تابستان مثبت اقتصاد ایران

اقتصاد ایرانی: برآوردهای اولیه نشان می دهد که در تابستان امسال نرخ رشد اقتصادی به ۳/۲ درصد رسیده است. محاسبات یک موسسه پژوهشی حاکی از آن است که نرخ رشد اقتصادی شش ماه نخست امسال نیز ۲/۲ درصد شده است. بنابراین، اقتصاد ایران برای دومین فصل متوالی با رشد مثبت تولید ناخالص داخلی مواجه شده است. پیش از این بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی در فصل بهار را ۶/۴ درصد اعلام کرده بود. اقتصاد ایران پس از ۹ فصل متوالی در سه ماه نخست امسال از رکود خارج شد. نرخ رشد اقتصادی در پایان سال گذشته منفی ۹/۱ درصد اعلام شده بود.
گزارش های اولیه حکایت از تداوم رشد مثبت اقتصاد ایران در تابستان امسال دارد و رقم ۳/۲ درصد برای نرخ رشد در تابستان ۹۳ محاسبه شده است.

به گزارش اقتصادنیوز، محاسبات یک موسسه اقتصادی معتبر نشان می دهد که روند مثبت نرخ رشد اقتصادی ایران در تابستان امسال ادامه یافته و در مجموع دو فصل نخست سال ۹۳ نیز این نرخ مثبت بوده است. براساس محاسبات این موسسه علمی و پژوهشی، نرخ رشد اقتصادی در تابستان ۳/۲ درصد بوده و در مجموع شش ماه اول امسال نیز به رقم ۲/۲ رسیده است.

اکونومیست نیز در گزارش اخیر خود پیش بینی کرده است که رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۵ به ۲ درصد برسد. این نشریه معتبر همچنین تورم ۵/۱۵ درصدی را تا پایان این سال مورد محاسبه قرار داده است. پیش تر در مهرماه امسال، بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی بهار ۹۳ را به طور رسمی ۶/۴ درصد (با احتساب بخش نفت) و ۴/۴ درصد (بدون محاسبه بخش نفت) اعلام کرده بود. این نخستین فصل از رشد مثبت اقتصادی پس از دوره ای دوساله از رکود در اقتصاد ایران بود. حالا به نظر می رسد روند رشد مثبت اقتصادی در فصل تابستان امسال نیز ادامه پیدا کرده است.

مرداد ماه امسال بود که حسن روحانی در سفر استانی خود به خراسان رضوی به نقل از موسسه عالی آموزش و پژوهش در مدیریت و برنامه ریزی، رشد فصل بهار را ۵/۲ درصد اعلام کرد. استناد رئیس جمهور به آمار این موسسه که ریاست آن بر عهده مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیس جمهوری است سبب شد تا برخی جریان های سیاسی نسبت به صحت آن دچار تردید شوند و حتی با مراجعه به محله سبزه میدان از اهالی آن منطقه بپرسند که آیا آثاری از رشد اقتصادی را در زندگی خود مشاهده می کنند یا خیر. 

مسعود نیلی اما در گفت وگویی راز رشد اقتصادی در بهار امسال را تشریح کرد. به اعتقاد او در زمستان سال گذشته، صنایع همچنان در رکود به سر می بردند. پس از آنکه تولید نفت در پاییز سال ۱۳۹۲ افزایش یافت، واردات نیز در زمستان افزایش پیدا کرد. در نتیجه، تولید صنعتی نیز در بهار افزایش یافت. در این مرحله فرآیندی شبیه به آنچه کشور وارد رکود شد، رخ داد. اما با افزایش تولید نفت و تولید صنعتی، افزایش تولید به سطح عمده فروشی و سپس به سطح خرده فروشی منتقل می شود.

