روایت روحانی از توطئه نفتی

اقتصاد ایرانی: رئیس جمهوری روز گذشته به کشورهایی که در آخرین نشست اوپک با کاهش تولید نفت مخالفت کرده بودند، پاسخ داد؛ پاسخی تلویحی به عربستان و دیگر کشورهای منطقه. به باور رئیس جمهور، این اقدام تنها توطئه ای برای تحت فشار قرار دادن ایران است. روحانی در سخنانش در جمع مردم گرگان گفت: «با وجود اینکه دست های توطئه گر در منطقه و جهان، قیمت نفت را کاهش دادند و تصور می کنند برای ایران اسلامی و مسیر توسعه کشور مشکلی فراهم کردند، ملت ایران بدانند که دولت در هفته آینده بودجه را بدون کسری تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد کرد.»
به گزارش دنیای اقتصاد، یک هفته پس از سقوط قیمت سبد نفتی اوپک به زیر ۷۰ دلار، حسن روحانی رئیس جمهوری به کشورهایی که در آخرین نشست کشورهای عضو اوپک در وین با کاهش تولید نفت اوپک مخالفت کرده بودند، واکنش نشان داد.
روحانی دیروز در نخستین سفر استانی اش به گلستان در سخنانی که در واقع پاسخی به عربستان برای عملکردش در نشست اخیر وین به شمار می رود، گفت: «به رغم اینکه دست های توطئه گر در منطقه و جهان، قیمت نفت را کاهش دادند و تصور می کنند برای ایران اسلامی و مسیر توسعه کشور مشکلی فراهم کردند، ملت ایران بدانند که دولت در هفته آینده بودجه را بدون کسری تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد کرد.» او همچنین گفت: «با وجود فشارها و مشکلاتی که برخی تصور می کنند در زمینه اقتصادی داشته باشیم، ما در سال جاری بودجه های استانی سراسر کشور را به طور کامل پرداخت کرده ایم در حالی که در سال های گذشته اتفاق نیفتاده که دولت تا آذرماه، تمامی بودجه عمرانی استان ها را پرداخت کرده باشد.» به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، روحانی با اشاره به اینکه تا به امروز ۲۰ هزار میلیارد تومان برای بودجه عمرانی پرداخت شده و تا پایان سال بودجه عمرانی تا بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان پرداخت خواهد شد، اظهار کرد: بودجه سال آینده به ویژه در بخش عمرانی دارای رشد خواهد بود.
روحانی گفت: بودجه سال آینده بر حسب منابع و مصارف بالغ بر ۲۱۹,۶ هزار میلیارد تومان خواهد بود، البته این رقم ممکن است تا پایان هفته که لایحه بودجه به مجلس تقدیم خواهد شد، مختصری تغییر داشته باشد. رئیس جمهوری افزود: بودجه عمرانی سال آینده نیز ۴۶,۶ هزار میلیارد تومان خواهد بود. روحانی با بیان اینکه برای توسعه کشور باید از رکود عبور می کردیم و وارد دوران رونق اقتصادی می شویم، اظهار کرد: امروز برای ایجاد رونق اقتصادی باید همه مردم اعم از بخش خصوصی و دولتی در کنار هم و دست به دست هم بدهند تا بتوانیم کشور را در مسیر توسعه و رونق قرار دهیم. رئیس جمهوری تصریح کرد: همه بدانند بی تردید مسیر آینده کشور، مسیر پیشرفت، توسعه و امیدواری خواهد بود. ملت بزرگ ایران بدانند که تعامل ما با دنیا و با کشورهای همسایه روز به روز بیشتر خواهد شد.

  دلایل کاهش قیمت نفت 
با تصمیم هفته گذشته اوپک، برای ثابت نگه داشتن سقف تولید این سازمان، قیمت سبد نفتی اوپک برای اولین بار در پنج سال گذشته به زیر ۷۰ دلار سقوط کرد. از این رو اگر بگوییم عصر تازه ای در اقتصاد دنیا آغاز شده است، اغراق نکرده ایم. این شاید بهترین تعبیر از کاهش قیمت نفت در سال های اخیر و تاثیر آن بر اقتصاد کشورهایی باشد که به نفت وابسته هستند. اعضای اوپک آخرین بار در سال ۲۰۰۸ و همزمان با کاهش شدید قیمت نفت، تولید خود را کاهش داده بودند.
اما در دوره جدید کاهش قیمت نفت خام از ماه ژوئن تاکنون به دلیل افزایش تولید نفت شل آمریکا و کاهش تقاضای جهانی ۳۰ درصد کاهش یافته و به زیر ۸۰ دلار در هر بشکه رسیده است. نفت شل نوعی نفت است که آمریکا با فناوری پیچیده حفاری افقی و هیدرولیک آن را از صخره های شل استخراج می کند.
توسعه نفت شل آمریکا بسیاری از اعضای اوپک را غافلگیر و سلطه آنها روی بازار را تضعیف کرده است. هر چند برخی کارشناسان بر این نظرند که: تولید و رونق نفت شل آمریکا تاثیری بر تولید نفت اوپک ندارد؛ اما بسیاری نیز معتقدند با این وضعیت قیمت ها احتمالا به ۶۰ دلار در هر بشکه سقوط خواهد کرد. اما جدا از این تحلیل ها و تاثیر نفت شل آمریکا بر کاهش قیمت نفت اوپک در سال های گذشته، آنچه در نشست اخیر اوپک موجب کاهش قیمت ها شد مخالفت کشورهایی چون عربستان، امارات، کویت و قطر با کاهش تولید نفت بود، اقدامی که به اعتقاد تحلیلگران، گام تازه عربستان با همراهی آمریکا برای فشار بر ایران و روسیه محسوب می شود.

