند که انگار اگر این نرخ اعلام نشود باعث مهار تورم می شود. درحالیکه عدم انتشار آمارهای درست و واقعی از سوی نهادهای متولی بیشتر به مشکلات و چالش های تورمی دامن می زند. بهتر است صادقانه واقعیت های موجود را اعلام کنند تا بتوان راهکاری برای رفع مشکلات تورمی پیدا کرد. با بستن سوراخ سدی که آب از آن فواره می زند، مشکل حل نمی شود. به هرحال بانک مرکزی نقش اصلی در کنترل نرخ تورم دارد. این نهاد با تدوین سیاست های پولی بیش از 50 درصد در این زمینه سهم دارد. اگر سیاست های پولی به گونه ای طراحی شوند، که باعث رشد نرخ تورم شود پس بانک مرکزی خود عاملی در دامن زدن به تورم به حساب می آید.

بطورکلی ریشه تورم در اقتصاد ایران سالهای اخیر به چه عواملی برمی گردد؟

ریشه تورم به عرضه و تقاضا برمی گردد. در سالهای اخیر رشد نقدینگی سرگردان عامل اصلی تورم بوده است. این نقدینگی باید به بخش تولید تزریق می شد اما درست برخلاف جهت حرکت کرد و  از بازار دلالی سر درآورد. در یکسال گذشته نیز عامل تشدید نرخ ارز بر مشکل افزایش حجم نقدینگی افزوده است و سرعت رشد تورم را به شکل قابل توجهی افزایش داده است. اکنون همراه شدن رشد نقدینگی با افزایش 5/2 تا 3 برابری نرخ ارز  که تورم داخلی را بالا برده است با رشد تورم سطح بین المللی دست به دست هم داده اند تا شاهد گسترش تورم رکودی در کشور باشیم. متاسفانه تورم در یکسال گذشته به اندازه ای تشدید شده است که عواقب سنگینی برای اقتصاد دارد.  

با توجه به قابل پیش بینی بودن آثار مخرب رشد تورم چرا دولت در مهار نرخ تورم برنامه ای نداشته است؟

دولت می توانست با هدایت نقدینگی به سمت بخش های تولیدی مانع رشد تورم شود. اما با اجرای هدفمندی یارانه ها و پرداخت یارانه نقدی و توزیع آن در سطح جامعه باعث افزایش حجم نقدینگی سرگردان شد. متاسفانه یارانه نقدی به سمت بخش های مصرفی حرکت کرد و تقاضای موثر را افزایش داد. از طرفی عدم پرداخت یارانه بخش تولید علی رغم افزایش نرخ حاملهای انرژی باعث رکود فعالیت های تولیدی شد. در واقع دولت تقاضا در اثر مصرف را افزایش داد و بخش تولید را به سمت رکود کشاند. از طرف دیگر دولت با افزایش حجم نقدینگی و عدم هدایت آن به سمت بخش تولیدی در حقیقت به افزایش نرخ ارز کمک کرد.

یعنی اجرای هدفمندی یارانه ها علت اصلی رشد تورم بوده است؟

درست است آزادسازی برای اقتصاد ایران بسیار مفید است. اما متاسفانه هدفی که در آزادسازی ها دنبال شد نه تنها باعث رشد اقتصادی نشد، بلکه بر مشکلات دامن زد. درحال حاضر این مسائل همزمان با تحریم ها و نوسانات ارزی باعث شده تا فشار بیشتری به زندگی مردم وارد شود. دلیل اجرای هدفمندی یارانه ها تشدید تورم و دامن زدن به مشکلات جامعه نبود، بلکه قرار بود با حذف یارانه ها و ترزیق درآمدهای حاصل از این آزادسازی ها به سمت بخش های تولیدی در جهت رشد اقتصادی حرکت کنیم. اما متاسفانه اینگونه نشد.

در حال حاضر چه ارزیابی از تاثیر تورم بر وضعیت مشعیت مردم دارید؟

قدرت خرید عموم به دلیل افزایش تورم و گرانی ها به شدت پایین آمده است. تورم باعث شده مشکلات طبقه حقوق بگیر و گروهی که درآمد ثابت دارند، بسیار افزایش یابد. اگر نرخ تورم مهار نشود و مسوولان چاره ای برای این وضعیت پیدا نکنند، این گروه از جامعه با مشکلات شدیدتری مواجه خواهند شد. این مساله بدون در نظر گرفتن موضوع رشد نرخ بیکاری است. متاسفانه تعداد بیکاران هم مدام در حال افزایش است.

با این اوصاف آیا مهار تورم در این مقطع با وجود نوسانات ارزی و تشدید تحریم ها امکان پذیر است؟

دردی نیست که درمان نداشته باشد. به ویژه در بخش اقتصادی هم مسائل فرمول و راهکار مشخصی دارد.  همه عوامل در علم اقتصاد قابل پیش بینی است. اگر اتفاقی رخ می دهد، می توان از قبل پیش بینی کرد. اکنون هم درست است که تمهیدات لازم در اثر کاهش فروش نفت و کاستن وابستگی درآمدهای دولت به درآمدهای نفتی پیش بینی نشده ولی می توان با شناسایی عواملی که باعث بروز این مشکلات شده اند و کنترل نقدینگی، نرخ ارز و واردات را در جهت درست  مدیریت کرد.