چگونه می توان با آمار دروغ گفت

اقتصاد ایرانی: دارل هاف در سال ۱۹۵۴ در کتابی با نام «چگونه می توان با آمار دروغ گفت» نوشته است، کلاهبرداران این نیرنگ ها را می دانند. انسان درستکار باید این رمز و رموز را برای دفاع از خود بیاموزد. این کتاب نشان می دهد که چگونه آمارها می توانند هرآنچه را که خواسته شماست، نشان دهند اما متاسفانه نوشته های هاف نیز به بروزرسانی نیاز دارد.

آخرین روش برای فریب دادن از طریق ارقام «شاخص عملکرد» است که داده ها را بر اساس مقیاس های بسیار به شکل یک (عدد ساده) موسوم به رتبه بندی بین المللی ارائه می دهد. این روش از رنج های انسانی تا درک فساد، از آزادی تا شادی کودکان را در بر می گیرد و امروزه هیچ مشکل اجتماعی یا سیاست عمومی از این روش بی بهره نمانده است. دولت ها، اندیشکده ها و فعالان گروه ها عاشق سادگی و وضوع یک شاخص هستند؛ زمانی که این شاخص به خوبی تهیه شده باشد، می تواند، معایب و کوتاهی ها را نشان دهد و راه حل پیشنهاد کند اما مشکلاتی نیز وجود دارد و آن رقابت تنگاتنگ شاخص ها در بازار فکری است: رتبه بندی «شکاف جنسیتی جهانی» مجمع جهانی اقتصاد که ۲۸ اکتبر منتشر شد با «شاخص نابرابری جنسیتی» سازمان ملل، «شاخص قدرت زنان» فروم اینترنتی «بیگ تینک» و حتی «شاخص سقف شیشه ای» اکونومیست رقابت می کند. بدتر از همه آن است که برخی از شاخص ها بیهوده یا صرفا گمراه کننده هستند.

به سادگی شمارس ۱،۲،۳

به کدام (شاخص) اعتماد کنیم و کدام را نادیده بگیریم؟ به شیوه هاف، اینجا به ایجاد یک شاخص جعلی می پردازیم. از آن برای محافظت در برابر فریب یا برای آگاهی عمومی و شکل دادن به سیاست های دولت استفاده کنید. نخست، از توجه بیش از حد به جزئیات بپرهیزید و کار را با استفاده هر رقمی که در اختیار دارید، آسان کنید؛ چه این ارقام قدیمی یا از نمونه های کوچک، غیرتصادفی و جهت دار باشند یا از منابع به شدت متفاوت تهیه شده باشند. آیا این ارقام در مورد کمبودهای یک کشور است؟ از یک «قیاس» استفاده کنید، فرقی نمی کند هر اندازه غیرقابل اعتماد باشد؛ (برای مثال) در یک شاخص برده داری که آمار ایرلند و ایسلند را در اختیار نبود، از آمار بریتیش برای هر دو کشور استفاده شد (آیا تمام کشورهای جزیره ای مانند هم نیستند؟) اگر آمارها در جهتی نادرست بود، افراد دانشگاهی پیدا کنید که موارد مناسب تری برای شما فراهم کنند و حدسیات آنها را «دیدگاه کارشناسی» بنامید. اگر تمامی این موارد هنوز آنچه شما می خواهید را فراهم نکرده است، بر وزن عوامل و عناصر بیفزاید تا متناسب (خواسته شما) شود.

حق ارائه را بگیرید. عدم انتشار متولوژی خود به نظر خطرناک به نظر می رسد. در عوض، یک توضیح مختصر اما گمراه کننده را در گوشه ای از وب سایت خود قرار دهید و صفحه اصلی را به تاییدهای افراد معروف اختصاص دهید. با اغراق در تفاوت های کوچک، عنوان ها را انتخاب کنید؛ حرکت های کوچک سالنه در رتبه بندی ها ممکن است سرو وصدای آماری درست کند اما این کار بسیار تکراری است.

به ویژه، به یاد داشته باشید که شما می توانید انتخاب کنید که چه چیزی در شاخص خود قرار دهید... از اینرو شما مشکل را تعریف و راه حل را تحمیل می کنید. رتبه بندی های business-friendliness ممکن است مورد حمایت کشورهایی قرار گیرد که قوانین سختی دارند؛ نگران نباشید اگر آنها هیچ وقت اجرایی نشوند. قوانین دموکراسی که متکی بر شرکت کنندگان است، توانایی حاکمان مستبد در فرار از رای گیری را نادیده گرفته است. شاخص وضعیت زنان بر اساس سطح تحصیلات ایجاد شده است درحالی که اگر در عربستان تعداد زنان از مردان در دانشگاه پیشی گرفته به این دلیل است که به آنها بیش از ادامه تحصیل کار دیگری اجازه داده نمی شود که انجام دهند. انتقاد همیشه می تواند، رد شود. با این وجود، ارقام به نفع شماست. شما با اطمینان آنها را ساخته اید.

منبع: اکونومیست