بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : سه شنبه 4 آذر 1393      11:59

دو‌راهی بازار نفت در برابر عربستان

اقتصاد ایرانی: بازار نفت در فاز انتظار است. تنها دو روز به نشست ۱۶۶ اوپک زمان باقی است و در این شرایط بازار تغییر چندانی نداشته و بیشتر منتظر است تا نتایج این نشست را ببیند. اوپک در دوراهی تن دادن به کاهش سطح تولید و کاهش قیمت نفت است، در این بین عربستان به عنوان کشوری که به طور سنتی نقش کنترل کننده قیمت نفت را دارد، در شرایط حساس تری نسبت به دیگر اعضای این سازمان قرار دارد.
به گزارش دنیای اقتصاد، روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش، نفت تغییر چندانی نسبت به قیمت های پایانی هفته گذشته نداشته و مدام حول و حوش همان اعداد بالا و پایین می شود، به طوری که در دقایقی از روز صفحه نمایش قیمت نفت سایت بلومبرگ با رنگ سفید تغییر صفر درصد را نمایش داد. در ساعت۱۳:۰۰ ظهر دیروز، نفت سفید آمریکا روی ۴۳/۷۶ دلار و نفت برنت ۲۵/۸۰ دلار بر هر بشکه معامله شد. این در حالی است که در آخرین روز کاری هفته گذشته میلادی، روز جمعه انتشار دو خبر مهم بهای نفت برنت را به بالای ۸۰ دلار رساند؛ اول انتشار اظهارات وزیر نفت کشورمان که خواهان کاهش سطح تولید کشورهایی شد که طی چند سال اخیر اقدام به افزایش سطح تولید خود بیش از سهمیه مشخص شده در اوپک کرده اند، احتمال کاهش سطح تولید اوپک در نشست آتی را افزایش داد و این به افزایش بهای نفت منجر شد. خبر دوم افزایش نرخ بهره در چین بود که نشان از افزایش سیاست های انبساطی این کشور دارد. سیاست های انبساطی در مجموع طرف تقاضای بازارهای کالایی از جمله بازار نفت را تقویت می کند و موجب افزایش بهای آن می شود.
براساس سایت رسمی سازمان کشورهای صادر کننده نفت، بهای سبد نفتی این سازمان نیز روز جمعه دستخوش افزایش شد و بهای آن با ۳۹/۱ دلار صعود به ۴۲/۷۵ دلار در هر بشکه رسید و بعد از سپری کردن یک هفته قیمتی زیر ۷۵ دلار بالاخره به بالای این رقم رسید.
وین روز پنج شنبه، ششم آذر ماه میزبان وزرای نفت ۱۲ کشور عضو سازمان اوپک است. به گفته کارشناسان حوزه نفت، نشست پیش رو دشوارترین نشست این سازمان طی ۵ سال گذشته است. برخی پیش بینی ها بر این دلالت دارد که در صورتی که اعضای اوپک برای کاهش سطح تولید به توافق نرسند قیمت نفت با افت دوباره مواجه می شود. روز گذشته رویترز طی گزارشی اعلام کرد تنها راه حل برای برگرداندن قیمت نفت به وضعیت قبلی آن، کاهش معنادار تولید نفت اوپک است و کاهش تولید ۵۰۰ هزار بشکه ای در روز نمی تواند در این باره راهگشا باشد و اگر این مهم تحقق نیابد، آن وقت باید شاهد سقوط قیمت نفت تا ۶۰ دلار در هر بشکه باشیم. رویترز پیش بینی کرده در صورت موافقت اعضای اوپک با کاهش قابل توجه تولید، قیمت نفت می تواند به بالای ۸۵ دلار در هر بشکه برسد.
اما این بار برخی کارشناسان بر این باورند که اوپک به این دلیل که خواهان حفظ سهمیه این سازمان در بازار است به کاهش سقف تولید تن نمی دهد. در واقع به اعتقاد برخی کارشناسان افت کنونی قیمت ها که به دنبال افزایش عرضه نفت اتفاق افتاده است نه به دلیل افزایش عرضه کشورهای اوپک، بلکه به دلیل رشد تولید کشورهای غیر عضو از جمله روسیه، مکزیک و... در کنار ظهور پدیده نفت شیل رخ داده است. برهمین اساس و از آنجا که کشورهای تولید کننده غیر عضو نیز از کاهش قیمت ها متضرر شده اند باید در کاهش تولید و تعادل عرضه و تقاضای بازار نفت سهیم باشند. آژانس بین المللی انرژی ۱۰ روز پیش در گزارش خود اعلام کرد که تقاضای جهانی نفت امسال کمترین رشد را طی ۵ سال اخیر تجربه خواهد کرد و به ۴/۹۲ میلیون بشکه در روز خواهد رسید، و در سال آینده میلادی با تقویت روند ترمیم اقتصادی، میزان رشد تقاضا افزایش خواهد یافت.
به اعتقاد عبدالله بن حمد العطیه، وزیر نفت سابق قطر، فزونی عرضه که موجب کاهش ۳۰ درصدی قیمت نفت از ۱۹ ژوئن تاکنون شده، موجب از بین رفتن اتحاد اوپک شده و این سازمان را برای تقویت قیمت ها به تولید کنندگان غیرعضو وابسته کرده است. وی در این خصوص گفت: «این بار باید از روسیه، نروژ و مکزیک هم کمک گرفته شود. اوپک می تواند تولید خود را کاهش دهد، اما آنچه اتفاق خواهد افتاد این است که عرضه تولید کنندگان غیر عضو اوپک همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد. آن موقع بازار چه خواهد کرد؟»
در این بین قرار است وزیر انرژی روسیه و رئیس روسنفت، بزرگ ترین شرکت نفتی این کشور در اجلاس ۱۶۶ اوپک حضور داشته باشد. سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه و سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان بدون اشاره به جزئیات در بیانیه مشترکی اعلام کردند که دو کشور درخصوص مسائل تاثیرگذار روی بازارهای نفت و انرژی هماهنگ خواهند بود. الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه گفت: در شرایطی که روسیه در حال مذاکره در این باره است، هیچ برنامه ای برای کاهش تولید برای جلوگیری از کاهش قیمت نفت وجود ندارد. اقتصاد روسیه به نفت وابسته است و برخلاف عربستان روسیه به لحاظ فناوری قادر به افزایش یا کاهش سریع تولید خود نیست. الانا سوپونینا کارشناس مسائل خاورمیانه و مشاور موسسه مطالعات استراتژیک مسکو نیز در این خصوص گفته است تلاش اوپک برای کاهش تولید تنها در صورتی معنی می دهد که دیگر تولیدکنندگان خارج از این سازمان نیز این کار را انجام دهند زیرا در غیر این صورت اوپک تنها سهم بازار خود را از دست خواهد داد.
هرچند اجماع جهانی کشورهای اوپک و غیر اوپک بر سر کاهش تولید جهانی نفت دور از انتظار به نظر می رسد اما این اتحاد عقبه تاریخی دارد. در سال ۲۰۰۱ در پی کاهش شدید قیمت نفت کشورهای عضو غیر عضو به اجماع رسیده و تولید نفت خود را کاهش دادند؛ هرچند در آن مقطع نیز اوپک با کاهش ۳ میلیون بشکه ای در روز برای تعادل عرضه و تقاضا نقش موثرتری داشت.

