تقویت روزافزون روابط روسیه با چین

اقتصاد ایرانی: «لی ککیانگ» نخست وزیر چین در قالب دیدارهای منظم مسئولین دو کشور به روسیه سفر کرد. از زمان اعلام خبر این دیدار در ماه آوریل، موقعیت ژئوپلیتیک و  ژئواقتصادی روسیه بشدت تغییر کرده که ارتباط مسکو با پکن را مهمتر می کند. درحالیکه روسای جمهور چین و روسیه با مسائل استراتژیک گسترده تری مواجه هستند، نخست وزیران دو کشور بدنبال تحکیم روابط با محتوای اقتصادی اساسی هستند.

در پاسخ به تحریم های غرب که درنتیجه بحران اوکراین به روسیه تحمیل شد، مفسران معدودی این ایده را مطرح کردند که روسیه در حال تمایل از اروپا و غرب به سمت آسیا بویژه چین است. معامله گازی که در زمان سفر «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه به شانگهای در می ۲۰۱۴ امضا شد، از لحاظ اهمیت جغرافیایی- سیاسی خود با توافق خط لوله گازی شوروی سابق- آلمان غربی در سال ۱۹۷۰ قابل مقایسه است.

خودداری کوتاه مدت ویزا و مسترکارت برای ارائه خدمات کارت اعتباری ناشی از برخی تحریم ها علیه بانک های روسیه باعث شد که دولت این کشور به فکر ایجاد سیستم پرداخت الکترونیک ملی، مشابه سیستم پرداخت واحد چین بیافتد. تحریم شرکت های روسی این امید را ایجاد کرده است که هنگ کنگ بتواند بعنوان مرکز مالی اصلی جایگزین لندن، پاسخگوی نیازهای روسیه باشد. چین کنونی یک منبع بالقوه سرمایه گذاری و ارائه دهنده برخی از فناوری های پیشرفته برای روسیه محسوب می شود.

چین بعنوان یک اقتصاد بزرگ، از همراهی با جریانی به رهبری آمریکا و تبعیت از تحریم های علیه روسی خودداری کرده است. این کشور بازاری برای صادرات انرژی روسیه محسوب شده و  سرمایه گذاری های چین در روسیه قطعا می تواند از سطح بسیار کم کنونی رشد پیدا کند. چین همچنین قادر به تأمین برخی از تجهیزات حفاری نفت و توسعه زیر ساخت ها مانند بزرگراه و خطوط ریلی پر سرعت برای روسیه است. دو دولت بر سر افزایش حجم مبادلات تجاری دوجانبه از ۹۰ میلیارد دلار در سال گذشته به ۱۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به توافق رسیده اند و چشم انداز عالی از همکاری اقتصادی چین و روسیه وجود دارد.

تحقق این شرایط آسان نبوده یا بصورت خودکار اتفاق نمی افتد؛ روند کند رشد اقتصادی چین باعث کاهش قیمت نفت شده است که یک فاکتور با اهمیت برای روسیه محسوب می شود. بانک های بزرگ چین با ارتباطات نزدیک با بازار مالی آمریکا، تمایلی به قرض دادن به روس هایی که تحت فشار تحریم های غرب هستند، ندارند؛ این درحالیست که هزینه های استقراض در چین به میزان قابل توجهی بالاتر از اروپا است. برای گسترش روابط اقتصادی، مسئولان تجاری چین و روسیه نیاز به شناخت بهتر کشور شریک دارند.

روسیه نیازمند انجام یک مطالعه کامل در خصوص فرصت های موجود در بازار چین است؛ درک بهتر از فرهنگ چین و نه فقط تمرکز در بخش تجاری، وجود کارشناسان آگاه به وضعیت چین مدرن که به زبان چینی مسلط بوده و راه های این کشور را بشناسد، از الزامات این مسیر است. این اقدام به سال ها تلاش مستمر و هدفمند نیاز داشته و بسرعت جواب نمی دهد.

گسترش روابط با چین ، روسیه را به یک کشور آسیایی تبدیل نمی کند و همانطور که بوده باقی خواهد ماند: تمدن اروپای شرقی، شمال اوراسیا از بالتیک تا اقیانوس آرام. بحران رابطه روسیه با غرب نیز در نهایت حل و فصل خواهد شد و بسته به نتیجه رقابت موجود، یک تعادل جدید در روابط ایجاد می شود. روسیه بدون شک روابط نزدیک اقتصادی و البته فرهنگی خود با اتحادیه اروپا را حفظ خواهد کرد. باوجود اینکه چین از سال ۲۰۰۹ شریک تجاری اصلی روسیه محسوب می شود، اما مبادلات تجاری بین روسیه و اتحادیه ارویا چندین برابر مبادلات چین و روسیه است.

روسیه به جای جایگزین کردن اروپا با چین در سیاست خارجی می تواند عاقلانه روابط خود با چین را تا سطح ارتباط با کشورهای همسایه اروپایی توسعه دهد. اگر تحریم های غرب به روسیه کمک کند تا دید بهتری از موقعیت چین و فرصت های موجود در شرق پیدا کند، مسکو به یک دستاورد مهم دست یافته است.

منبع: چاینا دیلی