 فشار عربستان بر ایران و روسیه 
 با آغاز مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ از سال گذشته و گفت وگوهای مستقیم ایران و آمریکا برای حل یکی از پرونده های بزرگ دیپلماتیک تاریخ، نگرانی عربستان از نزدیکی تهران و واشنگتن و از دست دادن نقش محوری اش در منطقه آغاز شد. ریاض هرچند در ابتدا تلاش کرد با قهری دیپلماتیک به مبارزه با نزدیکی ایران و آمریکا بپردازد اما درنهایت چاره کار را گفت وگو با ایران و آمریکا دانست. از این رو تلاش کرد تا با دعوت از محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران و هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، به عربستان راه را برای حل اختلافاتش باز کند. حسن روحانی نیز با آغاز به کار دولت یازدهم از عربستان به عنوان یکی از کشورهایی یاد کرد که خواستار تعامل بیشتر با آن بود، اما این خواسته ها و نامه نگاری ها برای کنار رفتن ابرهای تیره در روابط دو کشور تاکنون نتیجه بخش نبوده است. آخرین دور از مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ در وین پایتخت اتریش و حضور سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان در فرودگاه وین برای گفت وگو با جان کری وزیر خارجه آمریکا، به باور برخی از تحلیلگران عمق نگرانی ریاض را از به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای نشان می داد. در این میان برخی نیز بر این نظرند که سفر سعود الفیصل به وین یک روز مانده به پایان مذاکرات هسته ای در کنار فشار رژیم صهیونیستی معادله را برای توافق ایران و ۱+۵ در آخرین ساعات به هم زد.  دو روز پس از پایان مذاکرات هسته ای ۱+۵، نشست اعضای اوپک در وین برگزار شد و نتیجه آن نیز مخالفت عربستان با کاهش تولید نفت بود. اقدامی که ۱۰ روز پیش از ارائه لایجه بودجه دولت یازدهم به مجلس می توانست کل برنامه ریزی اقتصادی کشور را برای سال آینده تحت تاثیر قرار دهد. روزنامه «وال استریت ژورنال» اما در تحلیلی متفاوت از توافق پشت پرده مقامات عربستان سعودی و ایالات متحده برای کنترل کردن و پایین نگه داشتن قیمت نفت خبر می دهد. به گفته این روزنامه، آمریکا قصد دارد با پایین نگه داشتن قیمت نفت در مذاکرات هسته ای از ایران امتیاز بگیرد. همچنین اعمال فشار بر روسیه برای اینکه این کشور دست از حمایت خود از دولت اسد بردارد، در رأس سیاست خارجی آمریکا و عربستان سعودی قرار دارد.
در این میان به اعتقاد برخی تحلیلگران هدف از اتحاد نفتی میان آمریکا و عربستان علیه ایران و روسیه، فشار آوردن بر این دو کشور، زمین گیر کردن اقتصاد آنها و به ویژه تضعیف موقعیت ایران در مذاکرات هسته ای است. همچنین با توجه به تمدید ۷ ماهه مذاکرات و سایه خطر ایران برای عربستان کاهش قدرت اقتصادی ایران و متعاقب آن ضعف ایران در سیاست خارجی به اولویت نخست عربستان تبدیل شده است. پیش بینی های جهانی حاکی از آن است که سعودی ها و دیگر تولیدکنندگان حاشیه خلیج فارس به مدد ذخایر ارزی بزرگ خود می توانند چنین رقابت و دوره کاهش قیمت ها را تحمل کنند اما دیگر اعضا مثل ونزوئلا، اکوادور، لیبی، ایران، نیجریه و عراق شرایط سختی را سپری خواهند کرد. خبرگزاری رویترز نیز در تحلیلی نوشته است قیمت نفت روند نزولی خود را ادامه می دهد و نباید انتظار داشت که قیمت نفت به این زودی افزایش پیدا کند.

 بودجه ۷۰ دلاری 
از این رو یک هفته پیش از موعد ارائه لایحه بودجه به مجلس شورای اسلامی (۱۵ آذر) علی طیب نیا، وزیر اقتصاد و دارایی اعلام کرد که دولت قصد دارد در پیش بینی بهای نفت محتاطانه عمل کند تا در صورت ادامه روند کنونی سقوط قیمت ها دچار مشکل نشود. بر این اساس بهای هر بشکه نفت در بودجه سال آینده ۷۰ دلار در نظر گرفته می شود و قیمت دلار مانند بودجه جاری ۲۶۵۰ تومان محاسبه خواهد شد. روز گذشته نیز غلامرضا کاتب سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به سقوط جهانی قیمت نفت اعلام کرد که دولت در لایحه بودجه سال ۱۳۹۴، قیمت هر بشکه نفت خام را ۷۰ دلار در نظر گرفته است.
 در چنین شرایطی روز گذشته نیز حسن روحانی رئیس جمهوری ایران اعلام کرد: «به رغم اینکه دست های توطئه گر در منطقه و جهان، قیمت نفت را کاهش دادند و تصور می کنند برای ایران اسلامی و مسیر توسعه کشور مشکلی فراهم کردند، ملت ایران بدانند که دولت در هفته آینده بودجه را بدون کسری تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد کرد.»