احتمال هدررفت بودجه‌های گزاف
اقتصاد ایرانی: یک کارشناس اقتصادی با بیان این پیشنهاد که بودجه از سازمان برنامه جدا شود، دلیل این مساله را احتمال تاکید بیش از حد سازمان برنامه و بودجه به اجرای پروژه هایی دانست که به هدررفت هزینه های گزاف می انجامند.
به گزارش ایسنا، علی اکبر نیکواقبال اظهار کرد: پیشنهاد می شود بودجه ریزی از دست سازمان برنامه بیرون بیاید؛ چرا که در سازمان برنامه و بودجه معمولا راجع به محدودیت ها و ناتوانی ها صحبت نمی شود بلکه صحبت از پروژه های دولتی است که حتما باید اجرا شوند، حتی اگر مزیتی برای کشور نداشته باشند. این نگاه به محدودیت ها فکر نمی کند بلکه به آرمان ها و ضرورت اجرای پروژه هایی می اندیشد که ممکن است هزینه های گزافی را هدر بدهند.
وی با بیان این که برنامه ریزی در ایران نوعی توزیع درآمد بین پروژه های مختلف است، افزود: برنامه ریزی باید از حالت قانونی و تاکیدی صرف خارج شود تا امکان مانور بیشتری بدهد. در برنامه باید بسیاری از فرصت ها و مخاطرات پیش روی فضای داخلی و بین المللی اقتصاد لحاظ شود. مثلا تحریم اقتصادی اخیر روسیه از سوی غرب، حتی شش ماه قبل پیش بینی نمی شد؛ چه برسد به پنج سال قبل.
به گفته این کارشناس اقتصادی، برنامه ریزی باید در قالب پروژه های محدود، بخشی، پویا و قابل اندازه گیری باشد. باید مجموع پروژه های بخشی و منطقه ای به هم متصل باشند تا در هر نقطه ای دچار اشکال شد برطرف شود، وگرنه کل برنامه به هم می ریزد.
نیکواقبال ادامه داد: در حال حاضر در بسیاری از برآوردها از فضای اقتصاد جهانی شناخت دقیقی حتی از سال آینده به دست نمی آید؛ چه برسد که بخواهیم برای پنج سال برنامه ریزی کنیم. لذا برنامه های توسعه ی فعلی که ایستا و غیرپویا تنظیم می شوند راهنمای خوبی برای فعالیت های اقتصادی نیستند و ممکن است در این برنامه ها برآوردهای ذهنی بدون پایه و اساس علمی خود را تنظیم کنیم و اسمش را بگذاریم برنامه ی توسعه.
وی با بیان این که هیچ اقتصاددانی نمی تواند با قاطعیت درباره آینده ی اقتصاد جهان صبحت کند، گفت: به طور مثال هیچ کس نمی داند قیمت سال آینده ی نفت چقدر می شود؛ چرا که این مساله تابع متغیرهایی در فضای بین المللی است که هر لحظه دگرگون می شوند. به اعتقاد من برنامه ای که آمادگی رویارویی با نوسانات مولفه های اقتصاد جهانی از جمله قیمت نفت را نداشته باشد، آرمانی خواهد بود.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به برنامه چهارم توسعه اظهار کرد: برنامه چهارم با نگاه غیرواقعی، رشد اقتصادی ایران را ۸.۵ درصد پیش بینی کرده بود اما عملا دیدیم که رشد اقتصادی کشور طی سال های اجرای این برنامه به بیش از ۲.۵ درصد نرسید.
نیکواقبال ادامه داد: تکیه برنامه های توسعه به پیش بینی هایی که ممکن است هیچ گاه محقق نشوند منطقی نیست. به طور مثال درخصوص جذب سرمایه گذاری خارجی باید گفت سرمایه گذاران خارجی منتظر نمی نشینند ببینند ما در برنامه هایمان چه نوشته ایم تا برای پیاده کردن آن به کشور ما بیایند بلکه آنها برای سرمایه گذاری در یک کشور به بسترهای ایجاد شده در آن جا نگاه می کنند.
وی با اشاره به قدمت ۶۰ ساله ی برنامه ریزی در کشور یادآور شد: با گذشت این همه سال و محقق نشدن برنامه های بلندمدت می توان نتیجه گرفت که قطعا برنامه های ما ایراد دارند. یکی از این ایرادات، چیدمان اولویت های متعدد در برنامه های پنج ساله است. آن قدر برنامه را شلوغ می کنیم که هیچ کدام قابلیت تحقق نمی یابند.
این کارشناس اقتصادی، برنامه ریزی های توسعه در ایران را با ترکیه مقایسه کرد و گفت: در سطح کشورهای منطقه، ترکیه بهترین برنامه ریزی را دارد. در این کشور پیشنهادات مختلف در قالب هزاران پروژه جمع آوری می شود و تنها تعداد اندکی از بهترین پروژه ها انتخاب و اجرا می شوند ولی ما برای اجرای اکثر پروژه ها وقت و هزینه هدر می دهیم.