نقش استراتژیک عربستان در نشست ۱۶۶
به نظر می رسد بیشتر از اینکه کاهش سطح تولید اوپک مطرح باشد، پایبندی به سهمیه مشخص شده در اوپک و کاهش مازاد تولید عربستان و دیگر کشورهایی که در این مدت تولید نفت خود را افزوده اند مطرح است. بر اساس برخی از بررسی ها در حال حاضر تنها سه کشور کویت، امارات و عربستان به ترتیب با بیش از ۲۵۰ هزار، ۳۰۰ هزار و ۴۵۰ هزار بشکه در روز، کشورهای مختلف عضو اوپک هستند که در این میان عربستان هم به لحاظ نقش سنتی که در این راستا بازی می کند و هم به این لحاظ که بیشترین تولید و مازاد سهمیه را به خود اختصاص داده بیشتر از دو کشور دیگر تحت فشار برای کاهش تولید قرار دارد. اما برخی تحلیلگران بر این باورند که برخلاف گذشته عربستان علاقه ندارد به تنهایی نقش سنتی کنترل کننده قیمت را ایفا کند و معتقد است همه کشورهای عضو باید در این کاهش تولید سهیم باشند.
عربستان به عنوان بزرگ ترین کشور تولید کننده نفت این سازمان در دو راهی دشوارتری قرار دارد. به طور یقین دیگر کشورهایی که در این مدت از کاهش ۳۰ درصدی قیمت نفت آسیب بیشتری دیده اند به این کشور برای کاهش سطح تولید خود فشار می آورند. همان طور که آخرین اظهارات وزیر نفت ایران مؤید این نکته است، زنگنه روز چهارشنبه در یک برنامه تلویزیونی گفت که مسوولیت کاهش قیمت نفت بر عهده کشورهایی است که مازاد بر سهمیه خود نفت تولید کرده اند و این کشورها باید تولید نفت خود را کاهش دهند. طی سال های متمادی یعنی از سال ۱۹۶۰ که پنج کشور عربستان، ایران، عراق، ونزوئلا و امارات در بغداد تصمیم به تشکیل سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) گرفتند؛ عربستان به دلیل اینکه از ظرفیت مازاد برخوردار بوده نقش کنترل کننده قیمت را ایفا کرده است، در واقع کشورهای عضو از آنجا که عربستان با افزایش تولید در زمان اوج قیمت ها بیشترین سود را نصیب خود می کند انتظار دارند در زمان کاهش قیمت نفت نیز با کاهش تولید نفت بیشتر از دیگر کشورها متضرر شود. هر چند عربستان همیشه در برابر این کاهش تولید مقاومت کرده اما در نهایت با رای دیگر اعضای این سازمان همراه شده و به کاهش تولید نفت تن داده است.
گمانه زنی ها بر سر نتیجه اوپک در حالی رو به افزایش است که تمام شواهد دال بر وجود اختلافاتی بین اعضای این سازمان است. چراکه افت کاهش قیمت نفت که بخشی از آن متاثر از ارزان فروشی عربستان بود به یک اندازه بر کشورهای اوپک تاثیر گذار نبوده است. از طرفی طی سال های گذشته این کشور با افزایش تولید خود جهت جبران کسری عرضه به دلیل خروج نفت ایران و لیبی از بازار موجب افزایش عرضه شده است و در این شرایط که لیبی به آرامش نسبی رسیده و ایران در آستانه توافق بزرگ بر سر مشکلات هسته ای خود با غرب است، دیگر کشورهای عضو بر این اعتقادند که عربستان با بازگشت به سهمیه قبلی خود از قیمت نفت حمایت کند. چرا که فلسفه تشکیل اوپک از ابتدا چیزی جز حمایت از کشورهای تولید کننده و جلوگیری از نوسانات مضر در قیمت نفت نبوده است.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir