اوباما – کامرون مقابل کنگره
اقتصاد ایرانی: همزمان با رایزنی های فشرده محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با همتایان خود در قلب اروپا، در آن سوی اقیانوس اطلس و در کاخ سفید، باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده در یک نشست مطبوعاتی مشترک با دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا بار دیگر بر مخالفت خود با اعمال تحریم های جدید علیه ایران از سوی کنگره مخالفت و تاکید کرد که باید به مذاکرات فرصت داد؛ موضعی که کامرون هم آن را تایید کرد. اوباما اضافه کرد که اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، از کنگره خواهد خواست تا سختگیری علیه ایران را تشدید کند.
به گزارش دنیای اقتصاد، در حالی که از روز چهارشنبه، چهار دور گفت وگوی فشرده میان محمدجواد ظریف و جان کری، وزرای خارجه ایران و ایالات متحده در ژنو و پاریس برگزار شد و گفت وگوهای جدی مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی ادامه دارد، یکبار دیگر باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده به کنگره آمریکا هشدار داد که در صورت تصویب لایحه تشدید تحریم های ایران، آن را وتو خواهد کرد. او در عین حال احتمال دستیابی به توافق با ایران را کمتر از ۵۰ درصد دانست. در آستانه برگزاری نشست نهایی میان معاونان وزیران خارجه ایران و کشورهای ۱+۵ در شهر ژنو سوئیس، عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد ایرانی، فضای مذاکرات را جدی توصیف کرد اما همزمان تاکید کرد که هنوز برای قضاوت در مورد پیشرفت مذاکرات زود است.
اوباما که در یک کنفرانس خبری مشترک با دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا حضور یافته بود، تاکید کرد که تحریم های جدید «امکان دستیابی به یک راه حل دیپلماتیک برای پرونده هسته ای ایران را به مخاطره می اندازد» و آن را به یکی از «دشوارترین و طولانی ترین مشکلات امنیت ملی آمریکا» تبدیل می کند که این کشور با آن مواجه بوده است. کامرون نیز با اعمال تحریم های جدید علیه ایران مخالفت کرد و گفت که مذاکرات نیازمند زمان و شرایط مناسب برای موفقیت است. او افزود: «ما کاملا متعهد هستیم که از امکان دستیابی ایران به سلاح هسته ای جلوگیری کنیم.»
سخنان اوباما و کامرون در مخالفت با اعمال تحریم های تازه علیه ایران در شرایطی بیان می شود که کنگره جدید آمریکا که در کنترل جمهوری خواهان است در تلاش برای تصویب لایحه ای است که در صورت دست نیافتن به توافق هسته ای میان ایران و گروه ۱+۵، تحریم ها علیه تهران را افزایش می دهد. این لایحه در کنگره پیشین به دلیل مخالفت دموکرات ها و کاخ سفید به رای گذاشته نشد. در این شرایط باراک اوباما تاکید دارد که تشدید تحریم های ایران می تواند واکنش منفی شرکای بین المللی آمریکا را نیز به دنبال داشته باشد، موضوعی که نخست وزیر بریتانیا هم در این نشست خبری به طور تلویحی آن را تایید کرد. اوباما در ادامه سخنان خود به کنگره هشدار داد که اگر تحریم های ایران تشدید شود، ایران می تواند از آن به عنوان بهانه ای برای توقف گفت وگوها استفاده کند. به گزارش «ایرنا»، او خطاب به نمایندگانی از کنگره که در پی تحریم بیشتر ایران هستند، گفت: «چرا باید اقدامی کنیم که توافق ها خدشه دار شوند؟» اوباما تاکید کرد در صورتی که کنگره، کاخ سفید و مذاکره کنندگان را از مسیر مذاکرات دور کند، باید مسوولیت آن را بپذیرد و به مردم آمریکا پاسخگو باشد. او از نمایندگان کنگره خواست، بردبار باشند و تلاش برای تصویب تحریم های جدید علیه ایران را متوقف کنند. اوباما در این نشست خبری ادامه داد: «کنگره باید بردباری نشان دهد. پیام اصلی من به کنگره این است.«
برپایی نشست خبری مشترک با کامرون شدید ترین تلاش کاخ سفید برای جلوگیری از تلاش قانون گذاران هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه برای تصویب مجازات های جدید علیه ایران است.
پیش تر نیز اوباما طی دیدار پرتنشی که با رابرت منندز، نماینده دموکرات نیوجرسی و یکی از طراحان تحریمهای جدید علیه ایران داشت تاکید کرد که از حق وتوی خود برای باطل کردن طرح صدور دور جدید تحریم ها علیه ایران پیش از پایان مذاکرات در تابستان امسال استفاده خواهد کرد. پیش تر و در روز نخست مذاکرات نیز ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته بود تصویب هرگونه لایحه در کنگره که موجب تحریم های جدید علیه ایران همزمان با ادامه مذاکرات هسته ای بین المللی شود از سوی رئیس جمهور آمریکا وتو خواهد شد.
احتمال دستیابی به توافق کمتر از ۵۰ درصد
نمایندگان گروه ۱+۵ (آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) و ایران تا اول ژوئیه ۲۰۱۵ (۱۰ تیر ۱۳۹۴) فرصت دارند تا به توافقی جامع و نهایی درباره فعالیت های هسته ای ایران دست یابند. اوباما در ادامه نشست خبری اش با دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا با بیان اینکه طی ماه های آینده مشخص می شود که آیا ایران می تواند پاسخی مثبت به جامعه جهانی بدهد یا نه، احتمال دستیابی به توافق با ایران را کمتر از ۵۰ درصد دانست اما همزمان تاکید کرد که در شرایط کنونی همچنان هدف اصلی باید دستیابی به یک معامله دیپلماتیک با ایران باشد. رئیس جمهور آمریکا سپس تاکید کرد که اگر راه حل های دیپلماتیک در رابطه با برنامه هسته ای ایران به شکست بینجامد، احتمال آنکه در نهایت، کار به تقابل نظامی بکشد، افزایش می یابد. با این حال اوباما اضافه کردکه دست نیافتن به توافق هسته ای الزاما به معنای آن نیست که واشنگتن به گزینه نظامی روی آورد. باراک اوباما با وجود ابراز مخالفت شدید خود با اعمال تحریمهای بیشتر علیه ایران در شرایط کنونی، تاکید کرد: «اگر ایران نتواند ما را مطمئن کند که در پی تسلیحات هستهای نیست، من نخستین کسی خواهم بود که به سراغ تحریمهای بیشتر میروم، اما اعمال این تحریمها نیز تنها راه حل نیست.» به گفته اوباما، در این صورت او به کنگره خواهد گفت که شرایط را برای ایران سخت کنید. به گفته رئیس جمهور آمریکا در شرایط کنونی، این فرصت وجود دارد که موضوع فعالیتهای هستهای ایران به گونه ای صلح آمیز حل وفصل شود، اما توافق احتمالی نیز به معنای آن نیست که «روابطی فوق العاده» با ایران شکل خواهد گرفت.
اوباما نمیخواهد انتظارات را بالا ببرد
امیرعلی ابوالفتح، تحلیلگر برجسته روابط بین الملل و متخصص امور ایالات متحده درباره مواضع اخیر اوباما گفت: «از ماهها پیش روند پیگیری مذاکرات از سوی دولت اوباما تغییر نکرده و کاخ سفید معتقد است راهی که میروند صحیح است و اگر ایران براساس توافق ژنو عمل کند، امکان رسیدن به توافق وجود دارد.»
ابوالفتح معتقد است چون دولت باراک اوباما مبتکر گشوده شدن مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ است، نمیخواهد روند مذاکرات به دلیل تحریمهای کنگره با مشکل و چالش مواجه شود. این تحلیلگر در ارزیابی صحبت اوباما مبنی بر اینکه شانس رسیدن به توافق کمتر از ۵۰ درصد است نیز گفت: «رئیس جمهور آمریکا از ابتدا این رویکرد را داشت و این به دلیل آن است که نمیخواهد انتظارات و خوش بینیها را بالا ببرد، زیرا در این صورت اگر توافقی حاصل نشود همه از آن به عنوان یک شکست سیاسی برای دولت یاد می کنند.» به گفته ابوالفتح حتی اگر مذاکره کنندگان پشت میز مذاکرات روند مثبت و رو به پیشرفتی را طی کنند باز هم رئیس جمهوری در افکار عمومی این طور القا میکند که هنوز راه زیادی تا رسیدن به توافق مانده است. او همچنین فضای مذاکرات را نسبت به دورههای گذشته مثبتتر ارزیابی میکند.
روند مذاکرات مثبت است
داوود هرمیداس باوند، استاد روابط بین الملل دانشگاه علوم و تحقیقات نیز ضمن مثبت ارزیابی کردن فضای این دور از مذاکرات گفت که هشدارهای اوباما «اتمام حجت» او با کنگره است تا از هرگونه اقدام ناظر بر تحریمهای جدید خودداری کند. او احتمال رسیدن به توافق سیاسی پیش از موعد تعیین شده را قابل انتظار دانست و ادامه داد که اگر فضای فعلی مذاکرات کارشناسی به صورت مثبت ادامه پیدا کند، زمینه مساعد برای گفت وگوهای وزیران خارجه ایران و ۱+۵ فراهم خواهد شد. باوند در عین حال پیش بینی اوباما مبنی بر احتمال زیر ۵۰ درصد حصول توافق را مطابق با شرایط فعلی میداند و میگوید در آینده و با پیشرفت مذاکرات، ارزیابیها نیز تغییر خواهد کرد.
گفت وگوی تلفنی وزرای خارجه ایران و بریتانیا
در شرایطی که در آمریکا، باراک اوباما در تلاش برای راضی کردن کنگره جهت تصویب نکردن لایحه تحریمهای جدید علیه ایران است، روز گذشته هیات های کارشناسی و معاونان وزرای خارجه ایران و آمریکا در ژنو برای سومین روز گفت وگوهای سخت و فشردهای را برگزار کردند؛ ریاست تیم مذاکره کننده آمریکایی را وندی شرمن به عهده دارد. امروز (یکشنبه) نیز معاونان وزیران خارجه سایر کشورهای ۱+۵ در ژنو به آنها خواهند پیوست و نشست نهایی را برگزار خواهند کرد. قرار است در کنار مذاکرات کارشناسی، وزیر خارجه ایران در ژنو با وزیران خارجه کشورهای ۱+۵ تلفنی گفت وگو کند. ظریف روز گذشته هم با فیلیپ هاموند وزیر خارجه بریتانیا آخرین تحولات و مسائل مطرح در مذاکرات هسته ای را مورد بحث و بررسی قرار دادند. وزیر امور خارجه ایران شب گذشته به تهران بازگشت.
احتمال دیدار دوباره کری و ظریف
همزمان یک مقام مسوول در وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در هفتههای آینده بار دیگر با یکدیگر دیدار و گفت وگو خواهند کرد. پس از سه دور مذاکره و رایزنی در ژنو، کری و ظریف روز جمعه نیز در پاریس با هم دیدار کردند. این دیدار در چارچوب تلاشهای جاری برای کاهش اختلافها بر سر برنامه هستهای ایران انجام شد. ظریف پس از ژنو به برلین، بروکسل و پاریس رفت و با فرانک والتر اشتاین مایر همتای آلمانی خود، فدریکا موگرینی هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا و لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه گفت وگو و رایزنی کرد.
تاکید فرانسه بر توافق
رومن نادال، سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه پس از دیدار ظریف و فابیوس که حدود ۴۵ دقیقه به طول انجامید، گفت: «این دیدار فرصتی بود تا فرانسه بار دیگر تاکید خود را برای رسیدن به توافقی که صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران را تضمین کند، نشان دهد.» وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرد: «مسائل مهمی درباره مذاکراتی که در راستای رسیدن به توافق بر سر برنامه هسته ای ایران است، وجود دارد.» در بیانیه این وزارتخانه که بعد از دیدار وزرای خارجه ایران و فرانسه، منتشر شده، آمده است که فابیوس با ظریف درباره مسائل مهمی که بهتر است حل شود، گفت وگو کرد.
دیدار هیات ایرانی با ریابکوف و اشمید
همچنین روز گذشته و یک روز پیش از مذاکرات عمومی معاونان وزیر خارجه ایران و ۱+۵، اعضای تیم مذاکره کننده ایران با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه نماینده این کشور در گروه ۱+۵ و هلگا اشمید، معاون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار کردند. سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای ایران روز گذشته از پیوستن فدریکا موگرینی از اتحادیه اروپا به مذاکرات خبر داد.
فضای مذاکرات جدی است
مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا در سطح معاونان وزیران خارجه روز گذشته در هتل ماندارین شهر ژنو ادامه داشت. عراقچی در گفت وگو با واحد مرکزی خبر درباره مذاکرات دوجانبه ایران با آمریکا گفت: بحثها ساعت مشخصی ندارند و هر قدر که نیاز باشد ادامه پیدا میکنند. در این دیدار سیدعباس عراقچی، تخت روانچی، وندی شرمن، ویلیام برنز و جیک سالیوان حضور دارند.
مذاکره کننده ایرانی درباره فضای مذاکرات دوجانبه با هیات آمریکایی نیز گفت: «فضای مذاکرات کاملا جدی است و اراده در دو طرف برای رسیدن به توافق وجود دارد، ولی مشکلات، فاصلهها و اختلاف نظرها نیز وجود دارد، در برخی موارد فاصله خیلی زیاد است و در برخی موارد نیز کم است. تلاش ما نزدیک کردن فاصله ها بین دو طرف است.» معاون وزیر امور خارجه ابراز امیدواری کرد که اگر اراده و حسن نیت لازم در طرف مقابل وجود داشته باشد، حصول به یک توافق امکان پذیر است.
برای قضاوت زود است
عباس عراقچی، نماینده ارشد ایران در مذاکرات هسته ای، در مصاحبه با خبرگزاری «کیودو» با بیان اینکه هنوز برای قضاوت در مورد پیشرفت مذاکرات زود است، گفت: دو طرف هنوز نتوانسته اند به فرمولی که برای همه قابل قبول باشد، دست یابند. به گزارش خبرگزاری فارس، عراقچی افزود: «همه طرف ها نیاز به کسب اطمینان دارند و وظیفه ما این است که به توافقی برسیم که قابل اتکا و پایدار باشد، به نحوی که همه بتوانند به آن اعتماد کنند.»
رآکتورهای آب سبک
عباس عراقچی در شرایطی از وجود اختلافات میان دو طرف خبر داده است که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که ساخت رآکتورهای جدید آب سبک در ایران خلاف قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل و برنامه اقدام مشترک نیست. جف راستکی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا ادامه داد: «من نمی گویم ما نگرانی در این زمینه نداریم؛ اما تاکید می کنم ساخت رآکتورهای آب سبک خلاف قطعنامه های شورای امنیت و برنامه اقدام مشترک نیست.»
راستکی روز جمعه در نشست خبری هفتگی درباره دیدار ظریف و کری در پاریس توضیح داد: از آنجا که وزیر امور خارجه آمریکا روی مساله هسته ای ایران تمرکز کرده است، آنها علاوه بر ژنو در پاریس نیز دیدار کرده اند. او افزود: «آنها به طور اتفاقی و همزمان در پاریس حضور داشتند و از این فرصت برای رایزنی های بیشتر درباره مساله هسته ای استفاده کردند.» وزیر امور خارجه ایران در این رابطه در گفت وگو با واحد مرکزی خبر از پیشنهاد کری برای مذاکرات خبر داد. ظریف گفت: «با توجه به اینکه وزیر امور خارجه آمریکا هم برای دیدار با وزیر امور خارجه فرانسه به پاریس سفر کرده بود، کری پیشنهاد داد تا مذاکراتی با هم در پاریس داشته باشیم.»
غنی سازی ۶۰ درصدی
همزمان با برگزاری دور جدید گفت وگوها در ژنو، رئیس جمهور آمریکا بارها به کنگره هشدار داده است که درصورت تصویب تحریمهای جدید علیه ایران آن را وتو خواهد کرد، یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی از آماده بودن طرح مجوز به دولت برای غنی سازی ۶۰ درصدی در صورت ادامه تحریمها خبر داد و گفت: اگر تحریم ها و زیاده خواهیهای آمریکا ادامه یابد، این طرح به هیات رئیسه مجلس ارائه میشود. محمدحسن آصفری که از طراحان این طرح است افزود: «۲۰۵ نماینده مجلس شورای اسلامی طرحی فوریتی را امضا کردهاند که براساس آن اگر غربیها به ویژه آمریکا دست از زیاده خواهی خود بر ندارند و تحریمها را دنبال کنند، به دولت اجازه داده میشود که غنی سازی ۶۰ درصدی را در جهت تامین سوخت زیردریایی و کارهای صنعتی انجام دهد.»