این اقتصاددان در پاسخ به انتقاد کسانی که می گویند عامه مردم هنوز رشد اقتصادی را لمس نکرده اند، گفت: «شما وقتی پشت یک صف طولانی در چراغ قرمز هستید، از دور می بینید که چراغ سبز شده است اما شما همچنان ایستاده اید و حرکتی را مشاهده نمی کنید. فکر می کنید چراغ خراب است یا اتفاقی افتاده، در حالی که چراغ خراب نیست بلکه ماشین های صفوف اول راه افتاده اند و این طول می کشد تا به شما برسد. الان هم زمانی طول می کشد تا افزایش تولید پیشران ها به خیابان مولوی و سبزه میدان برسد و مطمئنم دوستان اقتصاددانی که با تردید زیاد به ارقام مثبت نگاه می کنند اینها را می دانند. من ترجیح می دهم این طور بگویم که به احتمال قریب به یقین، اقتصاد ایران در بهار سال ۱۳۹۳ خارج از رکود به سر برده است. پاسخ به اینکه آیا این وضعیت به معنی خروج از رکود است و اقتصاد به طور پایدار از رکود خارج شده، در گرو این است که این رشد که در بخش هایی اتفاق افتاده و به احتمال زیاد به عدد مثبت رشد تولید ناخالص داخلی تبدیل شده است، بتواند صنایع دیگر را نیز به حرکت درآورد، در این صورت است که خروج از رکود رخ می دهد.»

او می گوید: «عده ای این انتقاد را مطرح می کنند با وجود آنکه گزارش برآورد رشد اقتصادی کشور به تازگی تهیه شده است، در این گزارش چنین آمده که اقتصاد از رکود خارج شده است. مساله این است که با اطلاع رسانی درباره وضعیت رشد اقتصادی می خواهیم کاری کنیم که رشدی که در برخی صنایع رخ داده است، به طور با ثباتی به صنایع دیگری نیز منتقل شود. اگرنه ما در گذشته دو بار این تجربه را داشته ایم؛ اما به دلیل آنکه کسی از آن سخنی نگفته، توجهی هم به آن صورت نگرفته است؛ مانند اینکه دچار بیماری می شدیم به دکتر مراجعه نمی کردیم و خودمان خوب می شدیم. شبیه این وضعیت در اقتصاد رخ داده است؛ یعنی اقتصاد ایران دو یا سه فصل از رکود خارج شده است و دوباره به رکود بازگشته است؛ به عبارت دیگر با بهبود وضعیت نمی توان گفت، دوره رکود نیز پایان می یابد.»

با این حال منتقدان باور نداشتند که پس از رشد منفی ۲/۲ درصدی سال ۹۲ (به روایت مرکز آمار)، اقتصاد ایران از رکود خارج شده و به رشد ۵/۲ درصدی رسیده است. چندی بعد بود که بانک مرکزی کارنامه اقتصاد ایران را در بهار ۹۳ اعلام کرد و از رشد ۶/۴ درصدی خبر داد.

براساس گزارش بانک مرکزی اقتصاد ایران پس از ۸ فصل رشد منفی (از بهار ۱۳۹۱ تا زمستان ۱۳۹۲) در نهایت در بهار سال جاری، وارد رشد مثبت شده است. مطابق این گزارش، رشد اقتصادی بدون احتساب نفت کشور نیز در بهار سال جاری به میزان ۴/۴ درصد بوده است. بانک مرکزی با اشاره به رشد ۶/۴ درصدی اقتصاد کشور در بهار سال جاری و مقایسه نرخ این رشد با رشد منفی ۱/۴ درصدی اقتصاد کشور در بهار سال گذشته، عنوان کرده است «اقتصاد ایران پس از یک دوره طولانی از رکود، در فصل اول سال ۱۳۹۳ بهبود معناداری را تجربه کرده و اطلاعات رشد ارزش افزوده بخش های مختلف اقتصادی حاکی از آغاز روند بهبود و رونق نسبی در مقایسه با دوره مشابه سال قبل است.«

در این میان، سکوت مرکز آمار ایران تعجب برانگیز است. این نهاد رسمی که باید آمار بهنگام را اعلام کند با اینکه رشد اقتصادی بهار را مورد محاسبه قرار داده بود در اعلام آن دچار تردید شد و سکوت اختیار کرد. این موضوع سبب شد تا شائبه اختلاف در تیم اقتصادی دولت بر سر اعلام آمار رشد اقتصادی به وجود بیاید. برخی بر این باورند که رشد اقتصادی محاسبه شده از سوی مرکز آمار ایران بسیار کمتر از آن چیزی است که موسسه عالی آموزش در مدیریت و برنامه ریزی و بانک مرکزی اعلام کرده است. با این حال باید منتظر ماند و دید که آیا آمار رشد محاسبه شده تابستان ۹۳ از سوی بانک مرکزی نیز با آنچه ازسوی مرکز آمار ایران مورد محاسبه قرار گرفته است، تناقض خواهد داشت.