توافق آب و هوایی چین و آمریکا چقدر می ارزد؟

اقتصاد ایرانی: از زمان شکست نشست آب و هوای سال ۲۰۰۹ کپنهاگ، ایالات متحده و چین هر دو از موافقت نامه های بین المللی بزرگ عقب نشینی کرده اند و هریک منتظر دیگری مانده تا گام نخست را بردارد. توافق دوجانبه اخیر، زمینه را برای مباحث بین المللی آینده فراهم می سازد و به نظر می رسد که موافقت نامه بزرگی است.

تحلیلگران موافقت نامه آب و هوایی آمریکا و چین گسترده و متنوع هستند؛ از بسیار مشتاق تا محتاط و بی اعتنا. اما جدای از حاشیه ها، دستاوردهای این توافق چقدر جدی است؟ با توجه به تجربیات مذاکرات تجاری، دست کم چهار پرسش مطرح است که پیش از ذوق زدگی ناشی از توافق باید بدان پاسخ داده شود.

۱.توافق نامه چطور با آنچه انتظار داشتیم متفاوت است؟

اگر مساله زمان را کنار بگذاریم و فرض کنیم که تمام منافع توافق نامه به سرعت به دست می آید، هنوز این سوال باقی است که این منافع چقدر می ارزند.

چین اخیرا متعهد شده که انتشار آلاینده های خود را تا سال ۲۰۳۰ کاهش دهد. اما در سال ۲۰۱۲ نشریه گاردین در مقاله ای به نقل از تحلیل گران نوشت: سوای هر تغییر اساسی در سیاست ها، آلاینده های چین تا حدود سال ۲۰۳۰افزایش خواهند داشت- زمانی که شهرسازی کشور اوج می گیرد و رشد جمعیت آن کاهش می یابد- و از آن زمان، کاهش آلاینده ها شروع می شود. به نظر نمی رسد فاصله زیادی بین پیش بینی انتظارات و تعهدات نهایی وجود داشته باشد.

۲.چقدر از وعده های آینده کم تر می شود؟

اگر یک توافق نامه اجرا شود، سوال درباره اینکه چطور اقدامات وعده داده شده برای آینده را ارزش گذاری کرد، مطرح می گردد. سایر چیزها یکسان است، یک توافق بر مبنای سود و هزینه معتبرتر است و زودتر به نتیجه می رسد.

نمونه های زیادی از تشویق و دلسردی از تعهدات آینده در موافقت نامه های گذشته وجود دارد. در سال ۱۹۹۴، کشورهای اپک به اهداف Bogor Goals متعهد شدند، جایی که کشورهای توسعه یافته می توانستند به تجارت آزاد و باز و سرمایه گذاری تا سال ۲۰۱۰ دست یابند، درحالی که کشورهای در حال توسعه تا سال ۲۰۱۴ بدان دست پیدا می کردند.

این ها اغلب کشورهایی هستند که توافق کرده تجارت آزاد آسیا پاسیفیک را اجرا کنند تا به یک تجارت باز و آزاد در آینده نامشخص دست یابند.

۳.فراهم کردن زمینه برای پیشرفت های آینده چقدر ارزش دارد؟

حتی اگر تعهدات کاهش آلاینده های چین بر اساس توافق مفروض هم باشد، مهم است که چین اصولی را بپذیرد که آن را مجبور به تعهد در چارچوب نظام های محیط زیست بین المللی می کند. اگر ورود چین به این گفت و گوها پیش نیاز موفقیت است، پس ارزش هایی نیز در پذیرش ایده چین وجود دارد.

این رویکرد در مذاکرات تجاری هم سابقه ای داشته است. در مذاکرات تجاری اوروگوئه، هدف اصلی تمرکز بر سطوح بالای حفاظت کشاورزی بود. اما گفت و گوها در طی سال های ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۴ مسیر کمی را در راستای آزاد سازی تجارت کشاورزی طی کرد اما موانع سخت مذاکره را آسان کرد. همین مساله ارزشمند بود چرا که یک باور عمومی وجود داشت که دور جدید گفت و گو برقرار خواهد شد و عرصه برای آزاد سازی ها فراهم خواهد گشت.

برای مذاکرات آب و هوایی، دولت نمی تواند این تضمین را بدهد که موفقیت در پکن به پیشرفت در لیما یا پاریس در ماه آینده منجر می شود.

۴.آیا توافق نامه حمایت داخلی را جذب می کند؟

توافق بین المللی نیمی از نبرد است، جذب حمایت داخلی سخت تر از آن است. در زمینه توافق آب و هوایی نیز چنین امری باید از سوی رئیس جمهور آینده آمریکا و کنگره انجام شود.

موافقت نامه های بین المللی تجاری در داخل با مشکلاتی مواجه شده است. پیمان تجاری بین آمریکا و کره جنوبی، کلمبیا و پاناما سال ها پیش از اینکه از طریق کنگره اجرا شود، متوقف مانده بود. این موافق نامه آب و هوایی با مشکلات و دشواری های کمتری نسبت به توافق نامه های تجاری مواجه خواهد بود چرا که نیازی به تائید و تصویب آشکار کنگره ندارد.

حمایت از توافق نیز ممکن است کم رنگ شود؛ زمانی که طرفداران محیط زیست که هسته دموکرات دارند و نگاه دقیق تری نیز به این پیمان می کنند. توافق از چین می خواهد که از انرژی های کم تر آلاینده همچون خورشید، باد و هسته ای استفاده کند. دو مورد اول حمایت خوبی در آمریکا دارد اما انرژی هسته ای مشکل ساز است. یکی از پاک ترین منابع انرژی یعنی انرژی هسته ای اغلب فعالین محیط زیست را مضطرب می کند. این پیمان همچنین خواستار پروژه مشترک برای جذب کربن و تجزیه آن نیز هست، فرآیندی که ضایعات دی اکسید کربن را گرفته و به زمین برمی گرداند.

فعالین محیط زیست دو دسته هسته اند، عده ای طرفدار همین مساله جذب کربن و خواستار راهی برای آینده پاک تر می باشند و سایرین نیز علیه هرچیزی که موجب وابستگی به زغال سنگ می شود بحث می کنند.

توافق جدید آمریکا و چین اگر چه چیز جدیدی را عرضه نمی کند اما ارزش حقیقی آن به نگه داشتن این دو کشور در یک طرف اقدام آب و هوایی و ایجاد احتمال همکاری های دو و چند جانبه آینده است.

منبع: فارن پالسی